روزنامه شرق – شهرزاد همتي: حالا ١١ سال است کنار ديوارهاي بلند پارک حقاني، درست در انحناي کشيده خيابان عليزاده و مقابل پمپ‌بنزين شوش «خانه خورشيد»، خانه امن زنان دروازه‌غار است. ليلا ارشد، مددکار اجتماعي و همکارش، سرور منشي‌زاده، بعد از سال‌ها کار براي ترک اعتياد زنان معتاد اين محله، حالا شرايط زندگي بهتر را براي زناني مهيا مي‌کنند که در همين خانه خورشيد ترک کرده‌اند. ديروز جشن يک‌سالگي سايت دندانپزشکي کوچک خانه خورشيد بود؛ جشني کوچک با دندانپزشکاني که بي‌منت يک روز در هفته را به خانه خورشيد مي‌آيند و زنان و کودکان اچ.آي.وي مثبت و معتاد را درمان مي‌کنند.

 

  با آنکه قرار و قانون اين است که در هر مرکز پزشکي با بيماران مراجعه‌کننده به‌مثابه يک بيمار اچ.آي.وي مثبت برخورد شود و تمام مراحل ضدعفوني وسايل پزشکي انجام شود، اما دندانپزشکان و مراکز پزشکي بي‌شماري هم هستند که وقتي بيماري صادقانه به آنها مراجعه مي‌کند و بيماري‌اش را با آنها در ميان مي‌گذارد، دست رد به سينه‌شان مي‌‌زنند.

 

 

 

اين ماجرا موضوع گله پزشکان حاضر در خانه خورشيد هم بود که آمده بودند تا در کنار خانواده خانه خورشيد يک سالگي دندانپزشکي کوچکشان را جشن بگيرند؛ آنها هم مي‌گفتند پزشکان بسياري بودند که به دلايلي واهي از همراهي آنها منصرف شده‌اند.اينجا در محله دروازه‌غار، در خانه خورشيد آدم‌ها ياد گرفته‌اند با اميد زندگي کنند؛ يعني هرچقدر هم زندگي بيرون اين درها سياه باشد، هر گوشه محله عليزاده کارتن‌خوابي چپيده باشد تا برف‌هاي در حال آب‌شدن روي شيرواني‌هاي قديمي روي سرش آوار نشود، اما داخل حياط خانه خورشيد زن‌ها هنوز اميدوارند، هر چقدر که خبرهاي بد شهر را احاطه کرده باشد.

 

دورتادور سالن کوچک را صندلي چيده‌اند و با شيريني خانگي از ميهمان‌ها پذيرايي مي‌کنند. مدعويان همه استخوان‌خردکرده‌هاي دندان‌پزشکي هستند، آدم‌هايي که مي‌گويند هر روز که نوبت آنهاست تا به خانه خورشيد سر بزنند، با يک کوله‌بار تازه از غم روانه خانه‌شان مي‌شوند.از يک‌سال پيش که ليلا ارشد يک يونيت ٢٠ ميليون توماني هديه مي‌گيرد و فکر مي‌کند ديگر مي‌تواند بدون دغدغه دندان‌پزشکي‌اش را راه بيندازد، کمي مي‌گذرد تا بداند خرج درست‌کردن دندان و وسايل دندان‌پزشکي گران‌تر از چيزي است که با يک يونيت زندگي را شيرين کند.

 

