ساشا ریاحی مقدم، مشاور پژوهشی مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار صلح خبر با بیان این که ایستگاه کاروانی سریزد، اولین منزلگاه راه باستانی یزد به سمت کرمان است، اظهار می‌کند: در گذشته‌های دور، قافله‌ها و کاروان‌هایی که به سمت کرمان در حرکت بودند، پس از توقف در یزد به سمت فهرچ حرکت می‌کردند و بعد از عبور از روستای هرفته در مجموعه کاروانی روستای سریزد که اولین منزلگاه راه باستانی یزد به کرمان بود، اقامت و استراحت می‌کردند.

وی اضافه می‌کند: منزلگاه‌های بعدی از روستای سریزد تا کرمان در محدوده‌ی استان یزد نیز به ترتیب کاروانسرای زین‌الدین، کاروانسرای کرمانشاهان و کاروانسرای شمش بوده که فاصله تقریبی هر کدام از یکدیگر بین 25 تا 30 کیلومتر بوده است.

ریاحی‌مقدم از وجود دو کاروانسرای بزرگ در ایستگاه کاروان‌ها در روستای سریزد خبر می‌دهد و  تصریح می‌کند: یکی از این کاروانسراها با عنوان کاروانسرای کهنه مربوط به دوره پیش از صفویه است و دیگری کاروانسرای نو مربوط به دوران صفویه است که چاپارخانه خشتی متعلق به دوران زندیه در آن واقع شده است.

به گفته‌ی وی، کاروانسرای دیگری نیز در مجاورت کاروانسرای کهنه و در کنار مجموعه موسوم به «قصر صنم» وجود دارد که راه ارتباطی آن از داخل کاروانسرای کهنه و از در دوم واقع در ایوان شمالی برقرار می‌شده است.

وی معتقد است که تجمع این مجموعه کاروانی با چنین گستردگی و نیز تجهیزات و عناصر وابسته به راه‌های باستانی در روستای سریزد، نشانه‌ای از رونق اقتصادی و امنیت راه‌های این منطقه در دوران گذشته محسوب می‌شود.

ریاحی مقدم ادامه می‌دهد: هر چند با توجه به مطالعات صورت گرفته می‌توان ادعا کرد پیشینه و قدمت کاروانسرای کهنه به دوران آل مظفر باز می‌گردد و کاروانسرای نو مربوط به دوران صفویه و از کاروانسراهای شاه‌عباسی است، اما رباط کهنه یا کاروانسرای خشتی در کتاب کاروانسراهای ایران به اشتباه «زر یزد» نامیده شده و قدمت آن را به دوران قاجار نسبت داده‌اند.

وی با اشاره به تغییر مسیر چند کیلومتری این راه قدیمی بعد از گذشت زمان، می‌گوید: در حالی که پس از دوران قاجار این مسیر حدود دو کیلومتر به سمت جنوب تغییر جهت می‌دهد، یک کاروانسرای نسبتاً بزرگ بر سر راه جدید به جای ایستگاه کاروانی سریزد با نام کاروانسرای «علی آباد» ساخته می‌شود که امروزه این جاده به محور ارتباطی «سنتو» معروف است.

کاروانسرای علی‌آباد در جاده اصلی یزد- کرمان – بندرعباس و در ضلع شمالی مهریز قرار دارد و بانی آن شاهزاده «معارف دوست محمد ولی میرزا» پسر «فتحعلی شاه قاجار» است. این کاروانسرا، ساختمانی آجری و مربع شکل است و ضلع مشرف به جاده آن، از بیرون دارای چهار صفه در اطراف و یک صفه میانی است که راهروی ورودی در آن قرار دارد.
انتهای پیام