امروز: یکشنبه, ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ / بعد از ظهر / | برابر با: الأحد 20 شوال 1445 | 2024-04-28
کد خبر: 43271 |
تاریخ انتشار : 18 دی 1391 - 1:52 | ارسال توسط :
ارسال به دوستان
پ

پارسی وی: کتاب “سرمایه جنسی و نقش آن در مناسبات قدرت جامعه”(1) اثر کاترین حکیم جامعه شناس بریتانیایی است. در این اثر، نویسنده بر آن است که با طرح مفهوم جدید «سرمایه جنسی» و بسط آن در همه شئونات اجتماعی از نهاد خانواده تا قدرت، زاویه دید تازه ایی را در بررسی نقش مؤلفه های جنسی […]

پارسی وی: کتاب “سرمایه جنسی و نقش آن در مناسبات قدرت جامعه”(1) اثر کاترین حکیم جامعه شناس بریتانیایی است. در این اثر، نویسنده بر آن است که با طرح مفهوم جدید «سرمایه جنسی» و بسط آن در همه شئونات اجتماعی از نهاد خانواده تا قدرت، زاویه دید تازه ایی را در بررسی نقش مؤلفه های جنسی در جامعه امروز غربی بیان نماید. وی با الهام گرفتن از تقسیم بندی بوردیو درباره انواع سرمایه، بحث سرمایه جنسی را نیز به عنوان سرمایه معرفی می کند و معتقد است همانگونه که در نگاه بوردیویی انواع سرمایه قابل تبدیل به یکدیگرند، سرمایه جنسی نیز قابلیت تبدیل شدن به سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را دارد و نقش مهمی را در مناسبات قدرت در سطوح مختلف جامعه ایفا می کند.

نویسنده با رویکرد پست مدرنیستی، بر تفاوت ها تأکید دارد و قائل است بین زن و مرد از نظر جنسی و انگیزه‌ های جنسی تفاوت وجود دارد. البته نویسنده تفاوت این دو جنس را به معنای عام در نظر نگرفته و تفاوت های فیزیولوژیک و روانشناختی زن و مرد را مورد بحث قرار نداده است، بلکه به تفاوت ها و جنبه های ظاهری زن و مرد اشاره نموده است. عنوان لاتین کتاب به خوبی این مسئله را نشان می دهد. زیرا حکیم از کلمه «سکس» استفاده نکرده و از کلمه «اروتیک» بهره برده است. یعنی شهوت جنسی. 

وی در فصل اول، به شرح و بسط مفهوم سرمایه جنسی می پردازد و درصدد تبیین این نکته است که چرا در جوامع مدرن چنین سرمایه ای از اهمیتی مضاعف برخوردار است.  فصل دوم با عنوان « جنبه های سیاسی میل جنسی» به بررسی سیری ناپذیری میل جنسی مردان می پردازد و اینکه این ویژگی چگونه می تواند به مزیتی برای زنان و نیز عاملی برای سرکوب آنها منجر شود. فصل سوم به عوامل سرکوب گر سرمایه جنسی اشاره دارد.
نگارنده در تعریف سرمایه جنسی معتقد است: «سرمایه جنسی موضوعاتی نظیر زیبایی، جذابیت جنسی، سرزندگی، ذکاوت، خوش پوشی، دلربایی، مهارت های اجتماعی و مهارت های جنسی را در بر می گیرد. سرمایه جنسی، آمیزه ای از جذابیت های ظاهری و اجتماعی است. مسائل جنسی بخشی از این سرمایه است…»(ص22). وی با این تعریف نسبتاً وسیع از سرمایه جنسی، آن را گونه ای از انواع سرمایه قلمداد می کند که تاکنون از دید بسیاری صاحبنظران به دور مانده و می تواند الگوی تحلیلی مناسبی را برای محقق فراهم نماید. وی بر خلاف بسیاری از فمینیست ها بویژه فمینیست های رادیکال معتقد است برخورداری از چنین سرمایه ای برای زنان ضمن آنکه ارزش سرمایه ای آنها را بالا می برد، می تواند عاملی برای تحرک آنان و نیز کسب سرمایه اقتصادی و اجتماعی بیشتر باشد. هر چند وی در این راستا معتقد است که سرمایه جنسی بیش از آنکه انتسابی باشد، ذاتی یا به عبارت دیگر مربوط به تفاوت ویژگی های افراد مختلف است. نگارنده برای سرمایه جنسی شش مؤلفه را ذکر می کند که عبارت است از: 1- زیبایی 2- جذابیت جنسی 3-  مؤلفه اجتماعی مثل مهارت چگونگی ارتباط برقرار کردن با دیگران 4- سرزندگی که ترکیبی است از برازندگی ظاهری، انرژی اجتماعی و خوش مشربی 5- شیوه ظاهرشدن در جامعه که پایگاه اجتماعی و سبک زندگی فرد را به نمایش می گذارد و 6- خود مسائل جنسی. وی معتقد است ترکیبی از این شش مؤلفه، سرمایه جنسی زنان و مردان را تشکیل می دهد که این سرمایه به نسبت افراد و نیز به نسبت فرهنگ های مختلف متفاوت است. هم چنین سرمایه جنسی در برخی فرهنگ ها با سرمایه فرهنگی آمیختگی دارد و در برخی دیگر، راه رسیدن به سرمایه اقتصادی را فراهم می سازد.

