به گزارش صلح خبر،سرهنگ ستاد قاسم اکبری مقدم پژوهشگر سازمان حفظ ٍآثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش در یادداشتی نقش ولایت و رهبری را در دفاع مقدس بررسی کرده است.
در این یادداشت می‌خوانیم:
دوران دفاع مقدس مکمل و استمرار بخش معنویت انقلاب اسلامی و اوج تجلی فضیلت‌های دینی و کرامت‌های والای انسانی است. در این دوران جوهرۀ معنوی دریای انسان‌ها در این عرصه نمایان شد و برجسته‌ترین معیارها و شاخصه‌های ارزش‌های متعالی اسلامی با قلم معنوی رزمندگان شجاع ایران، درتابلو رنگارنگ هشت سال دفاع مقدس، به تصویرکشیده شد. نسل سرافراز این دوران در مصاف با اهریمنان، حماسه‌ای شکوهمند و شگرف آفرید و جاودانۀ تاریخ ماند و وصفش جز با قلم عشق میسر نگردد.
رهبری مهمترین عامل پیروزی، حفظ روحیه و پیشگیری از آسیب ها در تمامی جنگ‌ها است. در ایران اسلامی نیز در جنگ تحمیلی، شخصیت عرفانی و حماسی حضرت امام(ره) از ایشان، رهبر و فرماندهای بی‌نظیر در دوران دفاع مقدس ساخته بود که نگرش، آموزه‌ها و سیره ایشان تأثیر عمیق انکار ناپذیری بر روحیه ملت و رزمندگان و آمادگی‌های آنان در برابر دشمنان داشت. عشق و محبت وصف ناپذیر آحاد ملت و رزمندگان اسلام به ایشان از باورهای دینی آنان سرچشمه می‌گرفت. حضرت امام(ره) جنگ تحمیلی را به دفاعی مقدس و حماسه‌ای با شکوه برای ملت ایران مبدل کرد. انسان‌های فراوانی را از چارچوب جهان مادی خارج ساخت و با الهام از تعالیم و آموزه‌های غنی دینی و سیره پیشوایان معصوم(ع)، آنها را برای میدان نبرد با دشمنان آماده ساخت و اعجاب و شگفتی سیاستمداران و نظامیان دنیا را برانگیخت.
رزمندگان اسلام افزون بر محبت بسیار زیاد به حضرت امام(ره)، عمیقاً باور داشتند که ایشان از ولایت امام معصوم(ع) و شأن مرجعیت دینی و زعامت سیاسی جامعه اسلامی برخوردار است. از این رو در چارچوب این باور ولایت حضرت امام(ره) را در ادامه ولایت معصوم(ع) پذیرفته و به لوازم آن پایبند بوده و اطاعت و پیروی از ایشان را بر خود واجب می دانستند.
دفاع مقدس با درایت امام راحل(ره) و به برکت ایستادگی و مقاومت ملت به نماد پایداری، عزت، پایمردی، رشادت، ایثار و شهادت ایران مبدل شد. بزرگ‌ترین نقطه قوت ایران در دوران دفاع مقدس، وجود رهبری معنوی، پرجاذبه، دوراندیش، شجاع، توانمند و با حکمتی بود که مردم او را از صمیم قلب دوست داشتند و توانسته بود به عنوان نقطه اتکا و توانمندی روحی ملت ایران عمل کند.
نقش رهبری حضرت امام(ره) به عنوان مدیر، رهبر و فرمانده کل قوا و فرماندهی عالی جنگ که تعیین و هدایت اسـتـراتـژی جـنـگ را بـر عـهـده داشـت و مهمترین عامل مؤثر بر حفظ و ارتقاء روحیه حماسی ملت ایران را در دفاع مقدس بود را به اختصاردر چند محور بیان می‌نماییم.
تبدیل تهدید به فرصت
امام راحل(ره) در جایگاه ولایت فقیه و رهبری نظام اسلامی، تهدید بزرگ جنگ را که میتوانست به براندازی نظام منجر شود؛ تبدیل به فرصتی استثنایی برای ظهور و بروز توانایی‌های ملت ایران و آزمونی بزرگ برای جهاد در راه خدا کرد به طوری که نوجوانان و جوانان و مردان و زنان از 12 ساله تا 80 ساله با لبیک به ندای رهبر خود درطول هشت سال ایثار و فداکاری را به رخ دشمنان و دوستان کشیدند.
