وب‌سایت فول فکر: اختلال فتیشیسم، جذابیت شدید جنسی به اشیاء یا قسمت‌هایی از بدن است که معمولاً به عنوان اعضای جنسی درنظر گرفته نمی‌شوند و با ناراحتی یا اختلال بالینی قابل توجه همراه است.

اختلال فتیشیسم، فتیش چیست؟

اصطلاح «فتیش» در اواخر دهه ۱۸۰۰ ساخته شد. این واژه از زبان پرتغالی گرفته شده که به معنای «جاذبه وسواسی» است. در اکثر افراد عادی که ویژگی‌های خاصی از بدن را جذاب می‌بینند، میزانی از فتیش وجود دارد. با این حال، برانگیختگی فتیشیسم معمولاً هنگامی به عنوان مشکل درنظر گرفته می‌شود که در عملکرد طبیعی جنسی یا اجتماعی اخلال ایجاد کرده و برانگیختگی جنسی بدون شیء مورد نظر، غیرممکن باشد.

اختلال فتیشیسم به عنوان شرایطی شناخته می‌شود که در آن، استفاده یا وابستگی مداوم و مکرر به اشیای غیرزنده (لباس زیر یا کفش پاشنه بلند) یا تمرکز ویژه‌ای بر قسمتی از بدن (معمولاً غیرجنسی) برای تحریک جنسی وجود دارد. تنها از طریق استفاده از این شیء یا قسمت از بدن است که فرد می‌تواند لذت جنسی به دست آورد. تشخیص اختلال فتیشیم تنها در صورت ایجاد ناراحتی برای فرد یا اختلال در عملکردهای اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های بااهمیت در نتیجه‌ی فتیشیسم، بیان می‌شود. افرادی که به عنوان فتیش شناخته می‌شوند، اما اختلال بالینی مربوط به آن گزارش نمی‌کنند، به عنوان افراد فتیش و نه دارای اختلال فتیشیسم، در نظر گرفته می‌شوند.

اشیای معمول شامل لباس زیر زنانه، کفش، دستکش، اشیای پلاستیکی و لباس چرمی، و قسمت‌های بدن مربوط به اختلال فتیشیسم شامل پا، انگشتان پا و مو هستند. اینکه شیء یادگار هم شامل اشیای بی‌جان و هم شامل بخش‌هایی از بدن باشد نیز شایع است، مانند جوراب و پاهای کثیف. در برخی موارد تنها تصویری از شیء یادگار می‌تواند باعث ایجاد برانگیختگی شود، گرچه اکثراً شیء واقعی را ترجیح می‌دهند یا به آن نیاز دارند.

فرد دارای اختلال فتیشیسم برای لذت جنسی، معمولاً شیء را در دست می‌گیرد، آن را مالش می‌دهد، مزه می‌کند یا می‌بوید یا از شریک خود می‌خواهد در طول برخورد جنسی آن را بپوشد. برای تشخیص اختلال یادگارخواهی، اشیای یادگار نباید محدود به موارد لباس پوشیدن در مبدل‌پوشی (در اختلال دگرپوشی) یا دستگاه هایی باشد که به طور خاص برای تحریک تناسلی طراحی شده‌اند (ویبراتورها، دیلدوها).

انواع فتیشیم

فتیش‌های بی‌جان را می‌توان به دو نوع زیر تقسیم کرد:

فتیشیسم شکلی

در اختلال فتیشیسم شکلی، شیء و شکل آن مهم است، مانند کفش‌های پاشنه بلند.

فتیشیسم واسطه‌ای

در اختلال فتیشیم واسطه‌ای، جنس شیء اهمیت دارد، مانند ابریشم یا چرم.

فتیشیسم‌ها اشیای بی‌جان اغلب شیء مورد نظر خود را جمع‌آوری می‌کنند. در برخی موارد، یادگارخواهی به اندازه‌ای شدید است که باعث می‌شود فرد فتیش، شیء مورد نظر را از طریق سرقت یا تجاوز به دست آورد. یادگارخواهان مرد ممکن است بدون وجود این اشیاء، نعوظ نداشته‌باشند.

اختلال یادگارخواهی در مردان شایع‌تر است و علت آن به وضوح مشخص نیست. یادگارخواهی تحت دسته‌بندی کلی انحراف‌های جنسی قرار می‌گیرد که به جذابیت شدید جنسی به اشیاء یا افرادی در خارج از تحریک تناسلی با شرکای جنسی بالغ راضی، اشاره دارد.

علائم اختلال فتیشیسم و تشخیص آن

اعمال جنسی افراد مبتلا به اختلال فتیشیسم منحصراً بر شیء یادگار یا قسمت بدن متمرکز است. افراد غیر اختلال فتیشیسم ممکن است در زمان‌های مختلف با قسمت خاصی از بدن یا شیء مشخصی برانگیخته شوند و این بخشی از تعامل جنسی آن‌ها با شخص دیگر باشد، اما آن‌ها روی آن شیء یا قسمت از بدن متمرکز نمی‌شوند.

