برترین‌ها: واریس، شایع‌ترین بیماری عروقی انسان است. این مشکل از شکسته شدن رگ‌های خونی و تراوش خون به منطقه آسیب دیده ایجاد می‌شود.

رگ‌های واریسی، رگ‌هایی برآمده و بزرگ هستند. وجود آن‌ها ممکن است به دلایل ژنتیکی یا ناشی از رگ‌های ضعیف، تجمع خون و گردش خون ضعیف باشد. ممکن است در ناحیه این رگ‌ها درد، سوزش، تورم و خارش داشته باشید. گاهی اوقات هم فقط از ظاهر نامناسب واریس شکایت دارید.

در اکثر موارد، واریس در قسمت پایینی پا‌ها ظاهر می‌شود. اگر بیمار تورم و درد و ناراحتی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کند، درمان لازم است. خوشبختانه، تعدادی از گزینه‌های درمانی موجود شامل روش‌های مراقبتی خانگی است. گاهی اوقات و در موارد بسیار شدید رگ‌های واریسی باعث پارگی یا ایجاد زخم‌های واریسی بر روی پوست خواهند شد که نیاز به درمان دارد.

علائم واریس

زنان باردار و افراد چاق و دارای اضافه وزن، بیشتر در معرض ورید‌های واریسی هستند. رگ‌های واریسی می‌توانند در حین قاعدگی یا حاملگی بیشتر یا برجسته‌تر شوند. در اکثر موارد، هیچ دردی وجود ندارد، اما علائم واریس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رگه‌های پیچ خورده، متورم و یکپارچه به شکل طناب
• رگ‌های آبی یا بنفش تیره
• درد شدید
• خستگی
• احساس سنگینی در پا‌ها به خصوص پس از ورزش و یا در شب
• خونریزی طولانی‌تر از حد طبیعی در صورت آسیب جزئی به ناحیه
• گرفتگی عضلات
• خارش در اطراف یک یا چند رگ
• ترومبوفلبیت (تشکیل لخته خون در ورید واریسی)
• مچ پا متورم و التهاب ناحیه
• تلانژکتازی عنکبوتی در پای آسیب دیده
• اگزمای وریدی (قرمزی، خشکی و خارش پوست در ناحیه آسیب دیده)
• سندرم پا‌های بی‌قرار در درصد بالایی از افراد مبتلا به واریس
• آتروفی بلانچ (تکه‌های سفید نامنظم است که به نظر می‌رسد به شکل زخم در مچ پا ظاهر می‌شوند)

رگ‌های واریسی رایج هستند و معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی نیستند. اما در بعضی موارد، واریس می‌تواند نشانه‌ای از انسداد در ورید‌های عمیق‌تر به نام ترومبوز ورید عمقی باشد. ترومبوز ورید عمقی نیاز به پیگری فوری دارد.

اگر رگ‌های واریسی باعث ناراحتی فرد نشود نیازی به درمان نخواهد داشت. بسیاری از افراد مبتلا به واریس علائم جسمی ندارند. با این حال، ممکن است از وجود ظاهر بدشکل ورید‌های واریسی اظهار ناراحتی کنند. درد قفسه سینه یا تنگی نفس ممکن است وجود یک لخته خون در رگ‌های خونی قلب یا ریه‌ها را نشان دهد که در آن صورت باید بیمار بلافاصله به بخش اورژانس بیمارستان منتقل شود. اما داشتن ورید واریسی لزوماً به این معنی نیست که فرد در نهایت یک لخته خون ایجاد می‌کند یا یک لخته خون به نحوی باعث مراجعه اورژانسی او خواهد شد.

انواع واریس

انواع مختلفی از رگ‌های واریسی وجود دارد که معمولاً توسط دیواره‌ها و دریچه‌های ضعیف ایجاد می‌شوند. انواع واریس عبارت‌اند از:

واریس صافن بزرگ: در صورتی که ورید صافن بزرگ و انشعابات اصلی آن که از مچ تا کشاله‌ی ران کشیده شده دچار واریس و برجسته شود، واریس ورید صافن نامیده خواهد شد که بیشتر در پشت و خارج ران و ساق پا‌ها با ظاهری ناخوشاینده دیده می‌شود.

واریس صافن کوچک: در صورتی که ورید صافن کوچک موجود در حد فاصل زردپی آشیل و ورید عمقی زیر زانو دچار واریس و برجسته شود، واریس صافن کوچک نام گرفته و بیشتر در پشت زانو و پشت مچ پا دیده می‌شود.

