معصومه اصغری
بخش‌هایی از خطوط ٦ و ٧ مترو تهران در حالی قرار است تا چند هفته آینده به بهره‌برداری برسد که تأمین واگن‌های لازم برای این خطوط هیچ سرنوشتی از سوی دولت و شهرداری تهران ندارد. این خطوط در حالی قرار است به سرنوشت خط سه مترو و سرفاصله حداقل نیم‌ساعته، مانند خطوط قبلی مترو تهران دچار شوند که مدیریت شهری از نیمه مرداد به طور کامل تغییر می‌کند و سرنوشت بسیاری از پروژه‌ها در مدیریت‌های جدید نامعلوم خواهد بود.
مازیار حسینی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران چند روز قبل خبر از افتتاح هفت ایستگاه خط هفت مترو در هفته آینده را داد و گفت: از حدود ٢٢ کیلومتر از خط هفت، با هفت ایستگاه میدان صنعت، پل نصر، شهید نواب‌صفوی، کمیل، بریانک، ایستگاه میدان محمدیه و در نهایت ایستگاه شهید محلاتی یا بسیج هم‌زمان بهره‌برداری می‌شود. او گفته است که سایر ایستگاه‌های خط هفت آماده است اما حسب دستور شهردار تهران، مبنی بر افتتاح صددرصدی ایستگاه‌ها تا نصب کامل پله‌برقی‌ها صبر خواهیم کرد تا این ایستگاه‌ها را به طور کامل به بهره‌برداری برسانیم. حسینی اما درباره تأمین واگن‌های مورد نیاز این خطوط جدید صحبتی نداشته است.
البته روز سه‌شنبه هفته جاری، ابوالفضل قناعتی، عضو هیئت رئیسه شورای شهر تهران، از عدم تعهد دولت به تأمین هزار دستگاه واگن هم‌زمان با آماده‌شدن خط شش و هفت گلایه کرد و گفت: بارها از دولت خواسته‌ایم که به وعده تحویل هزار واگن هم‌زمان با افتتاح خط شش و هفت عمل کند تا مشکل سرفاصله را که در خط سه ایجاد شده بود، این‌بار در خط شش و هفت تجربه نکنیم. سرفاصله قطارها در خط سه تا ٢٠ دقیقه نیز رسیده و حالا با نیامدن واگن‌ها و عدم اجرای تعهد دولت، به نظر می‌رسد مشکل خط سه را در خط هفت نیز تجربه کنیم و سرفاصله قطارها به نیم‌ساعت هم می‌رسد.
قناعتی به ایراد همیشگی و با‌سابقه شورا به شهرداری تهران درباره هم‌زمانی دو بخش توسعه مترو و تأمین واگن‌های مترو اشاره‌ای نکرد؛ موضوعی که از زمان شروع به کار خط سه مترو تهران، مورد ایراد و اختلاف بود و هیچ‌گاه به آن توجه نشد.
محسن هاشمی، مدیرعامل سابق مترو تهران چندی قبل در گفت‌وگویی با «شرق» درباره عملکرد شهردار تهران درباره مترو گفت: ناگهان قالیباف روی مترو حساس شد و کار سرعت گرفت و پول تزریق کردند، ولی به نظر می‌رسد عجله‌ای در راه‌اندازی‌ها وجود دارد و آن چیزی که راه‌اندازی می‌شود، برای بارگذاری نیست. هاشمی با بیان اینکه در سال ٩٢ و در آستانه انتخابات، فشار شدیدی وارد شد که بخشی از خط سه راه‌اندازی شود و حالا هم به دنبال این هستند که خط شش و هفت راه‌اندازی شود. موضوع توسعه مترو، بدون هم‌زمانی با تأمین واگن از دوره سوم شورای شهر تهران بارها مورد تذکر اعضای شورای شهر و برخی از کارشناسان بیرون شورا قرار می‌گرفت. مجتبی شفیعی، دبیر شورای‌عالی ترافیک، در موارد مختلفی اعلام می‌کرد شهرداری تهران با اعتباراتی که دولت در اختیارش قرار می‌دهد، واگن تهیه نمی‌کند و اعتبارات صرف امور دیگر می‌شود. مجتبی شفیعی، بر نبود توازن در تونل‌سازی و تأمین واگن تأکید داشت و حتی این پدیده را اپیدمی تونل‌سازی نامید. موضوع اختلاف در توسعه تونل‌سازی به جای تأمین واگن را محمد رویانیان هم در زمانی که رئیس ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت کشور بود، مطرح کرده بود. او در اواخر سال ٨٩ درباره کمک‌های دولت احمدی‌نژاد به شهرداری درباره مترو گفته بود: «اعتبارات تأمین‌شده از سوی دولت با اولویت باید صرف خرید ناوگان و تجهیزات شود، نه اینکه برای تأمین مخارج حفر تونل و ریل‌گذاری هزینه شود و با اتمام اعتبارات هم در افتتاح‌های نمایشی و زودهنگام، دولت را برای تأمین اعتبارات فراقانونی خرید واگن تحت فشار بگذارند». او در مناظره در همان دوران با محسن هاشمی که هنوز مدیرعامل مترو تهران بود، باز هم تأکید کرد «توسعه مترو بدین معنی نیست که ما زمین را حفر کنیم و ریل‌گذاری انجام دهیم، بدین معنی است که ما هرچه به جلو می‌رویم، واگن، راه‌اندازی و افتتاح با هم اتفاق بیفتد. درحال‌حاضر ما مقدار درخور توجهی خط در زیرزمین کشیده‌ایم و باید واگن برای آن تهیه کنیم». چنین ایراداتی در موارد مختلفی ادامه داشت و حتی خود محسن هاشمی پس از خروج از مترو تهران درباره توسعه مترو بدون هماهنگی در تأمین واگن هشدار داده بود.
