«مهدی باصولی» در نشست تخصصی گردشگری که چهارشنبه سی ام بهمن ماه با محوریت ارتباط شبکه‌ای ذینفعان صنعت گردشگری در دانشگاه یزد برگزار شد، با بیان این که ذی‌نفع به معنای نفع‌برنده است، گفت: ذی نفع در مفهوم دچار چالش است اما در حالت کلی به افرادی که بیشترین اثرگذاری یا اثرپذیری را دارند، گفته می‌شود که شامل جوامع محلی، دولت و بخش خصوصی است اما هر کدام دارای اثرات مثبتی هستند و زمانی که توسعه رخ دهد، اثرات منفی آنها نیز کاهش می‌یابد.
وی با بیان این که ذینفعان خواسته‌های متفاوتی دارند، گفت: هر چند ذینفعان دارای خواسته‌های متفاوتی هستند اما الزاما این خواسته‌ها یکسان نیست و بعضا دارای تعارضاتی با هم هستند لذا شناسایی هر کدام از آنها مهم است.
وی قدرت، مشروعیت و ضرورت را از ویژگی‌های ذینفعان دانست و گفت: فعالیت مطلوب و ضرورت و خواسته‌های ذی نفعان با یکدیگر متفاوت است و هر ذی نفع ممکن است در برخی از این ویژگی‌ها با دیگری همپوشانی داشته باشد اما گردشگر ذی‌نفع نهایی سیستم گردشگری است لذا باید در تدوین برنامه گردشگری مشارکت داده شود.
این مسئول با بیان این که تصمیمات گردشگری کجا و از سوی کدام ارگان متولی اخذ و برنامه‌های این صنعت در کجا تدوین می‌شود؟ را از سئوالات مهم در این رابطه برشمرد و گفت: ذی نفعان زیادی در حوزه گردشگری هستند اما می‌توان بر اساس میزان اهمیت و حضورشان، آنها را به دو دسته اصلی ذینفعان اولیه و ثانویه، دسته بندی کرد.
وی با تاکید بر این که شناسایی ذینفعان در صنعت گردشگری از کلیدی‌ترین اقدامات است، عنوان کرد: به منظور تحلیل ذی نفعان باید هر کدام از فاکتورهای جامعه محلی، گردشگر، شبکه اجتماعی و سرمایه‌ها تحلیل شوند تا نواقص و میزان تاثیر گردشگری بر حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و تاثیرات ذی نفعان بر آنها مشخص شود.
باصولی با تاکید بر تاثیر بیشتر گردشگری انبوه بر ذی نفعان، خاطرنشان کرد: البته لزوما این اثرات یکسان نیست چرا که توسعه گردشگری یک فرایند است و توسعه گردشگری مطلوب باید با شناخت همه ذی نفعان و اهمیت، نیازها و اولویت آنها رخ دهد و ساز و کاری در این راستا ایجاد شود تا ذی نفعان بتوانند با هم به شکل مطلوب‌تری ارتباط داشته و به توسعه گردشگری منجر شوند.
وی با بیان این که اگر جامعه محلی به عنوان یکی از ذی نفعان در صنعت گردشگری درگیر شود، با تکیه بر اشارات سازمان جهانی گردشگری بر مشارکت این ذی نفعان بسیار موثر خواهند بود، گفت: البته این مسئله را در حالی شاهد هستیم که اکثراً تصمیمات برنامه‌ریزان و سیاست گذاران از بالا به پایین انجام می‌شود و تصمیمات نهایی منعکس‌کننده جامعه محلی نیست لذا غالباً نیز سیستم تصمیم‌گیری با منافع ذی نفعان متعارض است به طوری که قدرت‌ها در نمود تصمیمات غلبه یافته و جامعه محلی دیده نمی‌شود.
وی به اهمیت مشارکت همه ذی نفعان به عنوان از بین برنده تعارضات اشاره و تاکید کرد: تا زمانی که جوامع محلی در تصمیمات حوزه گردشگری مشارکت داده نشوند، توسعه مطلوب نخواهد بود.