واریس شاخه‌ای: این نوع واریس شاخه‌ای به صورت تکه‌ای و برجسته از انشعابات ورید صافن بزرگ ناشی شده و بیشتر به شکل یک تکه و با قطر و برجستگی کمتر در پشت زانو دیده می‌شود.

واریس متوسط: این نوع واریس که به راحتی بر روی پا قابل مشاهده و تشخیص است به رنگ کبود و با ظاهری ناخوشایند بروز کرده و در صورت عدم درمان به موقع منجر به عوارض جدی‌تری خواهند شد.

واریس شدید: واریس‌هایی که به موقع درمان و پیگیری نشده‌اند، برجسته و بدشکل و شدید شده و با ایجاد عوارضی، چون زخم پا و تورم شدید سلامت فرد را تهدید خواهند کرد و نیاز به اقدام درمان فوری دارند.

واریس مشبک یا عنکبوتی: به عنوان رگه‌های نخ و یا عنکبوتی شناخته می‌شوند و خوشه‌های کوچک از رگ‌های آبی یا قرمز هستند که گاهی اوقات بر روی صورت یا پا‌ها به خصوص ناحیه زیر زانو یا خارج ران ظاهر می‌شوند. آن‌ها بی ضرر هستند و بر خلاف ورید‌های تنه برجسته نیستند و به اندازه دو الی سه میلی‌متر و به شکل شبکه تار عنکبوتی یا تور پخش می‌شوند. این نوع واریس در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.

به کدام متخصص مراجعه کنیم؟

انواع مختلفی از پزشکان می‌توانند ورید‌های واریسی یا ورید‌های عنکبوتی را تشخیص داده و درمان کنند، بنابراین دانستن زمینه‌های تخصصی و توانایی‌های متخصصان مراقبت از ورید‌ها ضروری می‌باشد. متخصصانی که ورید‌های واریسی و عنکبوتی را تشخیص داده و درمان می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

• جراحان عروق
• رادیولوژیست‌های مداخله‌ای
• متخصصان عروق (فلبولوژیست ها)
• متخصصان و جراحان پوست

میزان تجربه و گزینه‌های درمانی می‌توانند بسته به فرد متخصص متفاوت باشند. توصیه می‌شود قبل از ملاقات با متخصص در ارتباط با اعتبار و قابلیت‌های او سوال بپرسید تا از مهارت او برای درمان وضعیت خود مطمئن شوید.

راه‌های کاهش شدت واریس پا

اگر چه شیوه‌ای قطعی برای پیشگیری از واریس وجود ندارد، اما با رعایت مواردی می‌توان شدت آن را کاهش داد.

• کاهش وزن
• ورزش کردن
• سرپا نبودن به مدت طولانی

خونی که رگ‌های واریسی حمل می‌کنند، فاقد اکسیژن است و به این دلیل، این رگ‌ها به رنگ آبی هستند. رگ‌های واریسی بیشتر پا‌ها را درگیر می‌کنند (مخصوصا ران و ماهیچه‌ی ساق پا)؛ ولی از آنجایی که سیاهرگ‌های کل بدن می‌توانند واریسی شوند، در دیگر اندام‌ها مانند صورت، پوست شکم و پشت کمر نیز؛ می‌شود آن‌ها را مشاهده کرد.

راه‌های درمان واریس

در اینجا روش‌های پزشکی برای درمان واریس را برایتان آورده‌ایم:

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی یک روش پزشکی برای درمان رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی است. در اسکلروتراپی یک محلول به طور مستقیم در رگ تزریق شده که باعث از بین رفتن آن می‌شود و خون مسیر خود را از طریق یک رگ سالم دیگر می‌بندد. رگ تخریب‌شده جذب بافت بدن شده و در نهایت از بین می‌رود. این بهترین روش برای درمان رگ‌های واریسی پرپیچ‌وتاب و با عود مکرر است.

در این روش ابتدا متخصصین، وضعیت رگ شما را ارزیابی کرده و سپس مواد را برای تخریب دیواره آن درون رگ تزریق می‌کنند.

