روزنامه خراسان – جواد رستمی: در روزهای پایانی ماه صفر و ایام حزن انگیز رحلت پیامبر خاتم(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع) هستیم.

چه زیباست اکنون که در دل حزن و اندوه داریم و برای این حضرات معصوم(ع) عزاداری و نذر و نیاز می کنیم، از کلام و رفتارشان نیز بیاموزیم و در زندگی به کار بگیریم که این سبب جلب رضایت خدا خواهد شد و وظیفه ای است که به گردن ما نهاده شده است.

سبک زندگی هر کدام از این بزرگواران، درس های زیادی برای مشتاقان اسلام و خداشناسان دارد. در ادامه، به سه درس از سبک زندگی خانوادگی و اجتماعی این معصومان(ع) اشاره می کنیم. امید است که از این مطلب، خوشه ای بچینیم و کام روح مان را تازه کنیم تا زندگی مان عطر و بوی حق بگیرد.

چند نکته درس آموز از رفتارهای پیامبر(ص) با مردم

پیامبر(ص) بعثت خود را برای تبیین و تکمیل مکارم و زیبایی های اخلاق معرفی کرد و خلق و خویی الهی را برای انسان در زمانی که اوج جاهلیت بود، بنا نهاد. زمانی که بشر بدون در نظر گرفتن عقل که ودیعه خدا برای تفکر و تشخیص خوب و بد بود، طبق آن چه خوی حیوانی او می خواست، عمل می کرد.

زمانی که خانواده معنایی نداشت و زن که آینه جمال و جلال خدا بود، جایگاه قابل قبولی نداشت و دختری هم که به دنیا می آمد، با همین نگاه پست زنده به گور می شد. ظهور در میان این گونه انسان ها و هدایت و راهبری آن ها از کسی جز رسول خدا به اتکای خدا و کمک او بر نمی آمد. ایشان در اجتماع، اخلاقی پاک را به منظور کرامت بخشیدن به انسانیت و نشان دادن ارزش و اعتبار خلق پی ریزی کرد و بر این اساس به جذب آن ها و تبلیغ دین مبین پرداخت.

مهربانی و نرم خویی، ویژگی نبی مکرم اسلام است که خداوند در قرآن بدان اشاره کرده است. ایشان با همین ابزار و نیز با دلسوزی برای هدایت بشر قدم برداشت تا با سعی بر جذب حداکثری و نجات همگان از خصلت های ناپسند جاهلی و غیر انسانی، راهنما و راهبر آنان شود و باصبر و بردباری به مردم نزدیک شد چنان که جویای احوال آنان بود.

جامعه امروز ما که مدعی قدم زدن در مسیر ایشان است باید در عمل این ادعا را ثابت کند و از همین لحظه در رفتار و کردار خویش با همسایه، همکار و دوست و فامیل و هر آن که در اجتماع با او تعامل دارد، تغییر مثبت ایجاد کند و ضمن حذف رذائل، سجایای اخلاقی را توسعه دهد و نیز ملاکش در این محور فرموده حق تعالی باشد که ارزش و اعتبار انسان را به تقوا می داند.

چند نکته درس آموز درباره تربیت فرزند از امام حسن مجتبی(ع)

اکنون که به اخلاق اجتماعی در دیدگاه پیامبر گرامی اسلام پرداختیم، خوب است که بحث تربیت فرزند برای حضور در اجتماع را از فرزندگرامی شان امام حسن مجتبی(ع) بیاموزیم. کانون مقدس خانواده یکی از عوامل مهم در تربیت فرزند است به این دلیل که رفتار کودک با مشاهده رفتار پدر و مادر در کنار عامل وراثت و خلق و خو شکل می گیرد یعنی آن ها درس آموز فرزند می شوند.

بنابراین رفتار و کردار پدر در اقتدار و انضباط و برخورد با حوادث و جریانات زندگی، الگوی کودک می شود و از سوی دیگر مادر نیز به واسطه عاطفه اش، الگوی مهر و محبت در زندگی او می شود. از این رو امام حسن(ع) اهتمام ویژه ای به موضوع داشتند و پدر صالح در کنار مادر شایسته را از اسباب تربیت اسلامی و ادب دینی معرفی می کنند.

ایشان در مناظره ای با معاویه، کجروی و انحراف او را به نقش مادرش ارتباط می دهند (منبع: کتاب الاحتجاج طبرسی، جلد یک، صفحه ۲۸۲) و از دیگر عوامل مهم و موثر در تربیت فرزند را دوست و همسالان وی بیان می کنند چراکه خواه یا ناخواه، فرزندمان مدتی را به دور از خانواده با آن ها می گذراند و کردار آن ها می تواند در او تاثیر منفی بگذارد.

از این رو امام(ع) به فرزندش توصیه می کند با هر فردی دوستی نکن بلکه ابتدا روحیه و رفتار و گفتارش را به میزان سنجش آن چه در خانه از تربیت اسلامی آموخته ای، بیاور و اگر مناسب بود با او دوستی و برادری کن.

چند نکته درس آموز از همسرداری در کلام امام رضا(ع)

حال که به اخلاق اجتماعی از منظر پیامبر و تربیت فرزند از بیان امام حسن(ع) پرداختیم، شایسته است به اخلاق در خانواده و بین زوجین از سیره امام مهربان مان بپردازیم. امام رضا(ع) در خانواده هیچ گاه صدایشان را بلند نکردند و اگر خطایی هم می دیدند با متانت و آرامش به دور از داد و فریاد، تذکر می دادند. این سبک زندگی ایشان در بعضی خانواده های امروزی خالی است.

همچنین نداشتن صبر و تحمل زن یا شوهر زیر بار مشکلات و سختی های زندگی، سبب شده به خود حق بدهند که در کوچک ترین برخوردی که طبق میل شان نیست، صدایشان را بلند کنند. بر این اساس در موارد زیادی طرف مقابل هم تحریک می شود و در دفاع از خود به پرخاش و مجادله با صدای بلند می پردازد و این مسئله به عصبانیت بیشتر هر دو دامن می زند که در این صورت از صراط حق و انصاف خارج می شوند و توهین و تحقیر و درگیری بیشتری را پدید می آورند.

این اتفاق نیز نتایج تلخ و غیر قابل جبرانی را از خود به جا می گذارد. به ویژه اگر کودکان شاهد ماجرا باشند، این رفتار و کردار در ذهن آموزنده آن ها ثبت و ضبط و پایه و اساس برخورد با دوستان و بعدها خانواده و اجتماع می شود. در تاکید این عمل امام رضا(ع)، بیان دیگری از ایشان داریم که نرم خویی و خوش اخلاقی را از صفات مومن می شمارند.