به طور کلی، فرد دارای اختلال یادگارطلبی می شود، زمانی تنها زمانی می‌تواند از نظر جنسی تحریک شود و به اوج لذت برسد که از یادگار استفاده کند. در موارد دیگر، پاسخ ممکن است بدون یادگار، اما در سطحی کاهش‌یافته رخ دهد. زمانی که شیء یادگار وجود نداشته باشد، یادگارخواه درمورد آن خیالپردازی می‌کند.

معیارهای تشخیصی برای اختلال فتیشیسم عبارتند از:

برای دوره‌ی حداقل شش ماهه‌ای، فرد دارای خیالپردازی، میل یا رفتارهای شدید و عودکننده جنسی است که شامل اشیای غیرزنده (مانند لباس‌های زیر زنانه و کفش) یا تمرکز بسیار ویژه بر قسمت‌های غیرجنسی بدن است.

این خیالپردازی‌ها، میل جنسی یا رفتارها موجب ناراحتی شدید یا اخلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا شخصی فرد می‌شوند.

اشیای یادگار، لباس‌های مورد استفاده در مبدل‌پوشی (مانند اختلال دگرپوشی) نیستند و مانند ویبراتور برای تحریک لمسی تناسلی طراحی نشده‌اند.

فتیش پا و جوراب از انواع اختلال فتیشیسم

افراد مبتلا به اختلال فتیشیسم ممکن است به دنبال اشتغال یا کار داوطلبانه‌ای، برای مثال کار در کفش فروشی درمورد فتیش کفش، به منظور فراهم کردن امکان این رفتار خود باشند.
انواع رایج اختلال فتیشیسم عبارتند از:

• فتیش نقص عضو
• فتیش سینه
• فتیش سینه‌بند (کمربند)
• فتیش پوشک بچه
• فتیش پا
• فتیش غذا
• فتیش خز/ تونوفیلیا
• فتیش دستکش
• فتیش چرم
• فتیش پزشکی
• فتیش بارداری
• فتیش لاستیک
• فتیش چکمه
• فتیش لباس شنا
• فتیش جوراب
• فتیش کلاه شنا
• فتیش ناف

“ریکی مارتین” و “انریکه ایگلسیاس” از خوانندگان معروف لاتین دارای اختلال فتیشیم و فتیش پا هستند

علت به وجود آمدن بیماری اختلال فتیشیسم

انحراف‌های جنسی مانند اختلال فتیشیسم معمولاً در دوران بلوغ آغاز می‌شوند، اما ممکن است قبل از نوجوانی نیز ایجاد شوند. هیچ دلیل قطعی برای این اختلال ثابت نشده‌است.

با کمک مشاور ازدواج می‌توانید در خصوص زندگی با افراد دارای اختلالات و اختلال فتیش در مهم‌ترین تصمیم زندگی خود نظر و راهنمایی یک متخصص را همیشه و هر زمان همراه خود داشته باشید.

برخی از نظریه‌پردازان معتقدند که یادگارخواهی از تجربیات دوران کودکی ایجاد می‌شود که در آن، شیء با نوع خاص و قدرتمندی از تحریک یا رضایت جنسی مرتبط بوده‌است. سایر نظریه‌پردازان یادگیری، بر کودکی ثانویه و نوجوانی و شرطی‌سازی مرتبط با فعالیت خودارضائی تمرکز می‌کنند.

مدل های یادگیری رفتاری نشان می‌دهند کودکانی که قربانی یا ناظر رفتارهای جنسی نامناسب هستند یاد می‌گیرند که از آن تقلید کنند و بعدها برای این رفتار تقویت شوند. مدل‌های جبران نشان می‌دهند که این افراد از تماس جنسی عادی، محروم شده‌اند و بنابراین به دنبال لذت از طریق ابزارهایی هستند که از لحاظ اجتماعی کمتر مقبول است. الگوهای رایج درمورد مردان، نشان می‌دهد که علت، ناشی از شک و تردید درمورد مردانگی و قدرت خود و ترس از عدم پذیرش و تحقیر است. فرد از طریق تسلط بر شیئی بی‌جان، می‌تواند خود را ایمن نگه دارد و برخی از احساس‌های بی‌کفایتی خود را جبران کند. مشاوره مهارت و سبک زندگی در این خصوص می تواند کمک ارزشمندی به فرد دارای این اختلال باشد.

آیا اختلال فتیشیسم – فتیش درمان دارد؟

خیالپردازی‌های فتیش شایع هستند و تنها زمانی باید به عنوان اختلال درمان شوند، که باعث ناراحتی یا اخلال در توانایی فرد برای عملکرد طبیعی در زندگی روزمره شوند.