ایجاد انگیزه مقاومت و ایثار
امام خمینی(ره) به عنوان ولی فقیه توانست با نفوذ معنوی عظیم خود، انگیزه بزرگی را برای ایستادگی در برابر دشمن در بین بسیاری از مردم به وجود آورد و روحیه تهاجمی را در قوای مسلح ایجاد و با تدابیری هوشیارانه، از پیروزی دشمن که همه ابرقدرت‌ها با تمام توان‌شان رژیم بعثی عراق را حمایت می‌کردند، جلوگیری کند. همچنین با تکیه بر قدرت لایزال الهی توانست در زمان اندکی ابتکار سیاسی جنگ را در دست بگیرد و دشمنان را در بن بست عملکرد خود قرار داده و با بسیج میلیونی مردم، کشور و ملت ایران را نجات و پیروزی حاصل شود. در این مجال به تعدادی از شیوه ها و تدابیر امام راحل(ره) در هدایت و اداره دفاع مقدس اشاره می‌کنیم.
ماهیت جنگ حق و باطل
امام(ره) با تبیین کردن و نمایش دادن خاکریزهای استکبار و خاکریز مظلومان، جنگ را به عنوان نبرد حق و باطل و کفر و ایمان تعریف نمودند. با روشن شدن حقایق جنگ که در واقع برای خشکاندن نهال نوپای اسلامی به راه افتاده بود، جنگ ماهیت ایدئولوژیک و اعتقادی به خود گرفت و حضور مردم در جبهه‌های جنگ را مشروعیت دینی بخشید. دفاع ملت ایران و رزمندگان اسلام به عنوان دفاع از اسلام و ارزش‌های آن و همچنین انجام تکلیف دینی معرفی گردید. در همین رابطه ، حضرت امام(ره) می فرمایند:« جنگ با ایران ، جنگ با اسلام است ، جنگ با قرآن است ، جنگ با رسول الله (ص) است و این از اعظم محرماتی است که خدای تبارک و تعالی نمی‌گذرد از او». (صحیفه نور، ج ۱۳ ، ص۹۳)
دفاع مقدس وتکلیف محوری
حضرت امام خمینی(ره)، این مفهوم را به دنیا معرفی کرد که عمل به تکلیف در مسیر بندگی خدا، ما را به سوی الله رهنمون می‌سازد. در عمل به تکلیف امام(ره) فرمودند: «شما به تکلیف عمل کنید نتیجه را به خدا واگذار کنید»، لذا این شعار کلیدی را بیان نمودند که: «ما مأمور به انجام وظیفه‌ایم نه کسب نتیجه»، این معنای آن آیه قرآن است «أفوض أمری إلی الله إنّ الله بصیرٌ بالعباد»؛ تفویض، یعنی انسان توکل اش در حدّ اعلی باشد، واگذاری نتیجه به خدای متعال در حدّ اعلی باشد، توسلش به قرآن و عترت در حدّ اعلی باشد. امام این نکته را فهمید و به ما هم فهماند که «در انجام تکلیف اصلاً شکست و ترس راه ندارد». جایی که إحدی الحسنیین باشد، چه بکشی و چه کشته بشوی تفاوتی ندارد؛ اصلاً در قاموس شهادت واژه ترس معنا ندارد.
حضرت امام خمینی(ره) در این خصوص فرمودند:«تکلیف این است حفظ کنیم اسلام را، کشته شویم، تکلیف را عمل کرده ایم، بکشیم هم تکلیف را عمل کرده ایم » (صحیفه نور ، جلد ۸ ، ص ۱۶)
و همچنین فرمودند:«مادامی که ایمان در قلب شما هست، پیروزید و باید کوشش کنید که این نور، نور ایمان را، در قلبتان زیاد کنید» (صحیفه نور، ج۱۴، ص ۸۶)
بسیج همگانی و دفاع همه جانبه
بـرای آنکه کلیه نیروهای داوطلب بتوانند در حد توانایی‌ها و استعدادهای خویش در دفاع از آب و خاک سهیم باشند، امام(ره) اقدام به بسیج همگانی و مردمی برای دفاع و کمک به نیروهای مسلح نمودند و در این رابطه فرمودند:«هرکس می‌تواند جبهه باید برود و هرکه نمی‌تواند در پشت جبهه کمک کند».