تکیه اصلی نگارنده در باب این مفهوم در چند نکته خلاصه می گردد: الف. تبدیل پذیری آن به انواع دیگر سرمایه، ب. انتخابی بودن سرمایه جنسی به عنوان یک رفتار، ج. رابطه مستقیم و معنادار افزایش سطح رفاه و افزایش ارزش سرمایه جنسی. نگارنده در خصوص مورد ج معتقد است که در جوامع مدرن به دلیل رشد رفاه، رشد و تأثیر رسانه ها و برجسته شدن مسئله فراغت و تفریح، در شهرهای بزرگ و چندفرهنگی شاهد بالارفتن ارزش این سرمایه هستیم. در حالی که در جوامع سنتی ازدواج بیشتر به پایگاه و طبقه اجتماعی، موقعیت خانوادگی و مذهب مرتبط بود، در جوامع مدرن، سرمایه جنسیِ بیشتر است که شانس ازدواج را برای یک زن یا یک مرد فراهم می کند.

حکیم در فصل دوم، به جنبه های سیاسی میل جنسی می پردازد. وی در این خصوص بر سیری ناپذیری میل جنسی مردان تأکید می کند و معتقد است طبق آمار، این مسئله همواره صادق بوده و با شکل گیری انقلاب جنسی و آزادی در روابط جنسی کاهش نیافته است. وی از این واقعیت چنین نتیجه می گیرد که این خصلت برای مردان و در مقابل آن کمی میل جنسی در زنان، به گونه ای مربوط به جنسیت دو جنس است. البته وی تاکید می کند که ریشه سیری ناپذیری میل جنسی مردان را بایستی در فرهنگ های مختلف جستجو کرد و مشاهده نمود که فعالیت جنسی در هر فرهنگی چه معنایی دارد. اما این بدان معنا نیست که سیری ناپذیری برساخت جامعه است. با این تأکید، وی بر برابری میل جنسی زن و مرد خط بطلان می کشد و بیان می دارد که فمینیست ها در این مسئله به خطا رفته اند؛ چراکه آزادی جنسی بیشتر، منجر به فعالیت جنسی برابر زن و مرد نشده است. وی به عنوان شاهدی بر مدعای خود، اذعان می کند که انقلاب جنسی تأثیراتش مقطعی و کوتاه مدت بود و نیز پس از بررسی های مکرر مشخص شد که تعیین محدودیت بر مسائل جنسی، بیشتر از جانب زنان بوده است. حکیم از این نتیجه چنین استفاده می کند که تفاوت بین میزان میل جنسی زن و مرد، مناسبات بین دو جنس را در حوزه عمومی و خصوصی رقم می زند. براین اساس، تقاضای اضافه مردان در برقراری رابطه منجر به افزایش سرمایه جنسی زنان می گردد که این امر خود به اعطای جایگاه ویژه ای به زنان کمک می کند. به عبارت دیگر، زنان از افزایش سرمایه جنسی خود می توانند در افزایش انواع دیگر سرمایه بهره گیرند. هم چنین افزایش سرمایه جنسی، قدرت چانه زنی زنان را هم در عرصه خصوصی و هم در عرصه عمومی، بیشتر می کند.