همین‌جاست که انجمن دندانپزشکان و يک شرکت واردکننده وسايل دندانپزشکي وارد کار مي‌شوند و دندانپزشکي کوچکي افتتاح مي‌شود که به گفته ليلا ارشد تا امروز ١٠٤ بيمار را پذيرش مي‌کند که مطابق آمار براي آنها ٢١٧ دندان کشيده شده و ١٢٨ ترميم کامپوزيت، ٤١ جرم‌گيري، چهار قالب‌گيري و ٦٨ عصب‌کشي، ١١٧ آمالگام و دو مورد جراحي انجام شده است. ارشد مي‌گويد: ما چند سال پيش از اين زنان را به يک مرکز دندانپزشکي در ميدان شوش مي‌فرستاديم وقتي نامه ما را مي‌ديدند از پذيرش مريض سر باز‌مي‌زدند، من مدام به آنها مي‌گفتم واقعا چه فرقي ميان اين زنان که از خانه خورشيد به ميدان شوش مي‌آيند و زنان ديگري که از پارک مي‌آيند و به شما مراجعه مي‌کنند، وجود دارد؟ آيا صرف نامه خانه خورشيد است که شما را مطمئن مي‌کند آنها اچ.آي.وي مثبت هستند؟

 

حالا اين ماجرا را شما براي ما حل کرده‌ايد.دکتر زرگراني، يکي از دندانپزشکان خانه خورشيد، مي‌گويد: من خودم حتي در مطبم وقتي بيمار اچ.آي.وي مثبتي مراجعه مي‌کند، سعي مي‌کنم که او را آخرين نفر ببينم، اين در شرايطي است که به‌صورت خود‌اقرار بگويد هپاتيت دارم، در‌غير‌اين‌صورت اگر تمامي مراحل ضدعفوني و مسائل ايمني رعايت شود، ديگر جاي نگراني نيست.دکتر عظيمي مي‌گويد: من فکر مي‌کنم مسئله اصلي کم‌اطلاعي خود ما به عنوان پزشک است. من به يک‌سري از همکاران خودم هم انتقاد دارم. خاطرم هست که قبل از ملحق‌شدن به خانه خورشيد، يکي از متخصصان بيماري‌هاي عفوني براي همکاران ما کلاس گذاشتند تا راه‌هاي انتقال اين بيماري‌ها را به ما توضيح دهند که ما بتوانيم خودمان را در برابر انتقال اين بيماري در هنگام درمان دندان فرد اچ.آي.وي مثبت محافظت کنيم.

 

با‌اين‌حال، از جمع همکاران زيادي که در آن کلاس حضور داشتند، خيلي از ‌آنها حاضر به همکاري با خانه خورشيد نشدند و گفتند به‌دلايل مختلف نمي‌آيند. اطلاعات آنقدر کم است که خود همکار من حاضر نيست که به اينجا بيايد چون مي‌ترسد، ايدز بگيرد! اين در حالي است که روزانه ممکن است همه ما با يک بيمار اچ.آي.وي مثبت در مطبمان طرف باشيم بدون آنکه او بگويد و ما بدانيم او مثبت است.تعداد مراکزي که به بيماران اچ.آي.وي مثبت خدمات مي‌دهند، بسيار کم است.

 

يک مرکز در پاسگاه نعمت‌آباد تهران که در سال ٩٣ افتتاح شده و تنها دندان‌پزشکي که آنجا شروع به کار کرد دکتر محمدعلي ذاکر بود که حالا در جشن خانه خورشيد حضور دارد. او مي‌گويد يک‌سال آنجا خدمات ارائه  کرده ولي به دليل گرانی وسايل دندانپزشکي کار را تعطيل مي‌کند، اما يک دکتر ديگر کارهاي ابتدايي دندانپزشکي را آنجا انجام مي‌دهد.کار دندانپزشکي خانه خورشيد با همين يک يونيت تا الان ادامه پيدا کرده و اولش قرار بود فقط دندان‌هاي خراب‌ کشيده شود، اما الان دندانپزشکان اين مرکز روکش و تراش و عصب‌کشي و جراحي‌هاي جدي را براي بيماران انجام مي‌دهند.

