فاطمه علی اصغر: به دنبال موجی جدید از تخریب خانه های تاریخی در تهران، این بار در ایام ماه رمضان، از عمارت وثوق الدوله در شرق تهران صدای تخریب های شبانه به گوش می رسد. مالک این عمارت نیز بنیاد مستضعفان است. پیش از این شهرداری منطقه 14 وعده پارک – موزه شدن این خانه-باغ را داده بود و احمد مسجد جامعی، هم تاکید بر صیانت این خانه – باغ و تبدیل شدن به پارک بانوان کرده بود با این حال امروز همسایه ها از ویرانی این باغ خبر می دهند.

« از خانه وثوق الدوله چند شب پیاپی است که صدای اره برقی می آید. باور می کنید از صدای قطع درختان نمی توانیم بخوابیم. این برایمان دردناک است. در این ایام مبارک قطع هر درخت جرم نیست؟ چرا با این بنای تاریخی و فضای سبز آن چنین می کنند؟» این ها را یکی از اهالی منطقه 14 تهران که در مجاورت این خانه باغ زندگی می کند، می گوید. او و بسیاری از اهالی دیگر این خانه باغ را شریان تنفسی این منطقه پر جمعیت می دادند. با این حال هر روز باید شاهد ویرانی روزانه آن باشند.

البته این برای چندمین بار است که مالکان این باغ قصد تخریب ناگهانی آن را دارند. سه سال پیش هم تخریب هایی انجام شد که با تلاش دوستداران میراث فرهنگی و رسانه ها این اتفاق نیافتد. همان زمان مسئولان سازمان میراث فرهنگی وعده دادند که این باغ در فهرست آثار ملی ایران جای می گیرد اما تا امروز در این زمینه اتفاقی نیافتاده است. به همین دلیل با رجبعلی خسروآبادی، رییس میراث فرهنگی تهران و سپیده سیروس نیا، معاون حفظ و احیای تهران تماس گرفتیم. هیچ کدام پاسخگو نبودند.

سه سال پیش آن ها هر دو در گفت و گو با خبرنگار خبرآنلاین گفته بودند که این باغ در زمره میراث ملی جای می گیرد اما این وعده همچون خانه «ثابت پاسال» و موزه «دفینه» و بسیاری بناهای تاریخی دیگر تهران به دلایل نامعلومی به تعویق افتاده است.

صاحب این باغ میرزا حسن‌خان، معروف به وثوق‌الدوله، نخست وزیر در زمان ناصرالدین شاه بوده است. او زمانی صاحب 25 هکتار از باغ‌های این منطقه بوده که بعدها بخش‌هایی از آن به سازمان آب، کلانتری، بوستان، اداره راهنمایی و رانندگی و شهرک مجتمع مسکونی واگذار شد. بعد از آن هم محوطه باغ به عنوان چایخانه سنتی و تفریحگاه فرماندهی انتظامی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما داستان این باغ همچنان در ابهام مانده و این بار حمله شبانه به آن جدی است.

خانه «وثوق الدوله» معروف به «بزرگ آقا»

خانه وثوق الدوله 100 ساله است، در باغ سلیمانیه واقع شده و از معدود خانه – باغ های جان سالم بدر برده این شهر دودآلود به شمار می رود. این باغ دو هکتاری در خیابان پیروزی واقع شده و مالک آن بنیاد مستضعفان است.

چندی پیش این باغ لوکیشن فیلم سریال شهرزاد بود و این عمارت همان عمارت معروف «بزرگ آقا» است که علی نصیریان در آن نقش آفرینی کرده است. شاید هر کسی این سریال را دیده باشد فکر می کند حال بنا خوب است اما اینطور نیست، بعد از اجرای این سریال بارها و بارها خبرهایی مبنی بر وارد شدن آسیب های جدی به دلیل ماکت سازی روی آن مطرح شد و باز هم مسئولان میراث فرهنگی حاضر به پاسخ گویی در این زمینه نبودند.

بارها در زمینه شرایط نامساعد این بنا و نم برداشتن دیوارهای آن از سوی رسانه ها و دوستداران میراث فرهنگی هشدار داده شده است اما در طی این سال ها کوچکترین اقدامی از سوی مسولان میراث فرهنگی برای رهایی این بنا از نابودی تدریجی انجام نشده است. سوال اینجاست که آیا این بنا هم همچون خانه ملکه توران، خانه عامری ها و بسیاری از بناهای شاخص پایتخت باید ویران شود تا مسئولان پاسخگو باشند؟ نه تنها میراث فرهنگی بلکه به نظر می رسد که شهرداری منطقه 14 هم برنامه ای برای عمل به وعده های خود ندارد.

۴۷۴۷