امام(ره) برای دفع تجاوز دشمن استراتژی دفاع همه‌جانبه بسیج مردمی را در جنگ اتخاذ نمود و با این استراتژی، مدیریت مردمی و انقلابی و تحول آفرین در جنگ بوجود آمد. امام(ره) با نگرش اعتقادی- معنوی خود، ملت را بر آفریدن حماسه‌های پرشکوه و شگفت‌انگیز دفاع مقدس از روزهای آغازین همراه و بسیج نمود. مقاومت‌های اولیه مردمی را در اطراف شهرهای مرزی شکل دادند و از همان ابتدا استراتژی رژیم بعثی عراق در تحمیل جنگ برق‌آسا و کوتاه مدت برای تصرف اهداف راهبردی را با شکست مواجه ساختند.
امام(ره) با بینش عمیق و بصیرتی که داشتند فرمان تشکیل ارتش بیست میلیونی را دادند.«امروز پر کردن جبهه‌های نبرد از نیروهای آموزش دیده و آمادگی دفاعی از اسلام و ایران برای همه قشرها از اهم واجبات الهی است که هیچ چیز دیگر مانع آن نمی‌شود.» (صحیفه نور، ج۱۹، ص ۲۹۳)
هماهنگی و انسجام در نیروهای مسلح
هـمـان گـونـه کـه در انـدیـشـه سـیـاسـی امـام وحـدت و یـکـپـارچـگـی اقشار مختلف ملت و احزاب گـونـاگـون عـامـل پـیـروزی مـلت ایران به شمار می‌آید انسجام و وحدت نیروهای نظامی و انتظامی را نیز ضامن اقـتـدار نیروهای مسلح در دفاع مقدس می‌دانستند. در اندیشه سیاسی حضرت امام(ره)، وحدت و یکپارچگی راهبردی ملت و انسجام ملی عامل اصلی پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و شکست دشمنان در جنگ تحمیلی بود. بنابراین این راهبرد تبلیغی و سیاسی دارای اجزایی بود که علاوه بر انسجام ملت ایران، وحدت مسئولان نظام و نخبگان، احزاب و گروههای سیاسی و بصورت ویژه هماهنگی، همدلی و وحدت نیروهای مسلح را برای دستیابی به پیروزی در جنگ در بر می‌گرفت. و بطور طبیعی موجب حفظ و توسعه روحیه حماسی در کشور و روحیه رزمی در جبهه های جنگ می‌گردید.
«وحدت فرماندهی از مسائل مهم و سرنوشت‌ساز است که بدون آن پیروزی میسر نیست و عدم مراعات آن فاجعه آفرین است و کسانی که بدان سر ننهند مسئول می‌باشند .» (صحیفه نور، ج ۱۴، ص ۸)
یکی از اقدامات محوری حضرت امام (ره) در تأمین این هدف راهبردی در جنگ، هماهنگی فعالیت‌های جبهه‌های جنگ با اقدامات سیاسی، تبلیغاتی، تدارکاتی پشت جبهه بود تا وقفه‌ای در پشتیبانی از تلاش‌های رزمندگان جبهه و برنامه‌های دفاعی کشور بوجود نیاید. از این رو حضرت امام(ره) همه مسئولان و کارگزاران نظام را بر محور قرار دادن جنگ و دفاع در کشور فرا می‌خواند. و مکرر مردم را به حضور در صحنه و پشتیبانی از جنگ دعوت می‌فرمودند.« در رأس امورات همه میدانید که الان جنگ است.» (صحیفه نور، ج۱۱ ،ص۱۶۶)
خودباوری و اعتماد به نفس در رزمندگان
حضرت امام(ره) نقش تعیین کننده‌ای در دمیدن روحیه خود باوری و اعتماد به نفس در ملت ایران در طول دفاع مقدس داشتند. هنگامی که خبر هجوم ناگهانی رژیم بعثی صدام به امام(ره) می‌رسد و ایشان به مصداق آیه شریفه«الا بذکر الله تطمئن القلوب »(رعد آیه ۲۸) هیچ اضطراب و شتابزدگی از خود نشان نمی‌دهد.