مزایا

• عمل سرپایی در کلینیک
• مدت زمان هر جلسه: ۳۰ دقیقه
• شروع به کار بلافاصله بعد از عمل
• کبودی کمتر نسبت به دیگر روش‌ها
• بدون نیاز به بی‌هوشی
• ارزان‌تر از جراحی
• ناپدیدشدن کامل رگ‌های واریسی حتی در تصویربرداری‌های سونوگرافی

عوارض

• امکان احساس ناراحتی به مدت ۲ تا ۴ هفته
• کبودی خفیف و برآمدگی‌هایی در پا

هزینه

بهتر است بدانید اسکلروتراپی نوعی جراحی زیبایی محسوب می‌شود و از این رو هزینه اسکلروتراپی تحت پوشش بیمه نمی‌باشد؛ بنابراین قیمت اسکلروتراپی و هزینه درمان واریس با توجه به نوع و غلظت محلول تزریقی مورد استفاده، تعداد جلسات، حجم کار، سایز و تعداد رگ‌های درمان شده به اضافه دستمزد پزشک محاسبه می‌گردد.

جراحی لیزری

فرایند لیزر واریس پا شامل مرحله ایجاد بی حسی موضعی، جاگذاری فیبر و مرحله اعمال انرژی تابشی برای خشکاندن رگ است.

پس از ضدعفونی کردن با رعایت شرایط استریلیزاسیون و تحت بی حسی موضعی فیبر نازک و قابل انعطاف لیزر یا رادیوفرکونسی در درون رگ واریسی جاگذاری می‌شود اینکار با هدایت پروب سونوگرافی صورت می‌گیرد. معمولا تزریق ماده بی حسی با احساس سوزش و درد مختصر در پا همراه است. پس از اتمام این مرحله بیمار دردی نباید داشته باشد.

پس از اطمینان از جاگذاری، مرحله بعد که در واقع مرحله ازبین بردن رگ است شروع می‌شود که در این مرحله میزان مشخصی از حرارت در بازه زمانی کوتاه چند ثانیه‌ای به دیواره رگ در نقاط مختلف تابانده می‌شود. کل لیزر درمانی واریس نزدیک به ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

مزایا

• بدون نیاز به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان و به صورت سرپایی در کلینیک
• بدون درد و خونریزی
• بدون ایجاد برش و جای بخیه در پا‌ها
•  بدون نیاز به استراحت و ترک کار با دوره نقاهت و بهبودی بسیار کوتاه
• امکان حضور در محل کار از فردای روز عمل لیزر واریس
•  با هزینه کم و پوشش هزینه درمان توسط بیمه‌های درمانی تکمیلی
•  مراقبت پس از عمل ساده و بی دردسر برای افراد پر مشغله
• عدم نیاز به جلسات متعدد ویزیت و مراجعه به پزشک

عوارض احتمالی

به طور کل تعداد موارد نارضایتی و بروز عوارض جانبی بسیار نادر است. در ضمن در صورت بروز این عوارض در زمان کوتاهی معمولا رفع می‌شوند و جای نگرانی ندارد.

• کبودی و درد: کبودی، قرمزی و درد در محل انجام تزریق که با گذشت زمان و ظرف چند هفته برطرف می‌شود.
• عفونت یا لخته خون: احتمال بروز عفونت و یا لخته خون در عروق عمقی که بسیار نادر است. به منظور کاهش احتمال عفونت آنتی بیوتیک مناسب طبق تجویز پزشک معمولا استفاده می‌شود.
• استفاده از جوراب واریس در دوره نقاهت به منظور کاهش خطر بروز لخته در عروق عمقی پا و کاهش درد و کبودی و بهتر شدن نتیجه درمان توصیه می‌شود.
• بیحسی: بیحسی و ازدست رفتن حس در ناحیه پیرامون رگ: این عارضه به نسبت بیشتر توسط بیماران عنوان می‌شود البته در اکثر افراد دائمی نبوده و با گذر زمان رفع می‌شود.
• سوختگی پوست: در صورت تابش بیش از اندازه اشعه احتمال بروز سوختگی می‌باشد البته این مورد بسیار نادر و دور از انتظار در کلینیک واریس است.

هزینه

خوشبختانه بیمه‌های درمانی روش لیزر درون رگی واریس را به عنوان روش درمانی برگزیده تایید نموده و هزینه‌های آن را تقبل میکنند.

روش رادیوفرکانسی (RF)

در روش رادیوفرکانسی (اراف) به جای لیزر با امواج رادیویی، داخل ورید‌های واریسی حرارت می‌بیند. این روش نیز همانند لیزر واریس در مطب و تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود. عملکرد رادیوفرکانسی اولیه، با ایجاد گرما در داخل بافت ورید باعث تخریب و جمع شدن آن می‌شود. این گرما در حدود ۱۲۰ درجه سانتیگراد بوده، ولی بیمار بعلت بیحس موضعی آن را احساس نمی‌کند.

