این تنها گوشه‌ای از سختی‌های شغل آتش‌نشانی است که به خاطر ماهیت حرفه‌ای خود در معرض خطرات زیادی هستند و ممکن است در مأموریت‌های خود دچار آسیب‌های فیزیکی شوند. البته آتش‌نشانان تنها در معرض آسیب‌های فیزیکی و خطرات جانی نیستند، بلکه از نظر روحی نیز شرایط سختی را تحمل می‌کنند.
شرایط خاص محیط کار، آماده‌باش بودن در تمام ساعات شبانه‌روز، غیرقابل پیش‌بینی بودن مأموریت‌های مختلف همچون آتش‌سوزی، تصادفات، نشت مواد شیمیایی و … بی‌خوابی و شیفت‌های بسیار طولانی، تمرینات هر روزه، وظیفه حساس نجات جان انسان‌ها از خطر و … این شغل را تبدیل به یکی از سخت‌ترین شغل‌های دنیا کرده است.
آتش‌نشانی؛ شغلی سخت و زیان‌آور
امید باقری، رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در گفت‌وگویی با صلح خبر، به گوشه‌ای از آسیب‌هایی که آتش‌نشانان در معرض آن هستند، اظهار کرد: هر حرفه‌ای سختی و شیرینی‌های خاص خودش را دارد، آتش‌نشانان نیز به دلیل ویژگی‌های شغلی همیشه در معرض آسیب‌های جسمی و روحی قرار دارند. طبق مصوبات و معیارهایی که در سازمان بهداشت جهانی به دست آمده شغل آتش‌نشانی، شغل زیان‌آوری است و آتش‌نشانان باید بر اساس تعاریف انجام شده، شیوه‌نامه‌های خاص را رعایت کنند تا بهداشت روانی و جسمانی خودشان را ارتقا دهند و آسیب کمتری را ببینند.
وی با اشاره به اینکه آتش‌نشانان همواره در معرض آسیب‌های زیادی هستند، افزود: از زمان تماس شهروندان با نیروی‌های ما تا زمانی که عملیات به پایان برسد آسیب‌های جسمی، فیزیکی و روحی مختلفی بر آتش‌نشانان غالب می‌شود. اگر کسی کارمندانی را که در ستاد فرماندهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی، اعزام بی‌سیم را بر عهده دارند از دور ببیند فکر می‌کند آن‌ها صرفاً پاسخگوی تلفن هستند، اما در واقعیت این افراد با وجود تخصص بالایی که دارند، شرایط بسیار سختی را تحمل می‌کنند تا دیگر همکاران ما به مقصد عملیات برسند.
رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان توضیح داد: آتش‌نشانان از زمانی که زنگ حریق زده می‌شود در معرض آسیب قرار می‌گیرند، تا هنگامی که سوار ماشین می‌شوند و در مسیر هستند تا به محل حادثه برسند استرس دارند. از سوی دیگر مواد شیمیایی ازجمله دودها، گازهای سمی و صدمات ناشی از عملیات‌ها که افزایش پیدا کند باعث ترشح هورمون‌های دفاعی بدن خواهد شد. به همین دلیل ما بر اساس شیوه‌نامه سازمان بهداشت جهانی، پروتکل‌های لازم را برای آتش‌نشانان تدوین کرده‌ایم.
تشکیل کمیته ایمنی در ایستگاه‌های آتش‌نشانی اصفهان
وی درباره اقدامات سازمان آتش‌نشانی اصفهان در راستای حفظ سلامت جسمی و فیزیکی کارمندان، گفت: در نخستین قدم، در هریک از ایستگاه‌های آتش‌نشانی کمیته ایمنی (HSE) تشکیل داده‌ایم و یک نفر به‌عنوان نماینده این کمیته معرفی شده است. کمیته ایمنی زیرمجموعه اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی، با برگزاری جلسات متعدد تلاش می‌کند تمام ضوابطی که با سازمان (HSE) مرتبط باشد را مطرح و مرتفع کند.
باقری با تأکید بر اینکه آتش‌نشانان باید توان جسمی و روحی بالایی داشته باشند، تصریح کرد: ما با در نظر داشتن سلامت آتش‌نشانان چکاب‌های دوره‌ای، تست‌های ورزشی و جسمانی را به‌صورت ادواری انجام می‌دهیم، همچنین تلاش می‌کنیم برای ارتقا امور رفاهی و بیمه‌های تکمیلی درمان آتش‌نشانان با همکاری شهرداری اقدامات لازم را انجام دهیم.
مدیریت انگیزه کارکنان آتش‌نشانی
وی در مورد مدیریت انگیزه کارکنان آتش‌نشانی که در این سه ماه اخیر به‌صورت جدی در حال پیگیری است، یادآور شد: ما یک مدیریت جامع فراگیر(EKU) داریم که این مدیریت جامع فراگیر، الگوی مدل تعالی در شهرداری اصفهان و با همت شهردار انجام می‌شود.
رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه کارکنان سازمان آتش‌نشانی یکی از ارکان مهم این سازمان به شمار می‌روند، گفت: در همین راستا یکی از مواردی که ما در مدل تعالی به آن پرداختیم نظرسنجی از کارکنان بود تا تمامی موارد روحی پرسنل مدنظر قرار بگیرد. ما این کار را با همکاری دانشگاه اصفهان و معاونت برنامه‌ریزی شهرداری اصفهان انجام دادیم تا به ماهیت روحیات پرسنل خودمان پی ببریم، درحالی‌که بر اساس نتایج مشخص شد برخی از مواردی که برای آن‌ها مهم است در آیتم‌های امتیازدهی ما امتیاز کمی دریافت کرده بود.