امام نه تنها از خبر هجوم دشمن متزلزل نشد بلکه نگرانی مسئولان و فرماندهان را به آرامش، اعتماد به نفس و خود باوری تبدیل کرد. آقای محمد علی انصاری در مجموعه خاطرات خود به عنوان یکی از اعضای دفتر امام خمینی(ره) می‌گوید:
«در جریان حمله عراق به ایران روزی که هواپیماهای متجاوز عراقی آمدند و تمام مرزهای جنوب و غرب کشور مورد حمله و تجاوز قرار گرفت، مسئولان و فرماندهان در حالی که واقعا گیج و مضطرب بودند، به خدمت امام(ره) رسیدند و چند لحظه امام با آنها دیدار داشت و آنها را راهنمایی فرمود. هنگامی که بیرون آمدند، چنان روحیه گرفته بودند که یکی از آنها می‌گفت، عراق را نابود می‌کنیم، یکی دیگر می‌گفت تا بغداد پیش می‌رویم!» (سرگذشت‌های ویژه حضرت امام (ره)، ج ۲، ص ۵۷)
همچنین در ساعات اولیه تجاوز دشمن به کشور برای ایجاد خود باوری، اعتماد به نفس و آرامش قلبی در مردم فرمودند:« یک دزدی آمده یک سنگی انداخته و فرار کرده .» (سرگذشت های ویژه حضرت امام (ره)، ج ۲، ص ۱۹۱)
بیان این جملات نشانگر طمانیه و آرامش قلبی امام(ره) در نقش فرماندهی و رهبری جنگ است. این ویژگی بر جسته امام(ره) اضطراب و نگرانی را از مسئولان، فرماندهان، ملت ایران و نیروهای مسلح از بین برد و تأثیر شگرفی بر روحیه حماسی ملت ایران در طول دفاع مقدس داشت.
توجه به روحیه رزمندگان اسلام
کلمات دلنشین و روح بخش حضرت امام (ره)، پیامها و سخنرانی‌های ایشان در دل و جان رزمندگان اسلام اثر معجزه آسا و شگرفی داشت. جملاتی که حضرت امام(ره) خطاب به رزمندگان در پیام‌های تبریک به مناسب پیروزی‌ها در عملیاتی‌های مختلف می‌نوشتند، خستگی‌های عملیات را از یاد می برد. و نشاط ، شور و شوق اولیه رزم و روح حماسه را در آنان زنده می‌ساخت. جملاتی مانند:«آفرین بر شما که میهن خود را بر بال ملائکه ا… نشاندید و در میان ملل جهان سرا افراز نمودید» (سرگذشت های ویژه حضرت امام (ره)، ج ۱۹، ص ۲)
« ما همچون سیلی خواهیم زد به صدام و حزب بعث عراق، که دیگر بلند نشود از جای خودش» (سرگذشت های ویژه حضرت امام (ره)، ج ۱۳، ص ۱۲۵)
« ما برنده جنگ هستیم و هیچ تریدی دراین نیست .» (سرگذشت های ویژه حضرت امام (ره)، ج ۱۳، ص ۱۲۵)
از ویژگی‌های دیگر رهبری حضرت امام (ره) در دفاع مقدس این بود که تلاش‌ها و زحمات فرماندهان را نادیده نمی‌گرفتند و اگر به دلائلی مشکلات ناخواسته، خسارات، ضایعات و تلفات انسانی و عدم فتح وجود داشت هیچگاه روحیه‌ها را تضعیف نمی‌کردند بلکه با ظرافت و لطافت خاص و با بکارگیری واژه‌ها و تدابیر زیبا روحیه فرماندهان و رزمندگان را تقویت می نمودند.