 

حتي خيلي از مريضاني که کارشان پيچيده است، بدون هيچ هزينه اضافي به مراکز جراحي و مطب اين پزشکان براي ادامه کار دعوت مي‌شوند.دکتر بيات که از افتتاح‌کنندگان اين سايت دندانپزشکي است، مي‌گويد: مشکل مواجهه با اچ.آي.وي در ايران يک مشکل فرهنگي است. با معاون آموزشي دانشگاه تهران صحبت مي‌کردم، ايشان از کار ما خيلي استقبال کردند و گفتند ما بهترين مرکز را در اختيار شما قرار مي‌دهيم. هرچند يونيت هم بخواهيد به شما مي‌دهيم، اما نيرو براي اچ.آي.وي مثبت نمي‌توانيم جذب کنيم. اتفاق آشنايي با خانم ارشد، باعث شد تنها مرکز خدمات دندان‌پزشکي فعال به بيماران اچ.آي.وي مثبت راه‌اندازي شود. ما چند مرکز در تهران داريم، اما اينجا تنها مرکزي است که وقت خارج‌شدن از آن ازهم‌پاشيده‌ام، چون اينجا با يک بيمار معمولي طرف نيستيم؛ بيماري که نمي‌شود از او توقع تشکر يا رفتار عادي داشت، بيماري که معجوني از مشکلات است. يادم مي‌آيد يک بيمار ١٢ ساله داشتم که تمام دندان‌هايش خراب بود.

 

به او گفتم دختر قشنگم، بايد مراقب دندان‌هايت باشي، به نظافت دهانت اهميت بده. تو مي‌خواهي ازدواج کني… ، دختر بدون اينکه حالت چهره‌اش عوض شود، گفت: من دو سال پيش ازدواج کردم و حالا طلاق گرفته‌ام. اين مثال را زدم تا بگويم آدم‌هاي اينجا با چه مشکلات غيرقابل‌تصوري دست‌وپنجه نرم مي‌کنند.حداقل سه روز در هفته زنان خانه خورشيد و محله دروازه‌غار دندان‌پزشک دارند. دندان‌پزشکاني که از پزشکان مطرح و معروف تهران هستند، در هر روز مراجعه حداقل پنج بيمار را ويزيت مي‌کنند.

 

خيلي از آنها مي‌گويند بايد حداقل هفت بيمار را در روز ببينند تا خيالشان راحت شود. روي اين يونيت کوچک و صورتي‌رنگ خانه خورشيد حداقل هفته‌اي ٢٠ بيمار مي‌نشينند؛ ٢٠ بيماري که اعتياد، دنداني‌ برايشان باقي نگذاشته و البته پولي هم ندارند که حتي براي يک‌بار معاينه به دندان‌پزشک بدهند.ارشد مي‌گويد: زناني که به اين دندان‌پزشکي مراجعه کرده‌اند خودشان خيلي احساس رضايت مي‌کنند، چون هر آدمي، به‌خصوص ما زن‌ها برايمان بسيار مهم است که ظاهر آراسته‌اي داشته باشيم. به‌خصوص وقتي زنان را براي کار ارجاع مي‌دهيم، صورت ازشکل‌افتاده و دندان‌هاي خراب کافي است که هر انگي به آنها بزنند، اما علاوه‌بر اينکه آلام آنها را کم کرده‌ايد، زيبايي و چهره مناسب‌تري به آنها هديه داده‌ايد.

 

خنده‌هاي بدون ترس زناني که در طبقه پايين خانه خورشيد مشغول بسته‌بندي محصولاتشان هستند و دندان‌هاي صاف و يکدستي که در صحبت‌کردن سعي مي‌کنند نشانت دهند، مصداق واقعي همين ادعاي اوست، مثل همان وقتي که زري، يکي از بهبوديافتگان خانه خورشيد، با اعتمادبه‌نفس در ميان پزشکان مي‌ايستد و دندان‌هايش را نشانشان مي‌دهد و با لبخند از آنها تشکر مي‌کند. او مي‌خندد، از ته دل و بدون خجالت مي‌خندد، مثل بقيه زنان خانه خورشيد؛ زناني که اگر دغدغه شناسنامه و يک زندگي امن و اچ.آي.وي مثبت را دارند، حداقل مي‌دانند که خرج سرسام‌آور دندان گريبانشان را رها کرده.