به گزارش صلح خبر، در بلوار شریعتی، کوچه صفا و روبه‌روی مسجد قدیمی صفا، یعنی تقریبا در میانه‌های شهر نجف‌آباد در استان اصفهان، در فضایی به وسعت حدود ۱۰۰ متر از زمینِ خانهای که شاید حدود ۴۰۰ سال قبل یکی از خانهای شهر آن را ساخته، دو برج خشتی بالا رفته که هنوز سرپایند؛ برج‌هایی که روی بخشی از خانه ساخته شده و چون هیچ مصرف عمومی نداشته، از ابتدا در اختیار مالکان خصوصی بوده‌اند.
هرچند خبرهای نه چندان خوشی در طول چند سال گذشته از وضعیت این برج‌های دوقلو به گوش می‌رسید، اما به نظر می‌رسد مدیریت شهری این‌بار برای اجرای پروژه‌های گردشگری در سطح شهر، به فکر نجات این برج‌ها افتاده و به همین دلیل هم بنری بزرگ روی دیوار بیرونی برج در خیابان صفا نصب کرده و به مالکان خانه‌های اطرافِ این برج‌های تاریخی اعلام کرده که برای انجام استعلام ملک‌های‌شان به شهرداری منطقه بروند.
محمد مغزی – شهردار نجف‌آباد – در گفت‌وگو با سایت‌های خبری محلی اعلام کرده است: «از ابتدای فعالیت شورای چهارم در حدود شش سال پیش موضوع خرید این اثر به صورت جدی مطرح بوده و تاکنون چندین جلسه رسمی و غیررسمی در این خصوص برگزار شده ولی اصلی‌ترین مانع در مسیر تحقق این هدف، تعدد مالکان و تکمین نکردن آن‌ها به قیمت کارشناسی بوده است.
در نشست اخیر با فریدون اللهیاری – مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان -، میراث استان تاکید ویژه‌ای بر حفظ و احیای این اثر تاریخی داشت و اخیرا نیز در مکاتبه‌ای با یادآوری وظیفه مالکان در حفظ این بنا، هشدار داده که در صورت تخریب اثر، آن‌ها موظف به ساخت بنایی مشابه بوده و هیچ امکانی برای تغییر کاربری مکان نخواهند داشت. هنوز فرصت تعامل و همکاری با مالکان وجود دارد و با نصب بنری بر روی برج‌ها اعلام کرده‌ایم که تا یک ماه آماده مذاکره در این خصوص هستیم ولی بعد از اتمام این فرصت، طبق ماده ۸ قانون تملک وجه معادل نظریه کارشناس دادگستری در خصوص عرصه اثر به حساب دادگستری واریز شده و طبق قانون، شهرداری این مجموعه را تملک خواهد کرد.»
برخی پژوهشگران تاریخ دقیقی را برای زمان ساخت برج‌های دوقلوی صفا اعلام نمی‌کنند، اما بر اساس اسناد باقی‌مانده وقتی “غلامعلی رادی” مشهور به “آق غلامعلی” در دوره قاجار باغی را در اطراف نجف‌آباد خریداری کرده، این برج‌ها در آن قرار داشته است، بنابراین می‌توان پیشینه ساخت این برج‌ها را دست‌کم به دوره صفویه یا زندیه برگرداند.
اما امروز به واسطه بی‌توجهی مالکان برج و متولیان میراثی، این برج تاریخی در معرض تخریب شدید قرار دارد. ساخت‌وسازهای انجام‌شده در عرصه این اثر تاریخی که ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به شماره ۳۴۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، نه تنها دیدِ این اثر تاریخی را کاملا مخدوش کرده، بلکه دیگر هیچ توانی برای سرپا ماندن آن باقی نگذاشته است.
به واسطه قدمتی که برای ساخت کبوترخانه در اصفهان قائل‌اند، می‌توان «برج کبوترخانه صفا» را از نخستین کبوترخانه‌های ساخته‌شده در این استان و به‌خصوص در شهرستان نجف‌آباد دانست. بنایی تاریخی که به واسطه‌ی کاربردش در ایران به صورت گرد ساخته می‌شد، اما معماری برج‌های “آق غلامعلی” را به دلیل چهارگوش بودنش، به معماری یونانی یا کلیساهای ارمنستان نسبت می‌دهند.
«کبوترخانه» یا «کبوترخان» حدود ۴۰۰ سال پیش و در اوایل دوره صفوی در اصفهان و یزد رواج پیدا کرد و علاوه بر محلی برای نگهداری از پرندگان، برای مصارف کشاورزی و حتی صنعت دباغی در چرم‌سازی و ساخت باروت نیز از فضولات جمع‌شده در آن استفاده می‌شد. شاه‌عباس صفوی نیز خراج نسبتا سنگینی بر این بناهای باارزش آن دوره بسته بود. دست‌کم از اواسط دوره قاجار، به‌واسطه روی کار آمدن شغل‌ها و منابع درآمدی جدید، به کبوترخانه‌ها بی‌توجهی شد؛ کبوترخانه‌هایی که در گذشته حتی مالیات پرداخت می‌کردند، دیگر نگاه ترحم‌آمیزی را هم جلب نمی‌کردند.
انتهای پیام