سخنرانی‌های ایشان در جمع فرماندهان قرارگاه‌ها و رزمندگان دلاور و پیام‌هایی که به مناسبت‌های مختلف برای رزمندگان صادر می‌گردید، قوت قلبی برای دلاورمردان جبهه‌ها بود. به عنوان نمونه پس از رسیدن خبر پیروزی رزمندگان دلاور لشگر 64 ارومیه ارتش در عملیات آفندی کربلای 7 و فتح قله 2519 متری در منطقه حاج عمران که چندین متر برف قله را پوشانده بود؛ امام راحل(ره) با فرمانده لشکر مستقیم از طریق تماس تلفنی صبحت می‌نمایند که این موضوع تاثیری زیادی در تقویت روحیه رزمندگان داشت. و از این قبیل کارها و اقدامات توسط رهبر فقید انقلاب در قبل، حین و بعد عملیات‌های دوران دفاع مقدس انجام می‌گرفت.
رهبری فرهیخته و الهی حضرت امام خمینی(ره)، یکی از عوامل پر اهمیت، و احتمالا بی بدیل، در پرورش روحیه حماسی و جهادی در شهروندان جامعه و رزمندگان در طول دفاع مقدس است. به تعبیری رهبری در این دوره حساس توانست، شوروشعف وصف ناپذیری در رزمندگان و شهروندان جامعه ایجاد وآنان را مستعد هر نوع جانفشانی،ایستادگی و مقاومت سازد.
هماهنگی و به کارگیری امکانات پشت جبهه
امـام(ره) نـیـروهـای پـشـت جـبـهـه اعـم از دسـتگاه‌های اجرایی، تبلیغی و سیاسی را به هماهنگی با یـکـدیـگـر و تـوجـه بـه مـسـائل جـنگ دعوت می‌کردند و کلیه فعالیت‌های سیاسی، تبلیغی واقتصادی پشت جبهه را با دفاع مقدس مرتبط می‌ساختند و همواره ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی را در جهت تقویت و آمادگی رزمی مردم و پشتیبانی از جنگ به کار می‌گرفتند و می‌فرمودند:«به پشتیبانی مادی و معنوی خود از جبهه‌های نبرد و رزمندگان ادامه دهند و سپاهیان نور را حمایت کنند».
مقابله با عوامل بازدارنده داخلی و تبلیغات دشمن
در دوران دفـاع مـقـدس حـوادث گـوناگونی پدید می‌آمد، برخی از این حوادث مانند رقابت‌های جـنـاح‌هـای سیاسی مـخـتـلف در کـشـور مـعـلول شـرایـط سـیـاسـی داخـل کـشـور بـود، کـه بـعـضـا فـضـای سـیـاسی کشور را ملتهب می‌ساخت، برخی از پیشامدها را عـوامـل آگـاه و مـزدور دشـمـن پـدیـد مـی آوردنـد و بـرخـی دیـگـر نـتـیـجـه اعـمـال گـروه هـای نـاآگـاه داخـلی بـود و هـر کـدام از این حوادث به طور مستقیم یا غیرمستقیم می‌تـوانـسـت در حـضـور رزمـنـدگـان اسـلام در جـبـهـه‌هـا بـرای ادامـه دفـاع مـقـدس مـشـکـل ایـجـاد نـمـایـد. اما حضرت امام(ره) باشیوه‌های در خور تحسین رهبری خویش، تاثیر منفی و شـکـنـنده هر یک از این حوادث را بر عرصه های نبرد و روحیه رزمی و معنوی رزمندگان اسلام را خنثی می‌کرد.
دشـمن بعثی نیز با در اختیار داشتن امکانات تبلیغی استکبار جهانی و به تعبیری«امپراتوری خـبری و رسانه‌ای» با کمک کارشناسان و مشاوران خارجی و بهره‌وری از امکانات و شیوه‌های گوناگون، جنگ روانی خود را برای مشوش جلوه دادن چهره جمهوری اسلامی در میان مسلمانان جهان و جـلب حـمـایـت‌هـای منطقه‌ای برای تقویت رژیم عراق به راه انداخته بود. در این جنگ روانی هم حضرت امام(ره) با درایت و ژرف نگری تمام، با این شیوه‌های تبلیغی و روانی دشمن مقابله نمود.
