حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری درگفت و گو با صلح خبر، با تبریک ولادت امام عصر(عج) و با اشاره به اینکه مفهوم انتظار منجی موعود(عج) به عنوان مولفه بنیادین در جوامع بشری و همۀ ادیان و مکاتب مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که انتطار مولفه‌ای معنادار است که چشم انداز آیندۀ بشریت و جهت آینده و حتی گذشته را به ما نشان خواهد داد اظهار کرد: در تبیین معنازایی مفهوم انتظار می‌توان به فلسفۀ تاریخی آن اشاره کرد؛ به ویژه آنکه سیر زمانی(تاریخ) و مکانی(جغرافیا) در مفهوم انتظار که در روایات ظهور به شدت مشهود است معنازایی انتظار را به همراه دارد و نهیلییسم، پوچ‌گرایی و بی‌معنایی را در زندگی جوامع انسانی به شدت نفی می‌کند .
وی در ادامه با بیان اینکه پیوند تاریخ و جغرافیا در اصل ظهور منجی موعود(عج) فرهنگ و هویت را تشخص می‌بخشدو در نهایت به تبیین چارچوب تئوریک انتظار منتهی می‌شود خاطرنشان کرد: البته تحقق این امر در گرو بازتولید معارف مهدوی است؛ حال آن که مواجهۀ خام گرایانه با مفاهیم مهدویت هم چون مفهوم انتظار به مثابۀ اقتصاد نفتی، مصرف‌گرایی را فرهنگ تشدید کرده است؛ به نحوی که فقدان نوآوری در ایده پردازی مفهوم انتظار به نوبۀ خود تبعات متعددی در جامعه به همراه داشته است.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه در تبیین این چالش باید به بازتولید ضعیف و ناکارآمد معارف مهدوی اشاره کرد یادآور شد: خام نویسی، موسوعه نگاری؛ فقدان تولید فکر در اصل انتظار فعال، ذکرگرایی افراطی، انتظار منفعلانه و سکولاریستی متمایل به تفکر انجمن حجتیه؛ شهودگرایی عرفانی در بستر نفی عقلانیت دینی و اسلام منهای ولایت و تطبیق‌گرایی … ازجمله مهمترین عوامل اصلی ناکارآمدی تولید علم در معارف مهدوی به شمار می‌رود.
ولایت‌پذیری؛ آینده‌نگری و احساس‌گرایی؛ اصل راهبردی در مفهوم انتظار
مختاری در ادامه با بیان اینکه این بحران فکری در جامعۀ اسلامی در حالی است که اصل انتظار مساله‌ای به شدت معنادار است و از تلفیق ولایت‌پذیری؛ آینده‌نگری و احساس‌گرایی به وجود می‌آید و کاملا فرهنگی است و در متن خود تعامل‌گرایی و ارتباطات میان فرهنگی را برای بسط و گسترش انتظار مومنانه در جوامع بشری گسترانیده است تاکید کرد: این دستاورد بزرگ معرفتی مرهون صلح خبر‌گرایی و اجتناب از جنگ طلبی در آینده پژوهی تشیع است.
امتداد مبنای معرفتی انتظار؛ از عاشورا تا ظهور
وی در ادامه با اشاره به اینکه در تشریح این مهم و تبیین هر چه بهتر مفهوم انتظار باید به ریشه‌های تاریخی اشاره کرد تصریح کرد: معرفتی که از مبدأ عاشورا تا مقصد ظهور حضرت حجت (عج) امتداد یافته است و مفاهیم بی‌بدیل آن در ادعیه و زیارت‌نامه‌های شیعی نیز به دفعات مورد نظر قرار گرفته است؛ بی جهت نیست که این اصل راهبردی با زندگی مردم به شدت پیوند خورده و از آنجا که انتظار دارای مفهومی فطری است لذا در فطرت و وجدان عمومی مردم در جوامع بشری نهادینه شده است که تجلی آن را نیز می‌توان در انتظارگرایی اقشار مختلف مردم از ادیان مختلف توحیدی در مناسبت‌هایی همچون راهپیمایی عظیم اربعین حسینی(ع) جستجو کرد .
