• نام انگلیسی: The Monk and the Fish
• کشور تولیدکننده:‌ فرانسه
• شرکت تولیدکننده: فولیماژ (Folimage)
• کارگردان:  میشائیل دودوک دِ ویت (Michaël Dudok de Wit)
• سال تولید: 1994 میلادی
• مدت زمان: 6 دقیقه
• ژانر: کمدی، معناگرا

 

 

 

 

انیمیشن کوتاه «راهب و ماهی» روایتگر سرگشتگی یک راهب است که برای صید یک ماهی دست به هر کاری می‌زند اما سرانجام…

– نامزد کسب جایزه‌ از «جشنواره‌ی اسکار» (Academy Awards) در بخش «بهترین انیمیشن کوتاه» / سال 1995 میلادی

– برنده‌ی «جایزه‌ی سزار» (César Award) در بخش «بهترین فیلم کوتاه» / سال 1996 میلادی

– برنده‌ی جایزه از «جشنواره‌ی بین‌المللی انیمیشن هیروشیما» (Hiroshima International Animation Festival) / سال 1996 میلادی

درباره‌ی اثر

در عالَم طبیعت گاه پیش می‌آید که جای صیاد و صید با هم عوض ‌می‌شود. یعنی چه؟ یعنی صیادی که قصد شکارِ یک صید را دارد، گاهاً خود اسیر صید ‌می‌گردد و حتی جان خود را در این راه از دست می‌دهد. در انیمیشن «راهب و ماهی» ما درست با همین قضیه روبرو هستیم؛ البته صیاد ما به شیوه‌ی فیزیکی اسیر صید نمی‌شود؛ جنس اسارت او به گونه‌ای دیگر است.

در نزدیکی یک صومعه برکه‌ای وجود دارد که آب آن از طریق آبراهه‌های گوناگون به جاهای مختلف منتقل می‌شود و سایرین از این آب بهره‌مند می‌‌گردند. روزی از روزها، راهبی در کنار برکه به تماشای منظره مشغول است که در همین حین، سر و کله‌ی یک ماهی سرزنده و بازیگوش پیدا می‌شود. از آنجایی که پیش‌تر در آن برکه هیچ ماهی‌ای مشاهده نشده بود، راهب عزم خود را جزم می‌کند که ماهی را شکار کند. او برای رسیدن به مقصود خود راه‌های گوناگون را می‌آزماید؛ از قلاب ماهیگیری گرفته تا تور ماهیگیری؛ اما تلاش‌های او هر بار بی‌ثمر می‌ماند.

راهب که در ابتدا به قصد تَفَنّن عزم شکار ماهی را داشت، با گذرِ زمان این مسئله را بسیار مهم‌تر از یک تفریح قلمداد می‌کند. ذهن او به قدری درگیرِ شکار ماهی می‌گردد که حتی از خواب و زندگی باز می‌ماند. اما این ماهی مگر چه ماهیتی دارد که راهب را تا این اندازه به خود جذب کرده است؟

در نگاه عادی، ماهی هیچ ویژگی خاصی ندارد؛ با یک ماهی کاملاً معمولی طرف هستیم که نه رنگ و لعاب خاصی دارد و نه ظاهر زیبا و دلفریب. پس چه چیز سبب کشش غیرعادی راهب به سمت ماهی‌ است؟ همین پرسشِ به ظاهر ساده، رفته رفته نگرش راهب را به زندگی عوض می‌کند و او را با ابعاد جدیدی از عالَم هستی آشنا می‌سازد.