رعایت اصول تصمیم‌گیری و قاطعیت در تصمیم‌گیری
حـضـرت امـام(ره) اطلاعات و اخبار کافی و لازم نظامی را از طریق نمایندگان خود در نیروهای مسلح و یگانهای رزمی و فرماندهان قرارگاه‌ها به دست می‌آوردند. امـام مـبنای تصمیم گیری‌های مهم خود رابر اساس اطلاعات دقیق از وضعیت جنگ و مشورت با مسئولان لشـگـری و کـشوری بنیان می‌نهاد، رهنمودهای حضرت امام(ره) بر اجرای عملیات های نظامی ودفـاعـی و ورود بـه خـاک عـراق ،اقـدامـات مـقـابـله بـه مـثـل در جـنـگ شـهـرهـا بر همین اصل و اساس استوار بود.
در خصوص قاطعیت در انجام کار و دستوری که ناشی از تصمیم صحیح و عاقلانه بود امام راحل(ره) به هیچ عنوان کوتاه نمی‌آمدند و مجدانه و مصرانه در پی انجام آن بودند. مثلاً وقتی که منطقه آبادان در محاصره دشمن قرار داشت و اوضاع بسیار ناخوشایند شد، امام با قاطعیت تمام فرمودند:«حصر آبادان باید شکسته شود» که فرماندهان جنگ نیز به این فرمان جامعه عمل پوشانند.
تفویض اختیارات
گـسـتـردگـی و تـخـصـصـی بـودن امـور جنگ باعث شده بود که حضرت امام(ره) مسؤلیت برخی از مـسـائل اجـرایـی و کـارشـنـاسـی مـرتبط با جنگ را به مسئولان کشور تفویض نماید و خودشان سـیـاسـت کـلی و راهـبـردی دفـاع مـقـدس را تـرسـیم و بر انجام آنها نظارت می‌کردند از این رو مسئولیت‌ها را بدین گونه تفویض و تعیین فرمودند:
الف) شـورای عـالی دفـاع و قـرار گـاه مرکزی خـاتـم الانـبـیـاء(ص)؛ جـانـشـیـنـی‌فـرمـانـدهـی کل قوا در برنامه‌ریزی‌های نظامی
ب ) شورای عالی پشتیبانی جنگ؛ برای جذب نیرو و تهیه امکانات
ج ) تشکیل ستاد مناطق بمباران شده
د ) تعیین وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی برای تبیین سیاستهای دفاعی ایران در مجامع بین‌المللی
ه ) تشکیل شورای عالی بازسازی مناطق جنگی
و یا پس از عزل بنی صدر، امام راحل(ره) در حکمی اختیارات فرماندهی کل قوا را به شهید سرلشکر فلاحی رئیس ستاد مشترک ارتش تفویض نمودند.
تشویق به نبرد
هـنر مدیریت و رهبری امام، نفوذ معنوی ایشان در قلب میلیون‌ها انسان مخلص و متعهد و شیفته به ولایت و رهبری بود.
هرگاه پیام‌های حماسی و شور آفرین حضرت امام همانند جمله‌های:« امروز روز حضور در حجله جـهاد و شهادت و میدان نبرد است؛ روز نشاط عاشقان خداست» صادر می‌شد، هم جبهه‌های نـبـرد را از جـوانـان پـر شور و با اخلاص آکنده می‌ساخت و هم در گرما گرم نبرد، چون آبشار نـور بـر دل‌هـای تـشـنـه و مشتاق جهاد و شهادت جاری می گشت و توان رزم آنان را دو چندان می‌ساخت و در یک کلام «معجزه» می‌آفرید.
