دسترسی به اینترنت ارزان و با کیفیت همواره از جمله خواسته‌های شهروندان ایرانی بوده که حتی دولت یازدهم نیز پیش از روی کار آمدن و در شعارهای انتخاباتی این مسئله را مورد توجه قرار داد و حسن روحانی اینگونه عنوان کرده بود که وضعیت فعلی اینترنت در شان مردم ایران نیست.

در این راستا پس از روی کار آمدن دولت یازدهم تلاش‌های متعددی صورت گرفت تا با افزایش ظرفیت پهنای باند و از بین رفتن انحصار از ۳G و ورود به نسل‌های بالاتر ارتباطی، شرایط مناسب‌تری برای دسترسی مردم در این عرصه فراهم شود.

با این وجود در شرایطی که بحث فروش پهن‌باند در دنیا به سمت رایگان ‌شدن می‌رود و هزینه دسترسی به پهنای باند اینترنت در اکثر کشورها در حال کاهش است، این اتفاق تاکنون در ایران عملی نشده است اما معاون وزیر ارتباطات اخیرا تاکید کرده که باید به نحوی ارایه خدمت کنیم تا قیمت تمام شده برای مصرف کننده نهایی پایین بیاید.

آذری جهرمی با اشاره به این نکته که طراحی در شبکه زیرساخت باید یکپارچه و هدفمند باشد و گرنه منابع به هدر می رود افزود: با توجه به اینکه ایجاد و نگهداری شبکه زیرساخت بسیار پر هزینه است، شرکت ارتباطات زیرساخت می تواند با واگذاری و نگهداری آن به بخش خصوصی علاوه بر ایجاد فرصت برای بخش خصوصی، امکان ارایه خدمات ارزان به جامعه را فراهم کند.

مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت تاکید کرده است: باید به نحوی ارایه خدمت کنیم که قیمت تمام شده برای مصرف کننده نهایی پایین بیاید چرا که اگر در این زمینه سوء مدیریت داشته باشیم و فشاری در خصوص هزینه‌های ارتباطی به مردم وارد شود، مسئول هستیم.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر اصل کیفیت و قیمت خوب خدمات گفته است که ما اگر انصاف را رعایت کنیم و سرویس خوب بدهیم قطعاً درآمد ما بیشتر خواهد شد.

در همین راستا کاهش تعرفه و قیمت اینترنت بالاخره از اول مرداد امسال به صورت رسمی شکل اجرایی به خود گرفته و طبق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تمام ارائه‌کنندگان خدمات اینترنت ملزم به اعمال تعرفه‌های جدید شدند.

گفته شد که در تغییرات جدید ۸۴ درصد قیمت انتقال و ۴۲ درصد قیمت اینترنت کاهش داده‌ شده و همچنین پرداخت SLA یکی از مطالبات مردم و رسانه‌ها بوده طبق آنچه پیشتر اعلام شده بود با اشاره به اینکه در حال حاضر از کل هزینه ارتباطات و فناوری اطلاعات در سبد خانوار به طور میانگین ۷۵ درصد مربوط به صوت و پیامک تلفن همراه، ۹ درصد مربوط به تلفن ثابت و حدود ۱۶ درصد درآمد دیتا (شامل ۵/۴ درصد دیتای موبایل و ۵/۱۱ درصد دیتای ثابت) است.

همچنین در بسته تغییر تعرفه در سه بخش خدمات انتقال لایه ۲ و ۳، پهنای باند اینترنت، تعرفه دیتای موبایل و تعرفه اینترنت ثابت کاهش قیمت داریم که اثر آن در سبد خانوار، کاهش تعرفه در ۱۶ درصد هزینه خانوار است.

این کاهش قیمت در حالی بود که قیمت‌های اینترنت در ایران با قیمت‌های جهانی فاصله دارد به طوریکه شاید قیمت اینترنت ما پنج برابر اروپا باشد و اگرچه ایران از نظر تعرفه‌ اینترنت موبایل چهارمین کشور ارزان دنیا محسوب می‌شود، اما به گفته مسوولان مدل قیمت‌گذاری ما حالا به دنیا نزدیک شده است و در رتبه‌های جهانی شاید بیش از ۷۰ تا ۸۰ رتبه جایگاه ایران دستخوش تغییر شده باشد.

