نیو صدر: صبح روز پنجشنبه چند کیلومتر دورتر از استان قزوین، در 8 کیلومتری استان قزوین با اتوبوسی شامل جمعی از خبرنگاران و مسئولان محیط زیست استان قزوین وارد منطقه حفاظت شده باشگل شدیم؛ این منطقه حفاظت شده 25 هزار هکتار مساحت و 6 محیط بان دارد، یعنی هر شیفت 3 نفر از این 25 هزار هکتار مراقبت می کنند.

باشگل که از سال 1375 که به عنوان منطقه حفاظت شده شناخته می‌شود، تنها منطقه حفاظت شده استان قزوین است، استانی که مسئولان محیط زیستی آن می گویند تنوع زیستی زیادی دارد، البته در این استان 5 منطقه محیط زیستی دیگر وجود دارد که منطقه شکار ممنوع هستند.

به گفته سیاوش شمسی پور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین این منطقه حفاظت شده قلمرو زیستی گسترده‌ای از گونه‌های وحشی با ارزش است و به دلیل موقعیت جغرافیایی و داشتن منابع اکولوژیکی، تنوع جانوری قابل توجهی هم دارد.

از اتوبوس پیاده شدیم و دقایقی پس از آن محیط بانان متوجه ورود خودرویی ناشناس به منطقه امن شدند. سریعا او را از منطقه خارج کردند، به طور کلی ورود به یک منطقه حفاظت شده آزاد است اما ورود به قسمت امن که در باشگل 4 هزار هکتار مساحت دارد، ممنوع است.

شرایط محیط بانان

با این وجود کار محیط بان ها همیشه به این سادگی نیست و گاهی درگیری شدیدی میان آنها و شکارچیان به وجود می آید، درگیری هایی که تاکنون منجر به مرگ 119 محیط بان در ایران شده است. یکی از محیط بانان در پاسخ به سوالی در رابطه با اینکه آیا امسال درگیری با شکارچی ها داشته اند یا نه گفت: امسال نه، اما پارسال با یک شکارچی درگیری داشتیم و پای او در این درگیری زخمی شد.

از سوی دیگر افراد که غیرقانونی وارد منطقه حفاظت شده می شوند هم در شرایط سختی قرار می گیرند، برای مثال سال گذشته در منطقه حفاظت شده باشگل محیط بانان 48 ساعت افرادی معدن یاب را که اشتباهی وارد منطقه امن باشگل شده اند را در این محدوده نگه داشته بودند.

گفتنی است در باشگل محیط بان ها 4 روز هفته و 24 ساعت کار می کنند و 3 روز هم استراحت دارند.

در زمانی که محیط بان ها خودروی مشکوک را از باشگل خارج کردند، مشغول به پیاده‌روی در این منطقه حفاظت شده بودیم تا شاید بتوانیم برخی از حیوانات را از نزدیک ببینیم.

قوچ و میش گونه حیوانی رایج در باشگل

اما ساعت ها پیاده روی کردیم و چیزی از تنوع محیط زیستی این منطقه ندیدم، علت آن هم مشخص بود؛ ساعت 10 صبح اصلا زمان خوبی برای دیدن حیوانات در طبیعت نیست و حیوانات با دیدن 20 انسان و شنیدن سر و صدای آنها حتما فرار می کنند.

 بالاخره پس از 2 ساعت پیاده روی در نزدیکی دوربینی که چندین متر از منطقه حفاظت شده را به صورت آنلاین نشان می دهد، چشم یک محیط بان به گله‌ای از حیوانات در 100 ها متر دور تر افتاد.

این حیوانات که انگار سر و صدا ما را در این منطقه از فاصله بسیار دور شنیده بودند، لحظه به لحظه فاصله می‌گرفتند. برای دیدن این گله از دوربین و تلسکوپ محیط بان ها استفاده کردیم، آنها قوچ بودند.

قوچ و میش گونه حیوانی رایج در باشگل است. البته برخی از آن ها در یک منطقه شکار ممنوع قزوین هم دیده شده است. بر اساس آماری که مسئولان محیط زیستی قزوین داده اند در سرشماری که سال گذشته مشخص شد 600 تا 650 قوچ و میش دیده شده است. ظاهرا تعداد آنها نسبت به سال گذشته 26 درصد افزایش یافته است.

سرشماری حیوانات در باشگل دوبار در طول سال انجام می شود. سرشماری زمستان ملاک اصلی تعداد حیوانات است.

پس از دیدن قوچ ها، خبرنگارها به دو قسمت تقسیم شدند؛ گروهی جلوتر راه می رفت و این احتمال دیدن حیوانات را برای گروه عقب تر سخت تر هم می کرد با این وجود، حدود ساعت 1:15 گله از حیوانات دیگری دیده شدند، گله ای که با چشم هم قابل دیدن بود؛ گرازها. آنها به سرعت فرار می کردند. یکی از این محیط بان ها حدس می زد که علت فرار آنها دیدن گروه دیگر خبرنگارهاست.

حیوانات دیگری هم در منطقه حفاظت شده باشگل زندگی‌ می‌کنند؛ آهو، گرگ، کفتار، روباه و سیاه گوش که محیط بان‌ها می‌گویند پراکندگی خوبی از آن مشاهده شده است.

شمسی پور در رابطه با گونه های مختلف در این منطقه گفت: از گونه‌های شناسایی شده در منطقه 250 گونه متعلق به پرندگان، 36 گونه متعلق به پستانداران، 13 گونه متعلق به خزندگان و 2 گونه نیز متعلق به دو زیستان است.

مسئولان محیط زیست قزوین همچنین گفتند که در باشگل به حیوانات غذا نمی‌دهند «مگر در زمستان‌های بسیار وحشتناک آن‌هم به آهوها.»

البته شرایط حیوانات در همه مناطق محیط زیستی قزوین به این خوبی نیست، به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین دشت جنوبی قزوین زمانی زیستگاه آهوان بوده است که اکنون از بین رفته: «یکی از برنامه‌های ما احیاء آهو در آن دشت در قالب یک قرق اختصاصی برای بخش خصوصی است.»

وضعیت چشمه های باشگل

گفتنی است باشگل که مسئولان قزوین سعی دارند آن را به شکل طبیعی خود نگه دارند، به جز گونه های محتلف حیوانی دارای 320 گونه گیاهی مختلف هم هست.

ساعت ها پیاده روی تقریبا همه خبرنگار ها را خسته کرد و همه با سوار شدن به وانت های مختلف پس از ده ها دقیقه به چشمه ای رسیدند که قرار بود اتراق شود.

شمسی پور در رابطه با چشمه های باشگل گفت: باشگل فاقد هرگونه رودخانه دائمی پرآب بوده اما با این وجود محدوده آن دارای چشمه سارهای دائمی است که در تمام فصول سال آب دارند. از معروفترین آنها چشمه باشگل، بانچال و نیکچه را می‌توان نام برد. 

47237