روحیه جهادی و بسیجی
برجسته‌ترین، مهمترین و کاربردی‌ترین ارزش و پیامد جنگ برای جامعه که می‌تواند قوام آن و استمرار و پویایی انقلاب را حفظ نماید، ضرورت وجود روحیه بسیجی است. یکی از دلایل اصلی و بنیادی پیروزی انقلاب اسلامی بر دنیای استکبار و ساقط کردن حکومت شاهنشاهی، روحیه ازخودگذشتی خیل مردم مسلمان و بی‌اعتنایی آنان به نمودهای دنیوی بود که باعث و بانی ایجاد چنین روحیه‌ای و محرک اصلی آن، حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی بود. آن حضرت با تحمل سختی‌ها و ریاضت‌ها و عدم تعلق مطلق به مظاهر دنیا توانست در مقابل صاحب دنیا یعنی امریکا و اذناب آن بایستد و سرانجام بر آنان غلبه نماید و باهمین روحیه و با ارائه معارف توحیدی ناب تا لحظه مرگ، شور و شوق در صحنه انقلاب ماندن را در مردم زنده نگه داشت و به همین خاطر هیچگاه افق دید مردم متوجه مسایل سطحی و پیش پا افتاده روزمره نبود، لذا با اقتدار کامل از دین و انقلاب صیانت می‌کردند.
در جنگ تحمیلی، این روحیه عمق بیشتری یافت و جایگاه و نام اصلی خود را پیدا کرد. در چنین شرایطی، عنصر اصلی میدان نبرد، شجاعت، فداکاری، قناعت، خودفراموشی، خداخواهی و … بود که خیل بسیجیان عاشق امام با روحیه بسیجی توانستند حامل اصلی این ارزش‌ها باشند و مقاصد دشمنان اسلام را از آغاز جنگ با شکست مواجه نمایند.
توصیه رزمندگان به معنویت
حـضـرت امـام (ره ) دائمـا رزمـنـدگـان و فـرمـانـدهـان قـرارگـاه هـا را بـه مـسـائل مـعـنـوی توجه می‌داد تا حماسه سازی رزم آوران عرصه پیکار با عرفان دینی و الهی آمیخته باشد.
تـوجـه دادن رزمندگان به اراده و قدرت خداوند تبارک و تعالی در پیروزی و جنگ ، تذکر به اعتماد و اعتقاد به نصرت الهی، تاکید بر ذکر خداوند و تهجد در جبهه‌ها، پرهیز دادن از غرور و تـوجـه دادن نـیـروهـا بـه تـوانـایـی‌هـای قـدرت ایـمـان و اخـلاص در رزمـنـدگـان درمقابل تجهیزات دشمن از جمله تذکرات امام به رزمندگان بود.
اصـولا درانـدیـشـه و سیره حضرت امام هر گونه تلاش و اقدامات سیاسی، فرهنگی و نظامی بـدون در نـظـر گـرفـتـن بعد الهی و معنوی فاقد هرگونه ارزش اسلامی است، از این رو به رزمندگان اسلام آمیختگی عمل ظاهری را به معنویت دینی و الهی تذکر داد و فرمود: «زدن و پـیـروز شدن و فتح کردن و همه اینها اگر آن بعد معنوی اش نباشد همه اش شکست است».
تقویت بنیه دفاعی
اهتمام فراوان حضرت امام برتقویت بنیه دفاعی و حمایت‌های ایشان از بالا بردن کیفیت و کمیّت امکانات و تجهیزات نظامی و تاءمین بودجه های جنگ و دفاع مقدس از خصوصیات تدبیر رهبریایـشـان در دفـاع مـقدس بود. این اهتمام حضرت امام تا روزهای پایانی جنگ نیز ادامه داشت بـه فـرمـانـدهـان نـظـامـی نـیـز فـرمود: «نیروهای نظامی ما هرگز نباید از کید و مکر دشمنان غافل بمانند و در هر شرایطی باید بنیه دفاعی کشور در بهترین وضعیت باشد».