اختلال فتیشیسم اغلب دوره پیوسته‌ای دارد که در شدت و فراوانی میل یا رفتار در طی دوره زندگی، تغییر می‌کند. در نتیجه، درمان موثر معمولاً بلندمدت است. مشاور و روانشناس خانواده می‌تواند در کاهش تنش‌های موجود در زندگی با اطرافیان و افراد دارای اختلال و کمک شایانی در مبتلا نشدن به بیماری‌های روحی و روانی داشته باشد.

رویکردهای درمانی عبارتند از انواع مختلف درمان (روانکاوی سنتی، هیپنوتیزم، درمان شناختی و رفتاری) و همچنین درمان دارویی (SSRIها، درمان محرومیت از آندروژن). مشاوره جنسی و صحبت با روانشناسان و متخصصان، راه مطمئنی برای درمان اختلالات جنسی است.

برخی از داروهای تجویزی به کاهش تفکر اجباری همراه با پارافیلیا کمک می‌کنند. این امر، امکان تمرکز بر مشاوره با حواس‌پرتی کمتر از تمایل‌های جنسی منحرف را فراهم می‌کند. شواهد حاکی از آن است که ترکیب دارو درمانی با درمان شناختی رفتاری می‌تواند موثر باشد، گرچه پژوهش‌ها روی نتایج این درمان‌ها قطعی نیست. دسته‌ای از داروها که آنتی‌آندروژن نامیده می‌شود، می‌تواند به طور موثری سطح تستوسترون را به طور موقت کاهش دهد و در کنار دیگر انواع درمان‌ها برای اختلال یادگارخواهی استفاده شود. این دارو باعث کاهش میل جنسی در مردان می‌شود و فراوانی تصاویر ذهنی تحریک‌کننده جنسی را کاهش می‌دهد.

سطح برانگیختگی جنسی به طور هماهنگ با رفتار انحراف جنسی ارتباط ندارد و سطوح بالای تستوسترون در حال گردش، مردان را مستعد انحراف جنسی نمی‌کند. علاوه بر این، هورمون‌هایی مانند مدروکسی پروژسترون استات (دپو-پرورا) و سیپروترون استات، به کاهش سطح تستوسترون در گردش کمک می‌کند که باعث کاهش میل جنسی و تجاوز و درنتیجه کاهش میزان نعوظ، خیالپردازی جنسی و شروع رفتارهای جنسی از جمله خودارضائی و آمیزش می‌شود. هورمون‌ها معمولاً در کنار درمان‌های رفتاری و شناختی استفاده می‌شوند. داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین (پروزاک) نیز به طور موفقیت‌آمیزی میل جنسی را کاهش می‌دهند، اما به طور موثری وجود خیالپردازی‌های جنسی را هدف قرار نمی‌دهند.

درمان قطعی اختلال فتیشیسم یا فتیش چیست؟

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مدل‌های شناختی-رفتاری و روانشناسی در درمان افراد مبتلا به اختلال‌های انحراف جنسی و فتیشیسم موثر هستند. همچنین می‌توانید با مشاوره و درمان بیماری ها و اختلالات روحی و روانی از ابتلا به اختلالات جلوگیری کنید و یا در صورت ابتلا روند پیشروی آن را کنترل کنید.

شرطی‌سازی آزارنده شامل استفاده از محرک‌های منفی برای کاهش یا از بین بردن رفتار است. حساس‌سازی مخفی شامل آرام‌سازی بیمار و تجسم صحنه‌های رفتار منحرف است که رویداد منفی به دنبال آن واقع می‌شود. شرطی‌سازی آزارنده یاری شده شبیه به حساس‌سازی مخفی است، با این تفاوت که در این روش، رویداد منفی به صورت واقعی ایجاد می‌شود (توسط درمانگر بوی نامطبوعی در فضا پخش می‌شود). هدف این است که بیمار، بین رفتار انحرافی و رویداد منفی (بوی نامطبوع) ارتباط برقرار کرده و با اجتناب از رفتار موردنظر، اقدام لازم برای اجتناب از این رویداد منفی را انجام دهد.

روش‌های شرطی‌سازی مجدد، بر بازخورد فوری به بیمار تمرکز دارد، به طوری که رفتار، بلافاصله تغییر می‌کند. برای مثال، فرد ممکن است به دستگاه بیوفیدبک وصل شود که به نوری متصل شده‌است. به فرد آموزش داده می‌شود که درحالی که در معرض مواد تحریک‌کننده جنسی قرار می‌گیرد، نور را در محدوده رنگ خاصی نگه دارد. تمرین خودارضایی می‌تواند بر جدا کردن لذت در خودارضایی و اوج لذت جنسی از رفتار انحرافی، تمرکز کند.