وی ادامه داد: وقتی در فرازی از روایت‌ها و زیارت نامه‌ها درباره امام حسین (ع) می‌خوانیم که « فقد قاتل کریما » می‌توان به جنگ عزتمندانه و جمع اضداد پی‌برد؛ این مفهوم به ظاهر پارادوکسیکال در سایۀ صلح خبر طلبی امام حسین(ع) و فقیه دفاع آن حضرت ماهیت اصلی مفهوم انتظار را شکل می‌دهد؛ و از آنجا که انتظار فعال سرشار از امید و نشاط معنوی است لذا جنگ طلبی را بر نمی‌تابد بلکه عزت و کرامت انسانی مقتضای صلح خبر‌گرایی عزتمندانه است و اینگونه ظهور امام زمان(عج) با این رویکرد عاشورایی(فقه الدفاع) آینده روشن جهان را رقم می‌زند.
پیوند عینیت و ذهنیت به مثابۀ مفهوم متعالی انتظار
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی در ادامه با بیان اینکه شکوه این راهبرد معرفت در آینده پژوهی اسلام در حالی است که مساله جنگ در غرب با اصل پیشرفت تاریخی گره‌خورده و اگر جنگ به وجود نیاید، هیچ وقت تاریخ نیز پیشرفت نخواهد کرد افزود: بدیهی است جنگ مورد نظر برخی فیلسوفان غربی همراه با پستی و کشتار است و رذالت را رقم می‌زند هم چون جنگ جهانی اول و دوم که به ویران سازی اخلاق در جوامع بشری منتهی شد.
مختاری تاکید کرد: تضاد معرفتی غرب و اسلام را نیز می‌توان اینگونه دانست که در غرب مفهوم آزادی (رهایی از بیرون) موضوعیت دارد حال آنکه مفاهیم اسلامی هم چون مفهوم انتظار در پی آزادگی (رهایی از درون) است؛ لذا مفهوم انتظار به عینیت معناگرا منتهی می‌شود بر خلاف مکاتب غربی که صرفا در ساحت آزادی بر عینیت تاکید دارند و از معناگرایی به شدت غافلند.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه بدین ترتیب «عینیت معناگرا» مفهوم حقیقی انتظار در جوامع بشری است؛ در واقع مفهوم انتظار از یک بُعد رئالیستی و بُعد ایده آلیستی شکل می‌گیرد حال تبیین صحیح مفهوم انتظار در پیوند عینیت و ذهینت در معارف مهدوی به تولید معنا می‌انجامد اعلام نمود: تعدیل عینیت‌گرایی و ذهنیت‌گرایی به مفهوم انتظار رنگ و بویی تازه می‌بخشد؛ به عنوان نمونه توصیف غیبت امام زمان(عج) به خورشید پشت ابر؛ تبلور عینیت ذهنیت‌گرا است؛ چرا که آن حضرت خورشید پشت ابر هستند که اگر چه در ظاهر دیده نمی‌شوند اما شعاع‌های نور ایشان پیداست و مردم از آنها منتفع می‌شوند. لذا آن حضرت عینیت دارد چرا که ما نورهای آن حضرت را می‌بینیم لیکن غایب است و این امر ذهنی است.
خانواده‌گرایی؛ شروع فرهنگ انتظار؛ ظهور آرمان شهر مهدوی
مختاری با اشاره به اینکه با این شرایط می‌توان دریافت مفهوم انتظار از جمله مهمترین معرفت‌های موجود در علوم انسانی است که با طرح اصالت خانواده در ترسیم انتظار منجی موعود(عج) اصالت فرد در لیبرالیسم و اصالت جامعه در سوسیالیسم را به قهقهرا می‌کشاند تاکید کرد: بر همین اساس انتظار، مکمل روح و جسم(غریزه)، فرهنگ و تمدن و دنیا و آخرت است؛ و از آنجا که مفهوم انتظار تلفیق احساس و عقلانیت و نقش آفرینی مرد و زن(خانواده گرایی) در تحقق ظهور حضرت حجت(عج) است؛ از این جهت آرمان شهر مهدوی با چاشنی میانه روی و عدم تنازع و جنگ طلبی و اسراف و تبذیر شکل می‌گیرد و اینگونه آیندۀ روشن جهان در عصر باشکوه مهدوی با محوریت خانواده پدید می‌آید.
انتهای پیام
