روزنامه همشهری – محمدناصر احدی: فیلم‌های ابرقهرمانی تقریبا تا همین ۱۰ سال پیش ملک طلق مردان بود و زنان در دنیای جماعت ذکوری که دارای قدرت‌های فراطبیعی و فراانسانی هستند و برای دفاع از مردم به جنگ شریران شیطان‌صفت می‌روند نقش عمده‌ای نداشتند.

به طور سنتی، ماهیت پدرسالار استودیو‌های هالیوودی تمایل داشته به زنان نقش‌های مکمل کوچک بسپارد و حتی اگر گاهی به‌ندرت به آن‌ها شانس حضور در صف مقدم داده شده، جزئی از یک تیم بزرگ کاملا مردانه بوده‌اند؛ برای مثال، ۲ شخصیت «استورم» (با بازی هالی بری) و «جین‌گری» (با بازی فامکه جانسون) در مجموعه فیلم‌های «مردان ایکس»، به‌رغم جایگاه ستاره‌وار هنرپیشه ها‌شان، فاصله زیادی از شخصیت‌های مرد اصلی مثل «وُلوِرین» (با بازی هیو جکمن) و «مَگنتو» (با بازی یان مک‌کلن و مایکل فاسبندر) داشته‌اند.

اما در سال‌های اخیر، پا به دورانی گذاشته‌ایم که استودیو‌ها و فیلمسازان شروع به بازاندیشی در ساختار‌های سنتی کرده‌اند. هم‌اکنون، هنرپیشه ها زن نقش‌های بزرگ‌تری در فیلم‌هایی بازی می‌کنند که چه‌بسا در سال‌های نه‌چندان دور به‌عنوان بهترین‎‌های ژانر ابرقهرمانی شناخته شوند.

کمابیش از سال ۲۰۰۸ ابرقهرمانان زن بیشتری بر پرده ظاهر شده و حتی بعضی از آن‌ها فیلم‌های مخصوص به‌خود را داشته‌اند. اما چه تصویری از زنان در فیلم‌های ابرقهرمانی عرضه شده است؟ همانطور که اغلب ابرقهرمانان زن در کتاب‌های کمیک، اندام‌هایی ترکه‌ای و لباس‌هایی چسبان دارند، هالیوود نیز چنین شکل و شمایلی از آن‌ها در سینما ارائه کرده است. در واقع، هالیوود از ایده جنسی‌کردن ابرقهرمانان زن استفاده می‌کند تا تماشاگران بیشتری را به تماشای این فیلم‌ها بکشاند.

به‌طور کلی، با اینکه در سال‌های اخیر فیلم‌های بیشتری با محوریت ابرقهرمانان زن تولید شده، اما به‌دلیل تصویر جنسی‌ای که از این زنان جنگاور ارائه می‌شود، نباید چندان به تغییر نگاه هالیوود به زنان در این ژانر دلخوش بود. زنان در فیلم‌های ۲ کمپانی بزرگ سازنده فیلم‌های ابرقهرمانی ـ یعنی دی‌سی و مارول ـ همپای مردان برای نجات جان مردم تلاش می‌کنند، اما در نهایت تصویری که از آن‌ها در خاطر می‌ماند، دخترکانی با لباس‌های براق است که جثه کوچکشان با مخاطراتی که از سر می‌گذرانند، چندان تناسبی ندارد.

شاید، برابری جنسیتی در فیلم‌های ابرقهرمانی هرگز محقق نشود، اما هم‌اکنون باید به همین که زنان به‌عنوان شخصیت‌های اصلی این ژانر پذیرفته شده‌اند، بسنده کرد. در مطلب پیش رو ۵ ابرقهرمان زن پرطرفدار را که طی سال‌های اخیر بر پرده نقره‌ای ظاهر شده‌اند معرفی کرده‌ایم.

نگاه هالیوود به زنان

هالیوود از ایده جنسی‌کردن ابرقهرمانان زن استفاده می‌کند تا تماشاگران بیشتری را به تماشای این فیلم‌ها بکشاند. به‌طور کلی، با اینکه در سال‌های اخیر فیلم‌های بیشتری با محوریت ابرقهرمانان زن تولید شده، اما به‌دلیل تصویر جنسی‌ای که از این زنان جنگاور ارائه می‌شود، نباید چندان به تغییر نگاه هالیوود به زنان در این ژانر دلخوش بود

زن شگف آور

محبوب‌ترین ابرقهرمان زن دنیای رقیب مارول- یعنی دی‌سی- کسی نیست جز زن شگفت‌انگیز (Wonder Woman) که حتی مورد ستایش گروهی از فمینیست‌ها نیز بوده است. زن شگفت‌انگیز- با نام اصلی پرنسس دایانا – زنی از تبار زنان جنگجوی آمازون است که تبار او را باید در میان اسطوره‌های یونانی جست‌وجو کرد. این ابرقهرمان محبوب زن توانایی‌های مختلفی همچون پرواز‌کردن، سپر فناناپذیر و قدرتی برابر با سوپرمن دارد.

این شخصیت با بازی گال گدوت در سال ۲۰۱۵ در فیلم «بتمن در برابر سوپرمن: طلوع عدالت» دیده شد و پس از آن در سال ۲۰۱۷ فیلم مستقل آن با عنوان «زن شگفت‌انگیز» به کارگردانی پتی جنکیز به نمایش درآمد. این نخستین فیلم ابرقهرمانی بود که به کارگردانی یک زن و با حضور یک زن در نقش اصلی ساخته شد. موفقیت عظیم این فیلم در گیشه باعث شد تا دومین قسمت از فیلم‌های مستقل زن شگفت‌انگیز ساخته و تا چند‌ماه دیگر اکران شود.

