جامعه > خانواده – کبری روشنفکر *

در سال های اخیر، ایران اسلامی شاهد حضور پررنگ زنان در عرصه های علمی وفرهنگی بوده است که این امر نیک، حاصل سرمایه گذاری فردی وجمعی قلمداد می گردد. فردی از آن رو که زن، حضور خود را در جامعه به نحوی خوب محک می زند وجمعی از آن روست که جامعه روی او سرمایه گذاری کرده وبا بخشیدن فرصت به وی او را به نوعی به مشارکت گرفته است.

در عین حال اگر این مشارکت، منجر به تحولات جدی در امر توسعه ونیز کمک به ارتقای وضعیت زنان در جامعه در ابعاد مختلف نشود نتیجه این خواهد بود که سرمایه فردی وجمعی در خوش بینانه ترین حالت به منظور منافع بسیار محدود مورد بهره برداری قرار گیرد اما در سطح کلان شیوه ای سنتی بدون توجه به این تحول مثبت، مسیر خود را دنبال کند.

با این مقدمه باید اذعان نماییم که مسایل زنان، هم اکنون دغدغه ای جدی اما در محاق مانده است. اندیشه به اینکه 60 درصد از فارغ التحصیلان دانشگاهی چه سرنوشتی در سهیم شدن در تحولات مثبت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی واقتصادی دارند امری ضروری است که چون نفع زنانه تلقی می شود گاه به عنوان چالش از آن تعبیر شده وراهکارهایی برای پیشگیری از آن تدبیر شده است. نمونه آن در محدود کردن ورود به دانشگاه در برخی رشته ها وسهمیه گذاری منفی برای زنان ودختران در چند دوره بوده است.

این راهبرد که راه به جایی هم نمی برد ساده انگاره ترین راه حل برای حذف صورت مساله محسوب می شود که نه انسانی است نه عقلانی ونه مطابق با نیاز عصری. موردهایی این چنین برای رسیدن به نتیجه ای مطلوب نیاز به حضور کارشناسانی اعم از زن ومرد دارد که منافع جامعه را منافع خود تلقی کرده وبا تصمیم گیری درست، راه را بسوی توسعه ی پایدار هموار کنند.

از سوی دیگر جامعه خدا باور باید نشان از رشد وتعالی آحاد آن داشته باشد وکمتر شاهد وجود آمارهایی باشد که اگر چه خیلی شفاف نیست ولی حاکی از افزایش آسیب ها در ابعاد مختلف دارد. به عنوان نمونه اگر طلاق را به عنوان یک اسیب در یک جامعه توسعه نگر ببینیم که با خود ابعاد مختلفی از مسایل را به دنبال دارد زنان بخشی از این معضل قلمداد می شوند که اگر مهارت لازم برای حل وفصل را در مراحل مختلف کسب کنند چه بسا به پیشگیری از این معضل بیانجامد؛ یا در مراحلی که پیشگیری امکان ندارد با درایت وحمایت، راهی معقول برای خروج از بحران پیش بینی شود.

در همین جا نقش زن در امر مسوولیت فرزندان به عنوان یک وظیفه مسلم قلمداد می شود که اگر حکم به جدایی، راه گریز باشد در خوش بینانه ترین حالت برای فرزند فرصت ها غالبا بسیار محدود تر می گردد. از طرف دیگر چون فرصت اشتغال وافزایش توان اقتصادی زنان در اولویت کلی نیست بنابر این در این خانواده فرضی، امنیت معیشتی زنان همچون کودکان به نوعی در گرو تصمیمات خواهد بود و بی شک حضور قاضی زن در اینجا به عنوان تصمیم گیر، به نتایج معقول بیشتری خواهد انجامید .

در سطح کلان تر تصمیم گیری، قوه مقننه را داریم که فلسفه وجودی اش در نظم بخشی به جامعه وپیاده کردن عدالت اجتماعی تعریف می شود.قانون اساسی ما در این زمینه بسیار منطقی ومساعد وضع شده است وبحث فرصت برابر به دور از جنسیت وحفظ کرامت را از واژگان کلیدی خود دانسته است. تحقق این فر صت برابر در حضور برابر تجلی خواهد یافت تا اندیشه تعارف که فلسفه قرآن کریم از خلقت انسان طرح شده است فراموش نشود هم چنان که می فرماید: “يا ايها النّاس اناخلقناكم من ذكر و انثى و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا “. باید غفلت نشود که در آیین اسلام که ریشه در رحمانیت الهی دارد تاکید بر این است که: ” يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ “

اگر نفس واحده، مبنای خلقت است که تجلی آن در دو جنس زن ومرد است؛ کنار گذاشتن نیمی از این نفس، حاکی از نقص باور است که منجر به نقص برنامه ریزی در همه سطوح خواهد بود وبرای جبران آن باید با تقویت باور وفرهنگ سازی لازم به اقدام عملی همت گماشت وتوزیع فرصت برابر را همزمان با آموزش وتربیت عملیاتی کرد.

به سخن دیگر در اجتهادی ترین نگاه، رعایت اقتضای جامعه که بر مبنای تعارف است مسبوق بر هر دو جنس ذکر وانثی است که از نفس واحده افریده شده اند وخود از نگاه الهی به نگاه انسانی در یک راستا به موضوع است.

* مدیر گروه مطالعات زنان

۴۷۴۷

This entry passed through the Full-Text RSS service – if this is your content and you’re reading it on someone else’s site, please read the FAQ at fivefilters.org/content-only/faq.php#publishers.

RSS