صلح خبر، گروه بین الملل– امیر حسین رجبی معمار: این روزها شاهد ورود جمهوری اسلامی ایران به چهلمین سال حیات خویش هستیم. امروز پس از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی به روشنی می توان تاثیرات ژرف سیاسی و فرهنگی برآمده از آن را در سطح منطقه ای به تماشا نشست. بی تردید یکی از آن تاثیرات بسیار مهم انقلاب ملت ایران پدیداری، ماندگاری و باروری مفهومی است که از آن با عنوان «اندیشه مقاومت» یاد می کنیم.
اولین بارقه های این اندیشه را البته باید کمی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و در سرزمین لبنان جستجو کنیم. جایی که امام موسی صدر و شهید چمران با الهام از اندیشه های امام خمینی، جنبش امل را در این کشور پایه گذاری کردند و اولین نهاد مرتبط با مقاومت اسلامی را پدید آوردند.
با پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه آغاز جنگ تحمیلی، اندیشه ی مقاومت جلوه بیشتری یافت و به تدریج تاثیر خود را بر ملت های مشتاق منطقه گذاشت و از آن جمله شمار زیادی از مردمان عراقی بودند که دوشادوش رزمندگان اسلام علیه رژیم بعثی عراق جنگیدند و به سپاه بدر نامبردار شدند و امروزه بخشی جدایی ناپذیر از معادلات سیاسی و نظامی در بغداد محسوب می شوند.
جنبش حزب الله لبنان را باید نمونه عالی تفکر انقلاب اسلامی و مقاومت دانست که برای اولین بار پس از دهه ها در جنگ ۳۳ روزه اسطوره ی شکست ناپذیری ارتش اسرائیل را در هم شکست و الگویی شد برای مقاومت در سرزمین های فلسطینی و جنبش حماس.
آنچه در این میان اهمیت دارد و اندیشه مقاومت را از دیگر اندیشه های پان عربیستی یا سویسالیستی متمایز می کند این است که رزمندگان این جبهه فارغ از وابستگی های قومی، خود را در خدمت امت اسلامی می دانند و چه از دیار افغانستان باشند و فاطمیون نامیده شوند چه پاکستانی باشند و زینبیون بنامیمشان و چه از حیدریون عراق و حزب الله لبنان و دفاع وطنی سوریه باشند همه خود را در یک کالبد واحد که امت اسلام است، متبلور کرده اند.
اصلی ترین محک اما برای محور مقاومت نه تنها رویارویی با اسرائیل که در هم شکستن فتنه ای بود که درون جهان اسلام شکل گرفت و به دست تکفیری ها و با هدایت محور غربی- عربی می رفت که منطقه ی غرب آسیا را به ورطه ی نابودی بکشاند.
بررسی پیامد های نقش آفرینی محور مقاومت در بحران های داخلی عراق و سوریه در ۶ سال اخیر می تواند به ترسیم تصویری کلی از وضعیت کنونی و آینده کمک کند.
هماهنگی، یکپارچگی و فرمان پذیری رزمندگان مقاومت:
یکی از تاثیرگذارترین و مهم ترین پیامدهای حضور نیروهای محور مقاومت در نبردهای نفس گیر و دشوار عراق و سوریه در برابر تکفیری ها کسب تجربیات بی نظیر نظامی و همچنین رزمایشی عملی برای رسیدن به هماهنگی و همسویی هر چه بیشتر در عملیات میدانی است.
تا پیش از بحران سوریه نیروهای محور مقاومت در عین همسویی نظری و اعتقادی تا حدی در جزیره هایی جدا از هم فعالیت می کردند و یک اتاق فرماندهی مشترک به معنای امروزین در میان آن ها وجود نداشت. این در حالی بود که سلفی های تکفیری از دوران جنگ با اشغالگران شوروی سابق در افغانستان تا شکل گیری بحران سوریه بارها و بارها در میدان های گوناگون در کنار یکدیگر جنگیده بودند و از این نظر هماهنگی عملیاتی و تجربه ی زیادی داشتند.
جنگ داخلی در سوریه را به رغم همه ی خسارت های جبران ناپذیر و دردناک مادی و معنوی که برآمده از فتنه ی غربی – عربی بوده است، باید آوردگاهی دانست که نیروهای مقاومت را به یکدیگر پیوند داد و سبب شد که آنان در اصطلاح یکدیگر را پیدا کنند، به هم جوش بخورند و با تجمیع قوا به نتایج درخشانی دست یابند.
ساماندهی، مدیریت و به کارگیری خیل عظیمی از نیروها که هر چند در اندیشه و باور همسو با یکدیگر بودند اما به هر روی تفاوت های فرهنگی و رفتاری نیز داشتند، هنر بزرگ فرماندهی محور مقاومت به شمار می آید.
تغییر موازنه قوا و تثبیت نقش مقاومت در معادلات منطقه ای:
حضور و نقش آفرینی محور مقاومت در چند سال اخیر بسیاری از طرح های غربی – عربی را ناکام گذارد و توانست نقش خود را به عنوان متغیری مستقل و غیرقابل چشم پوشی تثبیت کند. سرنگونی نظام حکومتی در سوریه، به آشوب کشاندن عراق، تضعیف حزب الله در لبنان و ده ها طرح دیگر، تنها با جان فشانی ها و تلاش های خستگی ناپذیر نیروهای مقاومت با شکست مواجه شد.
این حقیقت که با وجود همه ی فشار ها و تنگناهایی که از هر سو به محور مقاومت وارد می شد این مجموعه توانست تمام قد در برابر تهدیدات ایستادگی کند مهم ترین نکته است. این ایستادگی و پیروزی های برآمده از آن، امید و انگیزه ی نیروها را صد چندان کرده و توان آنان را برای رصد توطئه های طرف مقابل و مقابله با آن افزایش داده است.
ثمره ی عملی این تلاش ها را باید امروز دید که هیچ طرفی نمی تواند وزن و اراده محور مقاومت را در شکل دهی به آینده منطقه نادیده گرفته و بدون لحاظ منافع این جبهه به هیچ توافقی بیندیشد. از آنجا که اندیشه مقاومت از دل مردمان منطقه ریشه می گیرد و توش و توانش نیز از طریق همین مردم تامین می شود قابل حذف شدن نیست.
چشم انداز آینده:
آنچه برای شکل دادن به آینده محور مقاومت بیش از هر چیزی اهمیت دارد توجه به بعد نرم افزاری است. در سال های اخیر و به حکم شرایط اضطراری و بحرانی منطقه، وجهه همت اصلی محور مقاومت صرف نبرد در میدان های نظامی بوده است اما نباید از یاد برد که مقاومت پیش و بیش از هر چیز یک اندیشه است و باید با همین دید به آن نگریست.
توجه به این مسئله می تواند به عنوان عامل پیشگیری کننده نیز عمل کند. بدین معنا که با بسط اندیشه ی مقاومت، بصیرت افزایی و دوری گزیدن از اختلاف های مذهبی، فرقه ای و قومی و اصل قرار دادن منافع عام امت اسلامی، می توان از پدیداری بسیاری از مشکلات پیشگیری کرد.
بنابراین آنچه باید در سال های پیش رو و پس از گذر از فاز صرف نظامی و امنیتی مورد توجه قرار گیرد کار فرهنگی و نزدیک ساختن قلوب مسلمین از هر قوم و مذهبی به یکدیگر است. این امر هم میسر نمی شود مگر با شناخت درست دشمن اصلی منافع جهان اسلام و معطوف ساختن تمام توان محور مقاومت در راستای مبارزه با این دشمن مشترک.
