در پی شدت گرفتن معضل حاجی فیروزهای گدا و کمرنگ شدن پیشینه تاریخی و کارکرد این شخصیت نمادین که در گذشته پیام‌آور شادی و فرارسیدن بهار بود، با داوود فتحعلی بیگی _ نویسنده، پژوهشگر، مدرس و کارگردان تئاتر _ به گفت‌وگو نشستیم.
این کارگردان تئاتر درباره تاریخچه «حاجی فیروز» به صلح خبر گفت: در گذشته‌های دور که مردم حساب روزها، ماه‌ها و سال‌ها را نداشتند، در اواخر سال دسته‌جات نوروزی‌خوان در اقصی نقاط کشور به شهرها می‌آمدند و خبر فرارسیدن نوروز و بهار را به مردم می‌دادند.
او افزود: مردم هم در قبال خبر خوش و نیک نوروزخوان‌ها به آن‌ها هدایایی مانند تخم‌مرغ، نان، گردو و … می‌دادند. در شهرهای مختلف این نوروزی‌خوان‌ها را با اسامی گوناگونی مانند حاجی فیروز، غول بیابانی، رشکی ماسی، عمو نوروز، آتش‌افروز و… می‌شناختند.
فتحعلی بیگی در ادامه گفت: با گذشت زمان این آئین تغییر کرد و تنها یک نفر تنبکی در دست می‌گرفت و با خواندن آوازهای نوروزی، فرارسیدن بهار را خبر می‌داد و هدایایی از مردم دریافت می‌کرد.
این پژوهشگر با بیان اینکه “امروز کارکرد پیام‌آوران شادی به تکدی‌گری تبدیل شده است” افزود: در حال حاضر هر کسی صورت خود را دوده می‌مالد و در حالی‌که از آن آئین و اشعار نوروزی‌خوانی چیزی نمی‌داند، به خیابان‌ها می‌آید و فقط دنبال گدایی است.
فتحعلی‌بیگی درباره علت به وجود آمدن و شدت گرفتن تکدی‌گری حاجی فیروزها گفت: در گذشته این آئین و رسوم بر اساس باورهای مردم شکل گرفته و با مرور زمان با تغییراتی جلو آمده است. در جوامع مدرن بر این آئین‌ها که جزء سنت‌های دیرینه خودشان است، نظارت می‌کنند، تا به طور صحیح برگزار شوند.
او افزود: ما هم برای اینکه چنین معضلی پدید نیاید، باید بر برگزاری چنین آئینی نظارت و آن را مدیریت می‌کردیم و دسته‌جات نوروزی را خود نهادهای فرهنگی مانند یک قرن گذشته برگزار می‌کردند. اما متولیان این امور احساس وظیفه‌ای برای اجرای این آئین نکردند و یا آن را خرافات دانستند. به هر حال کسی برگزاری آئین نوروزی‌خوانی را مدیریت نکرد.
انتهای پیام