حکیم در اینجا به دو باور عمده فمینیست ها انتقاد جدی وارد می کند: 1- برابری سیاسی و اجتماعی بین زن و مرد منجر به برابری جنسی بین این دو می شود. 2- نابرابری میل جنسی بین زن و مرد زاییده نظام پدرسالاری است و با از بین رفتن این نظام، زنان از وضعیت کنونی رهایی می یابند. در مقابل، نگارنده معتقد است این تفاوت دربردارنده امتیازی ویژه برای زنان است و نه تنها نمی توان آن را حذف کرد، بلکه باید به نفع زنان از آن بهره جست. افزون بر این، نویسنده معتقد است سیری ناپذیری مردان برای زنان منبع قدرتی را به همراه می آورد که در دسترس همه زنان است؛ به بیان دیگر، زنان می توانند از این ویژگی مردان استفاده کرده و خدمات جنسی خود را به کالایی اقتصادی تبدیل کنند و بر آن قیمت بگذارند.

وی در فصل سوم به سرکوب سرمایه جنسی و منابعی که این سرکوب را فراهم می کنند اشاره دارد. وی غلبه نگاه مردانه در علوم بویژه علوم اجتماعی و نقش مذهب را دو منبع سرکوبگر می داند. در این رابطه، معتقد است سرمایه جنسی به عنوان یک ابزار تحلیلی از جانب جامعه شناسان مورد غفلت واقع شده، زیرا اغلب اندیشمندان این حوزه را مردان تشکیل داده و نیز بیشترین سرمایه جنسی به زنان اختصاص دارد. هم چنین نادیده گرفتن سرمایه جنسی زنان را بیشتر معلول نظام پدرسالاری می داند؛ پدرسالاری، با بی ارزش دانستن سرمایه جنسی و تقبیح زنانی که از سرمایه بالایی برخوردارند، به این سرکوب دست می زند.

دومین عامل در سرکوبی سرمایه جنسی، مذهب است. حکیم با تأکید بر مسیحیت معتقد است این دین همراه با نظام پدرسالاری به اشکال مختلف به نادیده گرفتن سرمایه جنسی زنان دست زده است؛ تقبیح مسائل جنسی، ارزش گذاشتن بر رهبانیت، گناه دانستن شهوت و خودفروشی مواردی از این اشکال هستند.

وی در ادامه این فصل به این نکته اشاره می کند که فمینیست ها در شناخت سرمایه جنسی زنان ناتوان بوده اند، زیرا قادر نیستند در خارج از چارچوب پدرسالاری مسائل را تحلیل کنند. همچنین نظریه فمینیستی در بطن خود حاوی یک دوگانه است؛ یا ارزش یک زن به سرمایه انسانی و فرهنگی اوست و یا سرمایه جنسی. و این دو قابل جمع نیستند. نیز در پی برابری بین دو جنس است و با این کار در عمل به سلطه مردانه تدوام می بخشد.

در پایان این فصل، وی با رد نگاه فمینسیتی همچون رد مسائل جنسی، مد، زیبایی اندام و خوش پوشی معتقد است همه این موارد باعث افزایش سرمایه جنسی زنان می شود و زنان بایستی از این سرمایه استفاده کامل ببرند؛ به این معنا که سرمایه جنسی به خوبی می تواند با ویژگی های حرفه ای ترکیب شود و موقعیت زنان را ارتقا بخشد.

