وب‌سایت یک پزشک – میثاق محمدی‌زاده: احتمالا شما هم متوجه شدید که نمی‌توانید خودتان را غلغلک بدهید. هرچه‌قدر دست و انگشتان را در مکان‌های حساس خود قرار دهید و به حرکت دربیاورید؛ حس غلغلک به شما دست نمی‌دهد.

اما کافی دست و انگشت فرد دیگری نزدیک بدن شما شود تا شروع به خندیدن کنید. در این پدیده عجیب، هر دو لمس یکسان است ولی احساس متفاوتی در فرد ایجاد می‌کنند.

بدن و به طور مشخص ذهن انسان می‌تواند تشخیص دهد که فرد دیگری بدن او را لمس کرده است و هیچ درکی ندارد که این لمس تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد یا پیش‌بینی حرکت بعدی او سخت است.

پس، بدن واکنش نشان می‌دهد و حس غلغلک به وجود می‌آید ولی خود افراد نمی‌توانند این حس را ایجاد کنند. چون چیزی برای تعجب کردن وجود ندارد. محققانی از دانشگاه Linköping سوئد روی این موضوع مطالعه کردند و دریافتند چیزی بیشتر از یک تعجب و تعلیق در غلغلک توسط خود یا دیگران وجود دارد.

ربکا بوهمه (Rebecca Böhme) سرپرست این تحقیق می‌گوید: « من فکر می‌کنم حس لمس و لمس بین فردی موضوع‌هایی هستند که برای افراد اهمیت دارند و تفاوت‌هایی ایجاد می‌کنند که تا کنون کمتر روی آن‌ها مطالعه و تحقیق شده است.»

لمس اولین ابزار و روش شناخت انسان‌های دیگر است. حتی پیش از تولد، جنین‌ها با لمس کردن رحم مادر را شناسایی می‌کنند. پس از تولد و در مراحل رشد، لمس کردن یکی از ابزارهای مهم در زندگی فردی و اجتماعی می‌شود.

بخش بزرگی از ارتباط افراد با جهان پیرامونی خود از طریق لمس کردن و احساس‌های متفاوت لمس افراد یا اشیا به دست می‌آید. کودکان با دست‌های خود جهان را می‌شناسند و به حس‌های متفاوتی عادت می‌کنند.

وقتی یک کودک دست‌های مادرش را می‌گیرد یا نزدیکان او بغل‌اش می‌کنند؛ حس بسیار متفاوتی نسبت به زمانی که دست‌های غریبه‌ای را لمس کرده؛ خواهد داشت. مغز و ذهن انسان نیز می‌تواند این حس لمس‌های مختلف را شناساسی و تحلیل کند و در برابر آن‌ها واکنش‌های متفاوتی داشته باشد.

من و غیر من

تیم تحقیقاتی دانشگاه Linköping سوئد سه آزمایش متفاوت طراحی می‌کنند. در آزمایش نخست، گروهی را با دستگاه MRI زیر نظر گرفته و ازشان می‌خواهند ابتدا به خودشان دست بزنند و بعد اجسامی را لمس کنند. نتیجه آزمایش نشان می‌دهد، افراد با لمس خودشان تنها بخش بسیار کوچکی از مغز را فعال می‌کنند ولی هنگامی که به سوژه‌ها دست می‌زنند؛ فعالیت مغز بیشتر می‌شود. در آزمایش دوم، از شرکت‌کنندگان خواسته شد به طور همزمان دست‌های خود و یک سری رشته‌های پلاستیکی را لمس کنند. ازشان سوال می‌شود که رشته‌های پلاستیکی را تشخیص دادند و در کدام بخش از دست و بازوی خود احساس لمس بیشتری داشتند.

در آزمایش سوم، یک الکترود بر انگشت شرکت‌کنندگان بسته شده تا فعالیت مغز در دریابی لمس خود و دیگران ثبت شود. محققان دنبال این سوال بودند که چگونه مغز می‌تواند میان لمس خود با دیگران تفاوت قائل شود. نتایج این آزمایش‌ها نشان داد مغز برای لمس خود افراد، اولویت و اهمیت بسیار پایینی قائل می‌شود. شاید تا اینجا، نتیجه قابل پیش‌بینی بود ولی تفاوت سیگنالی میان لمس خود با دیگران در مغز بسیار شدید و زیاد است که موجب تعجب تیم تحقیقاتی می‌شود.

یعنی مغز میان «من» و «غیر من» در لمس و تماس تفاوت بسیار زیادی قائل می‌شود. این تیم تحقیقاتی می‌گویند یافته جدید می‌تواند به اختلال‌های روان‌پزشکی مانند اسکیزوفرنی یا اوتیسم هم مرتبط باشد. آن‌ها می‌خواهند دامنه تحقیقات و آزمایش‌های خود را گسترش دهند و با مطالعه روی افراد دارای اختلال‌های روان‌پزشکی و ارتباط آن‌ها با حس لمس در مغز، به نتایج جدیدی برسند. ممکن است درک بهتر لمس توسط مغز باعث بهبود شرایط و کیفیت زندگی این افراد شود.