نوروز در تاجیکستان چگونه برگزار می شود به گزارش پایگاه صلح خبر، جشن بزرگ نوروز در تاجیکستان به «خیدیر ایام» یعنی جشن بزرگ، معروف است. نوروز برای مردم تاجیکستان، بهویژه بدخشانیان، جشنی ملی و دیرینه است. تاجیکها از نوروز به عنوان رمز دوستی و زنده شدن کل موجودات یاد میکنند. تعدادی از آئین های این جشن در […]
نوروز در تاجیکستان چگونه برگزار می شود
به گزارش پایگاه صلح خبر، جشن بزرگ نوروز در تاجیکستان به «خیدیر ایام» یعنی جشن بزرگ، معروف است. نوروز برای مردم تاجیکستان، بهویژه بدخشانیان، جشنی ملی و دیرینه است. تاجیکها از نوروز به عنوان رمز دوستی و زنده شدن کل موجودات یاد میکنند. تعدادی از آئین های این جشن در تاجیکستان با جشنهای نوروزی ایران مشترک است اما برپایی مسابقاتی چون تاببازی و یا بزکشی از مراسم خاص این کشور در سال جدید است. همچنین در این روز آنها از دره و تپه و دامنهٔ کوهها، گل چیده و خبر پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن عروس سال، آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز را به همشهریهای خود مژده میدهند.
تاجیکها نوروز را «عید سر سال» یا «عید سال نو» نامیده و در روزهای قبل از آن هم خانه تکانی میکنند تا گردی از سال کهنه باقی نماند. برابر رسمی قدیمی، پیش از طلوع خورشید نوروز، مردم جاروی سرخ رنگی را که در فصل پاییز از کوه جمع کردهاند، جلوی خانه میگذارند و پس از طلوع، هر خانوادهای سعی دارد، هرچه زودتر وسایل خانه را جهت تمیز کردن، بیرون آورد. آنها پارچهای قرمز را هم بالای سر و در ورودی خانه میآویزند که به معنی رمز نیکی و خوشی ایام سال است.
برخی از مراسمهای نوروز در تاجیکستان که مختص تاجیک ها می باشند عبارتند از:
مراسم حوت: مردم بهویژه کشاورزان از گذشته مراسم خاصی پیش از نوروز داشتند یکی از این مراسم مراسم حوت نام دارد. حوت از نظر کشاورزان اخرین ماه سال بود و به همین دلیل به عنوان زمانی مناسب برای کشت و کار بهاری انتخاب میشده. در این مراسم مردم با فراهم کردن ملزومات جشن سه شب اول ماه حوت ار در مهمانیها گرد هم میآمدند و در اططاف آتش به شنیدن موسیقی، رقصیدن یا بازی میپرداختند.
مراسم گل گردانی :یکی دیگر از مراسم مهم وابسته به نوروز و کارهای کشاورزی «گل گردانی» نام دارد. مردم تاجیک از زمانهای قدیم به مناسبت بیداری طبیعت و آغاز شکوفهدهی گلها و درختان به گل گردانی میپرداختند. در گذشته وظیفه گل گردانی بر عهده بزرگسالان بود. اما این مراسم اکنون در اکثر محلها توسط بچهها و جوانان انجام میشود. گل گردانها از دره و تپه و دامنهٔ کوه ها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده میدهند.
بلبل خوانی: در این موراسم گلگردانها در محلهای دیگر گلها را دسته دسته کرده و یا در نوک چوبی بسته در کنار در خانههای اهل ده یا شهر در خاک فرو میکنند و سرودی با این مضمون میخواندند:
گل آوردم از اون پایان خبرت میکنم دهقان
بته غله به گلگردان بهار نو مبارک باد
گله زردک ثنا میگه ثنای مصطفی میگه
به هر پهلو خدا میگه بهار نو مبارک
جغرافیای مراسم گل گردانی خیلی وسیع است. در دهکدهها و شهرهای ایران نیز ۱۵ تا ۲۰ روز پیش از نوروز گردش کرده و از آمدن بهار به مردم مژده میرسانند و انعام میگیرند. در بعضی از دهات مازندران مردم در آغاز جشن در تکاپوی خانه تکانی و ترتیب دادن کوچههای شهر و دیه مشغول میگردند و دستهها و گروههای مختلف جوانان گردش کرده مانند گل گردانهای تاجیک ترانه و سرود و شعر میخوانند. صاحبان خانه نیز به آنها انعام میدهند. این گونه ترانههای ایرانی شباهت هایی به ترانههای تاجیکی دارد. در دماوند ایران نیز گل گردانها مانند گل گردانهای تاجیک خانه به خانه گردش کرده و ترانه میخوانند.
مراسم جفت براران: یکی دیگر از مراسمی که در گذشته پیش از کاشت و کار کشاورزان و چند روز قبل از نوروز با آرزوی پر برکت شدن محصولات برگزار میشود، مراسم «جفت براران» است. جفت براران در اکثر محلها در اواخر ماه حوت تشکیل میشود. در این مراسم همهٔ اهل خانواده شرکت میکنند. کشاورزان نیز پلو، نان فطیر و یا غذای مربوط به مراسم را تهیه کرده و ۱۵ تا ۲۰ نفر از کهنسالان را دعوت میکردند و بعد از غذا نیز این عبارات را میگفتند: «مزید نعمت، زیاده دولت، برار کار، صحت و سلامتی خرد و کلان، رسد به بابای دهقان، خوش آمدید میهمانان»
مراسم سومنک پزی (سمنو پزی): سومنک یا سمنو از غذاهای نوروزی است و در خانهٔ کشاورزان در طول روزهای نوروز وجود دارد. آن را به صورت گروهی و دسته جمعی تهیه میکنند و معمولاً در آخر ماه حوت در آغاز جشن نوروز پیرزنان تصمیم به انجام این کار میگیرند.
پختن باج: مردم تاجیکستان در نوروز كله پاچه گوسفند را با گندم میپزند و «باج» تهیه میکنند. آنها این غذا را با دیگران شریک میشوند.
مردم این کشور مانند ایرانیها سفره هفت سین میچینند که به آن سفره «دسترخان» میگویند اما برگزاری جشن نوروز را به خیابانها میکشاندند تا همه در آن شریک باشند. در نخستین روز نوروز هم صبحانه را با انواع غذاهای شیرین صرف میکنند که عبارت است از حلوا، شیربرنج و غوز حماچ؛ آنهم به این امید که تا پایان سال زندگیشان شیرین باشد. سپس همه لباس تازه به تن میکنند و کوچکترها در حالی که غنچهای از گل سرخ در دست دارند، نزد بزرگترها میروند و با گفتن «شاگون بهار مبارک» سالی خوش برایشان آرزو میکنند.