مسئله اینجاست که محمدباقر قالیباف و مدیران او در ١٢ سالی که مدیریت شهر تهران را داشتند، به‌خوبی از نوع تعامل و همکاری که با دولت‌های نهم و دهم و دولت یازدهم و دوازدهم داشته‌اند، اطلاع داشتند و این روند فرسایشی در تأمین اعتبارات و پرداخت سهم دولت برای یک دوره کوتاه نبوده که نتوان روی آن برنامه‌ریزی داشت. به همین دلیل باید سؤال کرد چطور شهردار تهران علاوه بر خط سه مترو تهران که دو سال بعد از افتتاح هنوز سرفاصله ٢٠‌دقیقه‌ای دارد، باز هم اقدام به افتتاح دو خط طولانی می‌کند درحالی‌که واگنی برای افتتاح آنها نیست؟
قالیباف روز گذشته در حاشیه بهره‌برداری از ٥٥ پروژه منطقه پنج به برنامه خود برای افتتاح خط شش و هفت مترو در هفته‌های آینده اشاره کرد و گفت: با افتتاح این دو خط، مجموع ساخت خطوط مترو به ٣٠٠ کیلومتر می‌رسد. این در حالی است که در ابتدای خدمت من در شهرداری تهران تنها ٧٠ کیلومتر مترو وجود داشت. شهردار تهران که در این روزهای پایانی خدمت ١٢‌ساله‌اش در تهران به دنبال ارائه کارنامه عملکرد است درباره تأمین واگن‌ها برای تردد شهروندان از این خطوط صحبتی نکرده است و باید از شهردار تهران پرسید شهروندان قرار است با چه واگنی از این خطوط تردد داشته باشند؟
در‌این‌میان اقبال شاکری، عضو اصولگرای شورای شهر چهارم شهر تهران، در پاسخ به این سؤال که خطوط جدید قرار است با چه تعداد واگن فعال شوند، به «شرق» گفت: الان استراتژی این است که با هر ظرفیتی، ایستگاه‌ها راه‌اندازی شود، ولی ایستگاه‌ها ناقص اجرا نشوند و مثلا پله برقی را حتما باید داشته باشند.
او در پاسخ به اینکه در چنین شرایطی سرفاصله قطارها بسیار زیاد خواهد بود و مردم زمان زیادی را معطل می‌شوند، گفت: حتی با وجود این سرفاصله زیاد، باز هم بسياري از مردم جا‌به‌جا می‌شوند و حجم زیادی تردد می‌کنند و این خوب است. اعتقاد ما این است که مردم شدیدا در فشار هستند و تقاضا بسیار زیاد است و این خطوط با هر ظرفیتی باید راه‌اندازی شوند.
به گزارش «شرق»، در نتیجه تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های اعضای شورای چهارم و شهردار تهران که تا چند هفته دیگر درباره تهران مسئولیتی ندارد و پاسخ‌گویی هم نخواهد داشت، شهروندان تهرانی میراث‌دار خطوط مترویی خواهند بود که واگن ندارد و با فرض اینکه دولت در این مدت برای تأمین واگن هم اقدام کند، باز هم‌ این خطوط با سرفاصله حداقل نیم‌ساعته فعال خواهند بود و در نهایت باز هم این مردم هستند که قربانی اختلافات و برنامه‌ریزی‌های اشتباه می‌شوند.