روزنامه جام‌جم: تابستان که می‌شود، جدا از میوه‌های خوشرنگ و لعابش که تنها دلیل تاب آوردن گرماست، سر و کله بسیاری از بیماری‌های عفونی بیشتر پیدا می‌شود. یکی از همین بیماری‌های عفونی، تب کریمه کنگو است که تاکنون حدود ۶۰ نفری را مبتلا کرده و بیش از همه در سیستان و بلوچستان، اردبیل و گیلان گزارش شده است که گستردگی شیوع بیماری را در استان‌های ایران نشان می‌دهد.

با توجه به نزدیک شدن به ایام حج و قربانی کردن گوسفند توسط حجاج و از آنجا که این بیماری به دلیل ارتباط مستقیم انسان با دام آلوده بروز می‌کند، آشنایی با آن اهمیت بیشتری می‌یابد. دکتر مسعود مردانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید پزشکی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته کشوری تب‌های خونریزی‌دهنده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفتگو با جام‌جم نکاتی را پیرامون بیماری تب کریمه کنگو بیان می‌کند.

طبق آخرین وضعیتی که از بیماری تب کریمه کنگو اعلام شده، از ابتدای امسال تا هفته گذشته تعداد ۵۴ مورد بیماری ثابت‌شده تب کنگو در ایران گزارش شده است که متأسفانه پنج مورد از مبتلایان جان خود را از دست داده‌اند. این بیماری، یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که عمدتا از راه گزش کنه به انسان یا حیوان منتقل می‌شود. کنه‌هایی که کنه‌های سخت هستند و به نام «هیالوما» از آن‌ها نام برده می‌شود. راه دیگر انتقال، استفاده از گوشت و فرآورده‌های حیوانی یا انسانی است.

افرادی مانند قصاب‌ها، سلاخان یا دامپزشکان یا افرادی که در مراکز تهیه مواد پروتئینی فعالیت می‌کنند، به خاطر شغلی که دارند در ارتباط مستقیم با دام یا گوسفند هستند و همین امر آن‌ها را در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد. ممکن است به دلیل خراشیدگی‌ای که روی پوست بدن آن‌ها اتفاق می‌افتد، عامل آلودگی وارد بدن فرد شده و مبتلا به این بیماری شوند.

پرسنل مراکز درمانی در خطر ابتلا

پزشکان، پرستاران و پرسنل بیمارستان‌ها هم در اثر تماس با بیماری که به تب کریمه کنگو مبتلا و در آی‌سی‌یو بستری شده در معرض خطر هستند. آن‌ها در صورتی که موارد ایمنی شامل پوشیدن دستکش، گان و ماسک را رعایت نکنند، ممکن است بیماری از فرد آلوده به ایشان سرایت کرده و به همین دلیل تا حد زیادی در معرض ابتلا قرار دارند. متأسفانه تاکنون چند مورد مرگ پزشک و پرستار بر اثر ابتلا به این بیماری در ایران طی ۱۵ سال اخیر گزارش شده که نقش عمده‌ای در بیماری در کشور داشته است.

شیوع تب کریمه

شیوع این بیماری بسته به ورود دام از کشور‌های آلوده مانند افغانستان و پاکستان، رعایت مسائل بهداشتی و آگاهی پزشکان ممکن است متفاوت باشد، اما آنچه مسلم است، در این ۱۵ سال، بالای ۹۰۰، ۸۰۰ نفر ثابت‌شده بیماری و بالای ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ مورد مشکوک به بیماری در ایران داشته‌ایم. مواردی هم بوده که با درمان بهبود پیدا کرده‌اند.

درمان دارویی مؤثر

برای درمان تب کریمه کنگو درمان مؤثری به نام «ریباویرین» وجود دارد که به طور رایگان در مراکز بهداشت درمانی در اختیار بیماران قرار می‌گیرد. برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ من و گروه علوم پزشکی شهید پزشکی با تحقیقی که روی تعدادی از بیماران انجام دادیم، متوجه شدیم این دارو تا حدود ۹۰ درصد در درمان بیماری تب کریمه کنگو مؤثر است و بعد از آن به عنوان مقاله‌ای در ژورنال انجمن متخصصان بیماری‌های عفونی آمریکا به چاپ رسید.

این دارو به اسم ما و ایران در دنیا ثبت شده است و در قالب قرص و آمپول قابل دسترس است که به عنوان یک داروی ضد ویروس برای درمان هپاتیت C هم از آن استفاده می‌شود. دوره درمان با داروی ریباویرین حدودا ۱۰ تا ۱۴ روز است و بیمار پس از آن به طور کامل درمان می‌شود.

مراقب ویروس نهفته باشید

این بیماری به‌شدت از انسان به انسان قابل انتقال است به همین دلیل وقتی فرد به این دلیل در بیمارستان بستری می‌شود حتما باید داخل یک اتاق ایزوله نگهداری شود و افرادی که به ملاقات او می‌روند حتما باید از گان، دستکش و ماسک استفاده کرده و تمام موارد بهداشتی را در مواجهه با بیمار رعایت کنند تا بیمار نشوند. این بیماری دوره نهفتگی دارد و این دوره از زمانی که ویروس وارد بدن می‌شود، آغاز و تا بروز اولین علائم بیماری، حدود ۱۴ روز طول می‌کشد.

توصیه‌هایی که باید جدی گرفت

برای جلوگیری از ابتلا به تب کریمه‌کنگو افراد باید برخی مسائل بهداشتی و ایمنی را رعایت کنند. با توجه به نزدیک شدن به عید قربان، افراد از ذبح گوسفند و دام در معابر عمومی جداً خودداری کنند و اگر قصد قربانی دارند، از کشتارگاه بخواهند این کار را انجام دهد. یکی از نکاتی که تأثیر زیادی در جلوگیری از ابتلا به بیماری دارد، اینجاست که وقتی تازه گوسفندی را ذبح کرده‌اند، گوشت را بلافاصله بین مردم توزیع نکنند، چرا که این گوشت اگر حاوی ویروس باشد، می‌تواند کشنده باشد.

بهترین کار این است که تا ۲۴ ساعت گوشت را داخل یخچال بگذارند؛ این کار باعث از بین رفتن ویروس در بافت گوشت گاو یا گوسفند یا جگر می‌شود. در واقع، جمود نعشی که در بافت اتفاق می‌افتد ویروس بیماری را از بین می‌برد و افراد با خیال راحت می‌توانند گوشت قربانی را توزیع کرده و مورد مصرف قرار دهند.

از سوی دیگر، دامپزشکان و سلاخان که در ارتباط نزدیک با حیوانات و دام‌ها هستند موقع ذبح این حیوانات حتما باید از دستکش و وسایل حفاظتی استفاده کنند که دچار مشکل نشوند. اگر بیماری به دلیل ابتلا به تب کریمه کنگو در بیمارستان بستری می‌شود، افراد بلافاصله برای ملاقات فرد مراجعه نکنند و از فرد فاصله بگیرند چرا که بیماری به‌شدت واگیردار است و ممکن است دیگران را هم مبتلا کند.