مراحل

پیش از شروع درمان، پزشک با هدایت پروب سونوگرافی روی پوست نقطه‌ای از رگ را علامت گذاری می‌کند. این نقطه نمایانگر محل ورود سوزن به داخل رگ است. معمولا محل ورود سوزن کمی بالاتر یا پایین زانو است.

پوست پا به دقت با محلول بتادین ضدعفونی می‌شود. اینکار به‌منظور کاهش خطر عفونت است. در این مرحله با ماده بی حس کننده موضعی روی پوست ایجاد بی حسی می‌شود. با این کار درد در زمان سوزن زدن کمتر حس می‌شود.

زمانی که پوست بی حس شد، پزشک سوزن را در رگ جاگذاری می‌کند و سپس از طریق سوزن کاتتر بسیار باریک در رگ مورد درمان وارد می‌شود. برای هدایت کاتتر در رگ، سونوگرافی همزمان انجام می‌گیرد.

در مرحله بعد، ماده بی حس کننده موضعی در بافت‌های پیرامون رگ مورد درمان و در تمام طول رگ تزریق می‌شود. این کار مانع از احساس درد و ناراحتی در حین انجام درمان می‌شود. عملکرد دیگر ماده بی حسی، فشرده کردن رگ و جلوگیری از انتقال حرارت امواج رادیوفرکانسی به بافت‌های پیرامون رگ است. در اغلب موارد از ۵۰ سی سی لیدوکایین %۱ استفاده می‌شود که برای بی حسی رگ کفایت می‌کند.

 با روشن شدن دستگاه رادیوفرکانسی، حرارت منتقل شده از امواج باعث بسته شدن رگ می‌شود. رگ به صورت قطعه قطعه از داخل با حرکت آرام کاتتر مورد درمان قرار می‌گیرد.

وقتی کاتتر تمام طول رگ را طی کرد، کاتتر خارج می‌شود. سپس محل ورود سوزن پانسمان می‌شود و جوراب واریس یا باند فشاری روی پای بیمار پوشانده می‌شود. این اقدام برای تامین حداکثر فشار روی رگ تحت درمان انجام می‌شود.

سپس پزشک با سونوگرافی، از بسته شدن رگ اطمینان می‌یابد.

رگ بسته شده کم کم به بافت اسکار تبدیل می‌شود؛ و با گذشت زمان توسط بدن جذب شده کاملا محو می‌شود.

تا چند هفته معمولا بیمار وقتی روی مسیر رگ واریسی انگشت خود را فشار می‌دهد احساس سفتی می‌کند که در واقع باقیمانده رگ است که به‌مرور محو خواهد شد.

مزایا

• زمان بسیار کوتاه
• بدون نیاز به بی‌هوشی و تحت بی‌حسی موضعی
• بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان و به صورت سرپایی در کلینیک
• دوره نقاهت بسیار کوتاه
• بدون جای بخیه و برشی روی پوست
• احتمال عود مجدد بیماری بعد از درمان، بسیار پایین و کمتر از ۵ درصد

عوارض احتمالی

• مورمور شدن دور رگ به صورت موقتی
• سوختگی خفیف پوستی 

البته این عوارض با مهارت و تجربه پزشک تا حد زیادی قابل پیشگیری است. در صورتیکه حجم بی حسی موضعی تزریقی بین پوست و رگ‌های سطحی (مخصوصا زیر زانو) کافی نباشد، این مشکل می‌تواند بروز کند.

از دیگر عوارض درمان واریس با روش رادیوفرکانسی ایجاد لخته شدن خون در رگ است. زمانی که بافت به خوبی فشرده نمی‌شود و جوراب مرتب پوشیده نشود احتمال بروز این عارضه بالا می‌رود. برای پیشگیری از این مورد در صورت نیاز پزشک داروی ضد انعقاد تجویز خواهد نمود.

برداشتن رگ واریسی

برداشتن ورید یک روش جراحی است که طی آن، سیاهرگ‌های واریسی از ساق پا یا کشاله ران برداشته می‌شوند. پزشک شما ممکن است در شرایط زیر، جراحی برداشتن ورید را به شما توصیه نماید:

• درد مداوم یا ضربان‌دار و حساسیت در پا‌ها
• سوزش و ایجاد زخم واریس بر روی پوست
• تشکیل لخته‌های خون
• خونریزی از سیاهرگ‌ها

جراحی برداشتن ورید ممکن است در صورتی که شما بابت زیبایی ظاهری پا‌های خود نگرانی دارید نیز برای شما انجام شود. برای پی بردن به اینکه آیا جراحی برداشتن ورید گزینه مناسبی برای شما هست یا خیر، با پزشک خود مشورت کنید.

