سعید محمدی، کارشناس مسایل سیاسی و بین‌الملل در یادداشتی با عنوان «تروریسم اقتصادی آمریکا و بی عملی اروپا، خطر فزاینده علیه برجام» نوشت: خانم اورسولا فون در لاین، رئیس جدید کمیسیون اروپایی در گفت‌وگویی با روزنامه «لارپوبلیکا»، در مورد توافق اتمی با ایران و در پاسخ به این سئوال که آیا «فکر می‌کنید می‌شود توافق اتمی با ایران را نجات داد؟»، پاسخ داده است: «سخت‌تر و سخت‌تر شده‌است؛ برای نجاتش ایران هم لازم است به آن پایبند بماند، چیزی که در یک خطر فزاینده قرار گرفته ‌است».
ظاهرا باید به هر مسئول اروپایی جدیدی که از راه می رسد باید توضیحاتی در مورد پایبندی ایران به برجام و نقض آن یا بی عملی توسط شرکای دیگر ارایه کرد. برجام توافقی میان ایران و 1+5 (5 عضو دائم شورای امنیت و آلمان) بود که 24 تیر ۱۳۹۴ به سرانجام رسید و تمامی اعضای آن ملزم به تعهداتی شدند. در میان تعهدات ایران، پذیرش نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) بر تاسیسات اتمی ایران بود. نمایندگان آژانس پس از هر بازدید، در گزارشهای خود اعلام کرده اند که ایران به تمامی تعهدات خود پایبند بوده است. در مقابل تعهدات ایران، شرکای دیگر برجام نیز متعهد شدند تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا و ایالات متحده (تحریم‌های ثانویه) را لغو نمایند. هرچند ایران از روز اول مصمم شد که تعهدات خود را تمام و کمال اجرا کند، ولی طرف مقابل در اجرا بسیار کند بود.   
با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا، کندی اجرای تعهدات 1+5 بیشتر از قبل شد و نهایتا با خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، تعهدات آنها به دست فراموشی سپرده شد. دونالد ترامپ انجام تکالیف این کشور را بی هیچ دلیل منطقی زیر پا نهاد و تحریم‌ها علیه ایران را بطور یکجانبه احیا نمود. حرکت ترامپ که تحت سیاست فشار حداکثری علیه ایران صورت گرفت، توافق برجام را به خطر انداخته و موجب نگرانی جدی جامعه جهانی در مورد عدم تعهد و پایبندی دولت ایالات متحده آمریکا نسبت به اجرای سایر تعهدات و معاهدات بین المللی این کشور شد. تصمیمی که مسیر صلح خبر و امنیت جهانی را با مخاطره جدی و عمیق مواجه می نماید.  
در مواجهه با رفتار آمریکا، دولت جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر حفظ برجام، صبر یکساله استراتژیک را در پیش گرفت و تعهدات خود را اجرا کرد. ایران امیدوار بود که سایر شرکای برجام طی این یک سال اقداماتی برای نجات برجام انجام دهند، ولی در کمال ناباوری چنین حرکتی از سوی آن‌ها به ویژه سه کشور اروپایی صورت نگرفت. ایران که نمی‌توانست به تنهایی بار تمامی تعهدات برجامی را به دوش بکشد، تصمیم گرفت در چارچوب برجام و مطابق با بندهای 26 و 36 آن گام‌هایی را برای کاهش تکالیف خود بردارد. آنچه ایران را به این مسیر کشید، نقض برجام از جانب آمریکا و بی عملی اروپایی بود و شرکای دیگر برجام نیز راه دیگری پیش روی ایران نگذاشته بودند. البته ایران در هر گامی که برای کاهش تکالیف برداشت، اعلام نمود که در صورت اجرای تعهدات از جانب شرکای دیگر، امکان بازگشت به مرحله قبل وجود دارد. البته تاکنون بی عملی اعضای اروپایی برجام تداوم داشته و امکان اینکه ایران گام‌های دیگری را هم بردارد، وجود دارد. با چنین روندی هر چند نگرانی خانم اورسولا فون درلاین، قابل درک و منطقی است، ولی او باید بداند که کلید بازگشت ایران به تمامی تعهداتش، در دست اعضای دیگر برجام است. برجام را نه ایران، بلکه در درجه ی اول، آمریکا و سپس سایر اعضای بی عمل آن، به ویژه سه کشور اروپایی با خطر مواجه کرده اند و خانم اورسولا فون درلاین، باید چاره برای نجات برجام را در قاره اروپا جستجو کند.  
شرکای اروپایی دقیقا می‌دانند که ایران صادقانه به کلیه تکالیف خود عمل نموده و تعهد سایر شرکای برجام تنها روی کاغذ نقش بسته و عملیاتی نشده است. اروپا حتی با گذشت بیش از یک سال، نتوانسته است سازوکار مالی موسوم به اینستکس را عملیاتی کند و بارقه امیدی را در میان مردم ایران بوجود آورد. بنابراین، انتظار از ایران برای پایبندی به تمامی تعهداتش پیش از آنکه اروپا گامی برای نجات برجام بردارد، غیرمنطقی و غیر عملی است.  
در شرایطی که تروریسم اقتصادی آمریکا علیه ایران، بیماران صعب العلاج، زنان و کودکان را هدف قرار داده وکلیه مسیرهای مبادلات تجاری و انسانی را مسدود و یا در معرض تهدید قرار داده، انتظار این است که اروپا رفتاری متعهدانه از خود نشان داده و در مسیر نجات برجام حرکت کند. شایسته است که آنها به خاطر خود هم که شده اجازه ندهند یکجانبه گرایی آمریکا بیش از این سایه شوم خود را بر توافقات بین المللی از جمله برجام، بیاندازد و در نتیجه، جهان را با بحران های عمیق و غیر ضروری مواجه سازد.
انتهای پیام