کاپیتان مارول

کارول دنورز یا همان کاپیتان مارول، قوی‌ترین ابرقهرمان زن دنیای مارول است که فیلم مستقل آن همین امسال اکران شد و به فروشی بیش از یک میلیارد دلار دست یافت. در این فیلم، بری لارسن که در سال ۲۰۱۵ در فیلم «اتاق» بازی چشمگیری از خود ارائه داده بود، در نقش کاپیتان مارول ظاهر شد و تحسین منتقدان را برانگیخت. در کتاب‌های کمیک مارول، کارول دنورز خلبان نیروی هوایی آمریکاست که در اثر انفجاری، دی‌ان‌ای او با ابرقهرمان مردی ترکیب می‌شود و قدرت‌هایی فراانسانی مثل پروازکردن، شلیک انرژی و لیزر از دستانش و جذب انرژی (مثل جذب نور) پیدا می‌کند.

اما در فیلم کاپیتان مارول، دنورز در حالی‌که مشغول امتحان یک موتور آزمایشی است از سوی دشمنانش مورد حمله قرار می‌گیرد و در نهایت بر اثر انفجار موتور، قدرت‌های فراطبیعی به‌دست می‌آورد. دنورز یکی از اعضای اصلی گروه انتقام‌جویان است و در داستان‌های آتی این گروه نقشی مرکزی خواهد داشت.

جین گری

یکی دیگر از دختران پرقدرت مارول، جین گری یا «فینکس» است که در مجموعه فیلم‌های «مردان ایکس» نقشی کلیدی دارد. جین جهش‌یافته‌ای است که قدرت تله‌پاتی، خواندن و کنترل ذهن دیگران را دارد و از این بابت تا حدودی شبیه «پروفسور اگزاویه» است. فامکه جانسون در ۵ فیلم و سوفی ترنر ـ بازیگر نقش سانسا استارک در سریال «بازی تاج و تخت» ـ در ۲ فیلم از مجموعه فیلم‌های «مردان ایکس» در نقش این شخصیت ظاهر شده‌اند. جین از افسردگی عمیقی رنج می‌برد که همین مسئله باعث شده گاهی امکان کنترل نیروی ذهنی مخربش را نداشته باشد.

همین مسئله باعث شده تا گاهی به شخصیت خطرناکی بدل شود که حتی ممکن است به اطرافیانش هم آسیب برساند. آخرین حضور جین گری بر پرده سینما به ژوئن امسال برمی‌گردد که فروش موفقیت‌آمیزی در گیشه نداشت و منتقدان ابعاد مختلف فیلم را ـ از بازیگری گرفته تا فیلمنامه ـ زیر سؤال بردند.

هارلی کویین

شاید به‌جای انتخاب هارلی کویین باید نام زن گربه‌ای در این فهرست قرار می‌گرفت، اما از آنجا که پس از فیلم «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» در سال ۲۰۱۲ فعلا خبری از زن گربه‌ای نیست، ترجیح دادیم یکی از زنان شریر دنیای دی‌سی را معرفی کنیم که از قدرت‌های فراطبیعی برخوردار است، اما قصد ندارد از این قدرت‌ها برای کمک به دیگران استفاده کند. هارلین کویینزل زمانی در شهر «گاتهام» روانشناس جوکر بود و به‌تدریج دلباخته او شد.

پس از آن، نامش را به هارلی کویین تغییر داد و جوکر را در شرارت‌هایش همراهی کرد. کویین ژیمناستی ماهر است که به فنون رزمی تسلط دارد و علاوه بر آن در برابر سموم و بیماری مصون است. مارگو رابی در سال ۲۰۱۶ در فیلم «جوخه انتحار» به ایفای نقش هارلی کویین پرداخت و با اینکه این فیلم درباره این شخصیت نبود، اما نقش‌آفرینی رابی چنان جذاب بود که فیلم را مال خودش کرد. تا‌کنون چند بار زمزمه‌هایی درباره ساخت فیلم مستقل این شخصیت شنیده شده که هنوز عملی نشده است.

بیوه سیاه

ناتاشا رومانوف یا همان بیوه سیاه (black widow) یکی از مخلوقات استن لی ـ خالق بسیاری از شخصیت‌های ابرقهرمانی ـ و جاسوسی است که از سردسیر آمد و در آمریکا سر به راه شد و به گروه انتقام‌جویان مارول پیوست. بازیگر نقش بیوه‌سیاه اسکارلت یوهانسون است که از سال ۲۰۱۰ در ۷ فیلم این فرانشیز پرطرفدار حضور داشته و انتخاب کاملا مناسبی برای این نقش به نظر می‌رسد؛ چراکه قابلیت‌های عاطفی بیوه‌سیاه بر قدرت‌های ماورایی‌اش می‌چربد؛ او ماجرای عاشقانه‌ای با «آرچر» ـ یکی از ابرقهرمانان مرد انتقام‌جویان ـ دارد و می‌تواند در مواقع لزوم با نفوذ کلامش هالک را سر عقل بیاورد.

بیوه سیاه برخلاف سایر ابرقهرمانان که دارای قدرت‌های فراانسانی هستند، در مبارزه تن‌به‌تن و تیراندازی با انواع سلاح مهارت خارق‌العاده‌ای دارد و همچنین یک استراتژیست نظامی تراز اول است. قرار است در سال ۲۰۲۰ فیلم مستقل این ابرقهرمان روانه اکران شود.