توجه به اصول و ارزش‌های اسلامی
در طول هشت سال دفاع مقدس امام(ره) تلاش کرد تا از اصول و ارزش‌های اسلامی و انسانی را در فرماندهی و مدیریت جنگ مورد توجه قرار دهد به طوری که در حساس‌ترین لحظات جنگ از این اصول عدول نکردند و براین اصول تاکید داشتند. اصولی مانند:
ایمان به هدف متعالی و مقدس« جهاد فی سبیل الله»، اطاعت از فرماندهی، اتکا بر مردم(مردمی بودن جنگ)، اخلاق جنگی و اخلاق در جنگ،وحدت نیروهای مسلح و نیز بین قوای نظامی و مردمی، جنگ اعتقادی(جنگ در راه آرمان و اعتقادات و الا)، توجه به اسلحه و تکنولوژی به مثابه ابزار دفاع، تکیه بر جنگ متعارف، باور، اراده ،عمل، نفی یأس و نو میدی، استفاده از تجارب دیگران،جنگ حق و باطل و اسلام و کفر.
امام(ره) در مدیریت دوران بحران جنگ توانست به فرماندهان، رزمندگان و آحاد مردم در کنار انگیزه‌های مختلف، انگیزه الهی دهد و هویت اسلامی را احیا نماید و این با تمام وجود تزریق شد به بدنه مردم و در سایه این نگرش یک همدلی، وفاق ملی، انسجام و اتحاد و یک پارچکی را در دفاع از کشور هم در بین نیروهای مسلح و هم در متن مردم شاهد بودیم و این ناشی از قدرت معنوی و الهی امام در جایگاه ولایت و امامت بود. این انگیزه موجب بیداری، مقاومت، پایداری و بصیرت مردم به ویژه جوانان گردید که این جمله امام تاکید بر بیداری و هوشیاری ما در برابر دشمنان را دوچندان می‌نماید:«اما من باز میگویم همه مسؤولان نظام و مردم ایران باید بدانند که غرب و شرق تا شما را از هویت اسلامیتان- به خیال خام خودشان- بیرون نبرند، آرام نخواهند نشست. نه از ارتباط با متجاوزان خشنود شوید و نه از قطع ارتباط با آنان رنجور، همیشه با بصیرت و با چشمانی باز به دشمنان خیره شوید و آنان را آرام نگذارید که اگر آرام گذارید، لحظهای آرامتان نمیگذارند.»
فرازی از وصیت نامه سیاسی- الهی امام خمینی(ره) در خصوص نیروهای مسلح:
«قوای مسلح، از ارتش و سپاه و ژاندارمری و شهربانی تا کمیته‌ها و بسیج و عشایر ویژگی خاص دارند. اینان که بازوان قوی و قدرتمند جمهوری اسلامی می‌باشند و نگهبان سرحدات و راهها و شهرها و روستاها و بالاخره نگهداران امنیت و آرامش‌بخشان به ملت می‌باشند، می‌بایست مورد توجه خاص ملت و دولت و مجلس باشند و لازم است توجه داشته باشند که در دنیا آنچه که مورد بهره‌برداری برای قدرتهای بزرگ و سیاستهای مخرب، بیشتر از هر چیز و هر گروهی است، قوای مسلح است.
.. وصیت اکید من به قوای مسلح آن است که همان‌طور که از مقررات نظام ، عدم دخول نظامی در احزاب و گروهها و جبهه‌ها است به آن عمل نمایند؛ و قوای مسلح مطلقاً، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازیهای سیاسی دور نگه دارند»
نتیجه گیری
ولایت، رهبری، فرماندهی و هدایت جنگ حضرت امام(ره) باعث شد تا مردم و نیروهای مسلح در جنگی هشت ساله که به تعبیری نبرد با استکبار جهانی بود با ایمان به نصرت الهی چنان حماسه های با شکوهی را رقم بزنند که نه تنها در تاریخ ماندگار شود بلکه تا ابد درس عبرتی برای دشمنان این آب و خاک شد. در واقع حضرت امام با ایجاد روحیه خودباوری، ولایت‌مداری، تکلیف‌محوری، توکل و ایمان، مقاومت و شجاعت در مردم و رزمندگان قدرت و توان روحی رزمندگان را در میدان جهاد با دشمنان چندین برابر ساخت و با هدایت این توان الهی در مسیر درست پیروزی های عظیم را برای ایران اسلامی رقم زدند.
انتهای پیام