راهب که در ابتدا تنها در پی شکار ماهی بود، کم کم با ماهی اُنس می‌گیرد؛ با ماهی همراه می‌شود؛ به دنیای ماهی ورود پیدا می‌کند؛ و در نهایت، از گوشه‌ای از اسرار عالَم معنا سر در می‌آورد. گویی ماهی نمادی از گوهر حقیقت است که آسان به دست نمی‌آید ولی وقتی کسی بر آن دستیابی پیدا کند، دیگر عالم مادی برای او هیچ ارزشی ندارد. اُنسِ راهب با ماهی تا بدانجا پیش می‌رود که در انتهای اثر می‌ّبینیم راهب با احترام برای ماهی در می‌گشاید. و چه زیبا اثر به پایان می‌رسد؛ راهب و ماهی، از دو دنیای کاملاً متفاوت، به یک دنیای مشترک وارد می‌گردند؛ وصالِ راهب و ماهی، مثل وصال انسان به حقیقت است. چنان راهب و ماهی با هم در آمیخته می‌شوند که انگار دیگر با دو وجود مجزا سر و کار نداریم؛ بله، در پایان، راهب و ماهی هر دو یکی هستند.

نکته‌ی دیگری که در اثر به آن اشاره می‌شود این است که کشف حقیقت لیاقت لازم دارد. آن طور که در تصاویر می‌بینیم، هنگامی که راهب دوستانش را برای مشاهده‌ی ماهی و کمک برای به دام انداختن آن دعوت می‌کند، هیچ کدام از آن‌ها موفق به تماشای ماهی نمی‌شوند؛ آن‌ها حرف راهب را باور نمی‌کنند و نسبت به حقیقتِ وجودی ماهی بی‌توجه و ناآگاهند. گویی تنها راهب به درجه‌ای از کمال رسیده که می‌تواند ماهی را به چشم ببیند.

 
از داستانِ فوق‌العاده زیبا و پُرمعنای انیمیشن «راهب و ماهی» که بگذریم، بی‌انصافی است اگر اشاره‌ای به موسیقیِ دلنشینِ آن نکنیم. موسیقیِ اثر همه چیز در خود دارد؛ به موقع آرام و تأمل‌برانگیز است، به موقع پُرشور و هیجانی است و به موقع خُنثی و خاموش است. هماهنگیِ موسیقی با حرکات راهب و ضرباهنگ اتفاقات، یکی از شاخصه‌های دوست‌داشتنیِ انیمیشن «راهب و ماهی» است.

در پایان، باید اشاره کنیم که باری دیگر با یک اثر درخشان از «میشائیل دودوک دِ ویت» (یا به تلفظ دیگر «مایکل دودوک دِ ویت») روبرو هستیم. طبق معمول، این کارگردان قصد ندارد با رنگ و لعاب، جلوه‌های پیچیده‌ی تصویری و اِفِکت‌های صوتیِ آنچنانی مخاطب را به خود جلب کند. او به شیوه‌ی ساده، بی‌آلایش و صادقانه‌ی خود به روایت داستان می‌پردازد و به جای اینکه بیننده را درگیرِ جذابیت‌های کاذب نماید، او را به عالمِ درونیِ قصه فرو بُرده و به تأمل وا می‌دارد. نظیرِ این اتفاق را عیناً در یکی دیگر از آثار موفق این کارگردان به نام «پدر و دختر» (Father and Daughter) نیز می‌توانیم مشاهده کنیم (انیمیشن «پدر و دختر» در سومین شماره از سری مطالب «بهترین انیمیشن‌های کوتاه تاریخ» مورد بررسی قرار گرفته و در همین سایت «برترین‌ها»‌ قابل دسترسی است). این ویژگیِ مشترک می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که دودودک دِ ویت کارگردانی صاحبِ سبک و بینش خاص است؛ سبک و بینشی که مخاطبِ آگاه به خوبی با آن ارتباط برقرار می‌کند. جدای از مخاطبان، منتقدان و کارشناسان نیز نگاهی مطلوب به آثار این کارگردان دارند؛ کسب افتخارات و جوایز فراوان از جشنواره‌هایِ گوناگونِ بین‌المللی، گواه این مدعاست.

 

 در صورت پخش نشدن ویدئو بر روی تصویر زیر کلیک کنید.