وی با اعلام اینکه در نظرسنجی‌ها، آیتم‌هایی مدنظر کارکنان سازمان آتش‌نشان بود که به‌عنوان پشتیبان تلقی می‌کردند تا روحیه بالاتری پیدا کنند، افزود: ما پس از بررسی موارد لازم، برای برطرف کردن مشکلات موجود اقدام کردیم. همچنین ارگونومی پرسنل یکی دیگر از مواردی بود که در کمیته (HSE) بررسی شد، سعی کردیم که آسایش، استراحتگاه، صندلی و کلیه تجهیزاتی که آتش‌نشانان استفاده می‌کنند را از لحاظ ارگونومی بررسی کنیم. سازمان آتش‌نشانی اصفهان در تصمیمی ماسک‌های تنفسی به ازای هر فرد تهیه کرد تا ه هر نفر برای خودش یک ماسک تنفسی داشته باشد و در عملیات‌ها ماسک مخصوص خودش را استفاده کند.
باقری یادآور شد: آتش‌نشانان در هنگام استخدام ملزم به انجام تست‌هایی هستند که یکی از تست‌ها مربوط به بهداشت و روان است و از نظر پزشکی و روانشناسی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. اگر افراد سلامت کاملی داشته باشند به مرحله بعد معرفی خواهد شد.
تهیه شناسنامه پزشکی آتش‌نشانان در اصفهان
وی درباره دیگر اقدامات مؤثر سازمان آتش‌نشانی توضیح داد: یکی از اقدامات شاخص، تهیه شناسنامه پزشکی افراد بود که هر یک از پرسنل شناسنامه پزشکی خودش را دارد و در معاینات ادواری تغییرات هر فرد به‌صورت ریز و درشت در این شناسنامه نوشته خواهد شد. این شناسنامه پزشکی به‌صورت الکترونیکی در یک پلتفرم قرار دارد که ما در هر زمان می‌توانیم به آن دسترسی داشته باشیم.
رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان با اشاره به اهمیت انگیزه افراد برای ادامه همکاری، گفت: در تلاشیم تجهیزات انفرادی آتش‌نشانان (PTE) را که شامل تجهیزات پوششی ازجمله لباس، چکمه و کلاه می‌شود مطابق با استانداردهای لازم خریداری کنیم تا بتوانیم با ارتقا انگیزه، سلامت و بهداشت جسمانی و روانی کارکنان، به بهترین شکل از آن‌ها استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: با کمک ائمه جماعتی که برای اقامه نماز در ایستگاه‌های آتش‌نشانی حضور داشتند، در خصوص ارتقا سلامت روان افراد کلاس‌های آموزشی برگزار کردیم و در مورد موارد انگیزشی، روحی و روانی با آن‌ها گفت‌وگو می‌شود.
باقری با بیان اینکه آتش‌نشانان بعد از هر حادثه‌ای با موارد بدخیم و صحنه‌های دل‌خراشی روبه‌رو می‌شوند که روحیات آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد، تصریح کرد: معمولاً بعد از هر حادثه‌ای فرماندهان شیفت کلاس‌هایی برگزار می‌کنند تا آتش‌نشانان بتوانند به‌نوعی تخلیه شوند و با مدیریت روحیه خود به ادامه کارشان بپردازند. همچنین برای انگیزه‌بخشی برای سلامت ورزشی افراد، در هر ایستگاه تجهیزات ورزشی فراهم کردیم تا آتش‌نشانان بتوانند برای ارتقا توان جسمی از این تجهیزات استفاده کنند.
آسیب‌شناسی آتش‌نشانان به کمک متخصصان
وی خاطرنشان کرد: درمجموع با تمام توان تلاش می‌کنیم تا تاب‌آوری آتش‌نشانان افزایش یابد و بتوانند بعد از هر عملیات به شرایط مساعد بازگردند و برای عملیات بعدی آماده شوند. اغلب زمان‌ها اطلاعی نداریم که در هر روز در یک ایستگاه چند زنگ حریق زده می‌شود و آتش‌نشانان به چند عملیات قرار است اعزام شوند، به‌طوری‌که در بعضی از مواقع هنوز نرسیده به عملیات بعدی اعزام می‌شویم.
رئیس اداره برنامه‌ریزی و توسعه سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان درباره برنامه روزانه آتش‌نشانان در ایستگاه‌ها، توضیح داد: کلاس‌های آموزشی کاهش استرس، مدیریت بحران، کاهش وسواس ایمنی و تاب‌آوری ایمنی با همکاری اداره آموزش شهرداری به‌صورت ادواری برگزار می‌شود، همچنین آموزش‌های روزانه و ساعتی سازمان برای پرسنل همیشه در حال برگزاری است. تغذیه آتش‌نشانان نیز یکی دیگر از مواردی است که به کاهش استرس کمک زیادی می‌کند.
وی یادآور شد: با همکاری دانشگاه‌های برند کشور در موضوعات روحی و روانی و (HSE) گفت‌وگو کردیم و موارد انگیزشی را در قالب مقالات مجازی، برای دسترسی بهتر پرسنل ارسال می‌کنیم.
باقری افزود: در حال حاضر یک متخصص باتجربه به همراه دانشجویان دکتری برای آسیب‌شناسی آتش‌نشانان تست‌هایی را می‌گیرند تا آسیب‌های آن‌ها شناسایی شود، پس از آن به کمک دیگر متخصصان تلاش می‌شود مشکلات آن‌ها تا بهبود کامل مرتفع شود.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان حدود ۷۰۰ نفر پرسنل دارد که این افراد به‌صورت مستمر رصد می‌شوند و به مسائل انگیزشی آن‌ها توجه زیادی می‌شود.
انتهای پیام