البته ظاهرا قیمت در این حوزه به طور مستقیم به اندازه بازار بستگی دارد و هرچه اندازه بازار ما بزرگ‌تر باشد، تعرفه‌های ما کمتر خواهد شد و سرمایه‌گذاری نیز دارای اهمیت بسیار است.

در این راستا همواره مسوولان بر تاثیر شبکه ملی اطلاعات بر ارزان شدن قیمت اینترنت تاکید کرده و گفته‌اند اگر شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی نشود، باید انتظار داشت قیمت‌ها در همین حد فعلی بماند. راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و اندازه بازار قطعاً به ما کمک خواهد کرد که قیمت‌هایمان به قیمت‌های جهانی نزدیک‌تر شود.

طبق این اظهارات، ظاهرا کاهش قیمت وعده‌داده ‌شده به نوعی در کاهش پرداختی کاربران نمود پیدا نمی‌کند بلکه افزایش پهنای باند دریافتی به ازای همان مبلغ در گذشته و تغییر نسبت پهنای باند به ازای مبلغ پرداخت‌شده است که این به اصطلاح کاهش را رقم میزند.

گویا با راه‌اندازی مرکز تبادل داده شبکه ملی اطلاعات به عنوان هسته اصلی این شبکه یکی از موضوعات اصلی که موجب تمایز شبکه ملی اطلاعات با شبکه بین‌المللی اینترنت می‌شود، بحث تعرفه دسترسی خواهد بود.

مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در این باره گفته است: در واقع این تفاوت قیمت جهت ملموس‌تر شدن فعالیت‌های شبکه ملی اطلاعات است.

به گفته آذری جهرمی زمانی انتقاد می‌شد که چرا شبکه ملی اطلاعات توسعه داده نمی‌شود، اما به هر حال مراحل اجرای این طرح فراز ‌و نشیب‌های اجتناب‌ناپذیری دارد.

معاون وزیر ارتباطات با بیان این‌که دسترسی به خدمات نسل سوم و چهارم و یا شبکه فیبر نوری و همچنین سرمایه‌گذاری ۲۰۰۰ میلیارد تومانی زیرساخت در این حوزه موجب توسعه اینترنت در کشور شده و زیرمجموعه‌های شبکه ملی اطلاعات نیز به شمار می‌روند، گفته است: طی سال‌های گذشته بحث‌هایی درباره کیفیت اینترنت و لزوم بهبود آن مطرح بود که اکنون در برخی نقاط براساس شاخص‌های طراحی شده کیفی تا ۹ برابر ارتقا داشته‌ایم.

البته به گفته او در برخی نقاط هم میزان بهبود کیفیت در حد ۲۰ درصد بوده و در مجموع می‌توان گفت از نظر کیفی شرایط در کل کشور ۵۰ درصد بهبود یافته است.

ظاهرا پیش از این برای خرید ۱۰ گیگابیت پهنای باند لازم بود شرکت‌ها هزینه‌ای معادل ۱.۷ میلیارد تومان به شرکت ارتباطات زیرساخت پرداخت کند، اما اکنون به واسطه تخفیف‌های در نظر گرفته شده این رقم برای هر STM۱۰ به حدود ۹ میلیون تومان رسیده است.

یعنی شرایط به گونه‌ای پیش‌رفته که شرکت‌های اینترنتی تعرفه خود را برای محتوای داخلی تا حدود ۵۰ درصد کاهش داده‌اند و دیگر یک گیگابایت مصرف برای سایت آپارات یا فیلمیو به اندازه ۳۶۰۰ تومان قیمت نخواهد داشت.

اکنون بخش عمده‌ای از مطالبی که بر روی تلگرام ارسال می‌شود حالت ویدئویی دارد، حال فرض کنید یک کاربر در طول ماه پنج گیگ دانلود داشته باشد که لازم است برای هر گیگابایت آن رقمی معادل ۳۶۰۰ تومان پرداخت کند و اگر این کاربر در قالب این تفاهم‌نامه از شبکه‌های مذکور برای دریافت فایل تصویری اقدام کند، هزینه او نصف خواهد شد.

در هر حال وزیر ارتباطات می‌گوید امیدوار است با اتفاقاتی که در تغییر تعرفه استفاده از محتوای داخلی رخ داده مردم طعم واقعی شبکه ملی اطلاعات را که قرار است در هفته دولت افتتاح شود درک کنند و به یاد داشته باشند که شبکه ملی اطلاعات محدودیت نبوده و شکوفایی فناوری در داخل کشور به‌شمار می‌رود.

5656