وی در رابطه با حلقه مفقوده برنامه‌ریزان صنعت گردشگری شامل بخش‌های تجاری، دولتی، غیردولتی و دانشگاهیان نیز گفت: گردشگر، جامعه محلی، کارآفرینان، فرهنگ و محیط زیست مسائلی هستند که در تصمیم‌ها مغفول مانده‌اند در حالی که تعامل باید بین ارکان کلیدی ذینفعان با اثرات مثبت و منفی شکل بگیرد.
وی به تنوع مشارکت‌ها و مزایای آنها اشاره و تصریح کرد: توجه به این مهم باعث می‌شود ایده‌های جدید و نظریات مختلف شکل بگیرند و به دنبال این اعتماد، تعارضات و شکایات کاهش و مسئولیت‌های مشترک رواج پیدا کند.
این مسئول خاطرنشان کرد: البته معمولا تعداد محدودی از ذینفعان مشارکت دارند و در بسیاری از مواقع، مباحث و رویکردها غالباً سیاسی می‌شوند که با منافع ذینفعان منافاتی ندارد.
وی با بیان این که دولت به عنوان یکی از برنامه‌ریزها کمتر حاضر به اشتراک قدرت و برقراری دیالوگ مشترک با ذی نفعان است، گفت: بعضاً دغدغه‌ها در این صنعت شخصی شده و روابط نادرست شکل گرفته و منجر به کناره گیری برخی از ذینفعان می‌شود و ذی نفعانی که دارای قدرت بیشتری هستند، تصمیم گیری می‌کنند.
باصولی توسعه درون‌زا را برای رشد گردشگری ضروری خواند و گفت: یزد تاریخی، امروز نمونه بسیار مناسبی از مشارکت مردم و جامعه محلی است که به حفظ شهر منجر شده است.
سرفصل‌های دروس کارشناسی رشته گردشگری متنوع هستند ولی ایراداتی نیز به ویژه در رابطه با نقش جوامع محلی و مشاغل مرتبط با مهارت‌های کسب و کار و فعالیت‌های عملی، بر آنها وارد است.وی در بخش دیگری از سخنان خود به نواقص موجود در سرفصل‌های دروس کارشناسی رشته گردشگری اشاره و تصریح کرد: سرفصل‌های دروس کارشناسی گردشگری متنوع هستند اما ایرادشان این است که فارغ التحصیل دوره کارشناسی قرار است در بازار کسب و کار مشغول شود و سئوال این است که این سرفصل‌ها تا چه میزان می‌تواند بازار فارغ‌التحصیل را تامین کند؟ جامعه محلی و مشاغل مرتبط با مهارت‌های کسب و کار و فعالیت‌های عملی در کجای این سرفصل‌ها دیده شده است؟
وی افزود: گلایه بخش خصوصی از عدم به کارگیری نیروهای فارغ‌لاتحصیل دانشگاهی به همین علت است که دانشگاه نیرویی را پرورش داده که بازار فعلی نمی‌طلبد.
وی با طرح این سوالات که میزان ارتباط دانشگاه و گردشگری چقدر است و آیا صنعت، دانشگاه را قبول دارد؟ گفت: با مقایسه دروس دانشگاهی رشته گردشگری کشور با دیگر کشورهای دنیا، متوجه تفاوت‌های قابل توجهی می‌شویم؛ نیازهای جدید دنیای کسب و کار که در دروس ما دیده نشده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به این که تصمیم‌گیران در مورد بافت قدیم یزد نمایندگانی از ارگانهای میراث فرهنگی، شهرداری و شورای شهر هستند، گفت: در این تصمیم گیری‌ها، نمایندهای از جامعه محلی وجود ندارد و همین مسئله نیز منجر به وجود گلایه‌ها و نارضایتی‌های ساکنان از وضعیت بافت تاریخی می‌شود.
باصولی در پایان نیز به دغدغه‌های جدی اداره کل میراث فرهنگی در زمینه گردشگری اشاره و تصریح کرد: دانشگاه، کانون های تفکر و میراث فرهنگی هر کدام دغدغه‌هایی جدی در رابطه با صنعت گردشگری دارند اما دغدغه‌ی ذی نفع اصلی که همان جامعه محلی است در این میان فراموش شده است.
انتهای پیام