نقد و بررسی
هر چند توجه به سرمایه جنسی به عنوان یکی از اشکال سرمایه، دیدگاهی نو و قابل تأمل است، اما رویکرد حکیم در این رابطه به نوعی در راستای رقابتی کردن و کالایی کردن سرمایه جنسی زنان است. این نگاه خود به استفاده ابزاری از زنان دامن می زند، هر چند خود او می گوید زنان بایستی از این موقعیت استفاده کنند.

وی با این فرض که سرمایه جنسی قابلیت تبدیل شده به انواع دیگر سرمایه را دارد، در واقع این سرمایه را نردبانی برای رشد در عرصه های مختلف حیات اجتماعی قلمداد کرده است؛ به عبارتی دیگر به قابلیت ‌های جنسی به عنوان یک سرمایه نگاه می ‌شود؛ سرمایه ‌ای که قابل داد و ستد بوده و می توان در ازای آن پول پرداخت کرد. این ایده، ایده جدیدی نیست و در طول تاریخ چه در جنبه های مشروع و چه جنبه‌ های نامشروع، حضور پیدا کرده و موضوع مبادله قرار گرفته است. اما نویسنده، این ایده را به صورت یک نظریه هنجاری در آورده است؛ یعنی واقعیت‌ های موجود را که همیشه وجود داشته، در قالب یک نظریه هنجاری مدون کرده و این توصیه را داشته که سرمایه جنسی به عنوان امری که همواره وجود داشته، باید در بازار معاملات موضوعیت پیدا کند و در ازایش پول پرداخت شود. زنان هم باید از این قابلیت خود استفاده کنند تا به قدرت بیشتری در جامعه و در مناسباتشان با مردان دست پیدا کنند. چنین تکنیکی برای دستیابی به موقعیت های برتر، با کرامت انسانی و کرامت زن در تنافی است. هر چند سرمایه جنسی فراتر از روابط جنسی است، اما در واقع بر جنسی تر شدن فضای اجتماعی صحه می گذارد. وی با رد تک همسری و انحصارطلبی جنسی، بر رقابت پذیری سرمایه جنسی تأکید می کند و این رقابت پذیری به کالایی شدن این سرمایه و استفاده اقتصادی از آن منجر خواهد شد. افزون بر این، تجویز استفاده اقتصادی از سرمایه جنسی در خانواده به فروپاشی بنیان خانواده و بی بند و باری منجر می شود. اگر قرار باشد بروز سرمایه جنسی در خانواده غیررایگان باشد، می توان تصور نمود که هر زنی که سرمایه جنسی بالاتری داشته باشد از متقاضی بیشتری برخوردار است و بنابراین دلیلی وجود نخواهد داشت که افراد، چه زن و چه مرد، خود را در چارچوب خانواده محدود نمایند.

در حالیکه کارکرد سرمایه جنسی در نگاه دینی در حوزه زنان مشخص است؛ این سرمایه در چارچوب خاص خانواده و روابط خاص معنا پیدا می‌کند، اما در حوزه اجتماعی این سرمایه جنسی یعنی استفاده زن از جنس خود برای پیشبرد اهدافش که کاملا مطرود است.

منبع خبر ( ) است و صلح خبر | پایگاه اخبار صلح ایران در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. چنانچه محتوا را شایسته تذکر میدانید، خواهشمند است کد خبر را به شماره 300078  پیامک بفرمایید.
    برچسب ها:
لینک کوتاه خبر:
×
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسطصلح خبر | پایگاه اخبار صلح ایران در وب سایت منتشر خواهد شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
  • لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما منتشر نخواهد شد.
  • نظرات و تجربیات شما

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

    نظرتان را بیان کنید

    تعداد نظرات منتشر شده: 2
    1. نویسنده :آتشفشان

      سایت پارسی وی اگه همین طور ادامه بده خیلی موفق خواهد بود.

    1. نویسنده :دختر.آزاد

      bishtar be bakhshe sargami site va aksha residegi konid