جراحی برداشتن ورید اغلب به صورت یک درمان سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که شما می‌توانید در همان روز انجام عمل جراحی مرخص شوید و به خانه برگردید. این عمل معمولاً حدود ۶۰ تا ۹۰ دقیقه زمان می‌برد. در جریان عمل برداشتن ورید، جراح شما چند بریدگی کوچک در نزدیکی بالا و پایین سیاهرگ‌های آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. یکی از این بریدگی‌ها در انتهای کشاله ران شما زده می‌شود.

بریدگی دیگر در پایین ران یا در ساق یا قوزک پا زده می‌شود. سپس یک سیم پلاستیکی نازک و انعطاف‌پذیر از محل برش ایجاد شده در کشاله ران به درون سیاهرگ فرستاده می‌شود. این سیم به سیاهرگ بسته می‌شود و از طریق برشی که در پایین ران پا ایجاد شده است، بیرون کشیده می‌شود. در پایان، جراح شما برش‌های ایجاد شده را با بخیه می‌بندد و پانسمان‌ها و وسایل فشرده کننده‌ای را در محل بریدگی‌ها بر روی پای شما می‌گذارد.

عوارض احتمالی

• حساسیت نسبت به دارو‌های بیهوشی یا بی‌حسی
• عفونت در محل بریدگی‌ها
• خونریزی شدید
• تشکیل لخته‌های خون
• کبودی یا باقی ماندن جای زخم
• آسیب رسیدن به عصب‌ها

فلبکتومی

فلبکتومی یک عمل جراحی واریس با حداقل تهاجم است که در آن از یک تیغ جراحی یا سوزن کوچک برای برداشتن سیاهرگ‌های واریسی در سطح پا‌ها استفاده می‌شود. این عمل جراحی در صورتی که بر روی بیمارانی با شرایط مناسب انجام شود، نتایج بسیار موفقی به دنبال خواهد داشت.

قبل از شروع این عمل ابتدا محل سیاهرگ‌هایی که باید برداشته شود، بر روی پای بیمار نشانه‌گذاری می‌شود. سپس یک محلول بی‌حسی موضعی در نواحی اطراف این سیاهرگ‌ها تزریق می‌شود. از آنجا که جراحی سیاهرگ‌ها معمولاً با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بیمار در طول مدت این عمل هیچ گونه دردی را احساس نخواهد کرد. در مرحله بعد، پزشک بریدگی‌های کوچکی به اندازه نوک یک خودکار (حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر) در محل جراحی ایجاد می‌کند و یک قلاب فلبکتومی در زیر سطح پوست فرو می‌کند تا سیاهرگ‌های واریسی را از محل همین بریدگی‌های کوچک بیرون بکشد. این عمل معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد.

عوارض احتمالی

• خطر بروز عفونت 
• احتمال تغییر رنگ موقتی پوست در محل وجود سیاهرگ واریسی

جراحی اندوسکوپی

در جراحی اندوسکوپی واریس، پزشک شما یک بریدگی کوچک در نزدیکی سیاهرگ واریسی ایجاد می‌کند و یک دوربین بسیار کوچک که در انتهای یک لوله باریک قرار گرفته است را به درون سیاهرگ هدایت می‌کند. در انتهای لوله حامل دوربین، یک ابزار مخصوص جراحی نیز تعبیه شده است که سیاهرگ با استفاده از آن بسته می‌شود.

جراحی اندوسکوپی معمولاً فقط برای موارد بسیار شدید واریس که سیاهرگ‌های واریسی موجب ایجاد زخم‌هایی بر روی پوست شده باشند، استفاده می‌شود. معمولاً بیمار می‌تواند ظرف چند هفته بعد از جراحی به محل کار و فعالیت خود باز گردد.

عوارض احتمالی

جراحی اندوسکوپی معمولاً به عنوان یک روش بسیار ایمن و بی‌خطر شناخته می‌شود که فقط درد نسبتاً مختصری را ایجاد می‌کند و برای اغلب بیماران به راحتی قابل تحمل می‌باشد. با این وجود جراحی آندوسکوپی واریس نیز به مانند هر عمل جراحی دیگری خطرات و عوارضی را به همراه دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل:

• خونریزی
• عفونت
• آسیب رسیدن به اعصاب و سرخرگ‌هایی که در نزدیکی سیاهرگ‌های واریسی قرار دارند
• بازگشت مجدد علائم واریس