به گزارش صلح خبر به نقل از روابط عمومی مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در این مراسم، با تجمید و تجلیل از مجاهدت‌های امام راحل و مقام معظم رهبری، گفت: در چنین شرایط سخت و سنگین علیه اسلام و انقلاب، دستیابی به پیشرفت‌های عظیم علمی و صنعتی و نظامی شده است که دوست و دشمن را متعجب کرده است.
وی افزود: پیشرفت‌هایی در ایران اسلامی و در این شرایط حاصل شده که دوستان را نیز متعجب کرده است؛ تحول عظیمی که در حوزه‌های علمیه و موضوع و گستره تحقیقات و توسعه مراکز علمی و پژوهشی و افزایش مراودات اساتید حوزه و اساتید دانشگاه های ایران و سراسر جهان رخ داده است، قابل توجه است.
آیت الله مصباح یزدی اظهارکرد: استفاده از امکانات و بهره گیری از شرایط از نکات مهمی است که باید نسبت به این موضوع پاسخگو باشیم که متاسفانه آنگونه که باید و شاید از این نعمات بی نظیر برای پیشرفت‌ها به خصوص در زمینه‌های علمی و فرهنگی و علوم اسلامی و دینی بهره نگرفتیم.
وی گفت: به طور کلی به نظر می‌رسد که هنوز برای بسیاری از کسانی که می‌بایست در حرکت علوم انسانی اسلامی حرکت جدی داشته باشند، موضوع اصلی از این فعالیت‌ها به درستی روشن نشده است؛ این افراد هم در حوزه و هم در دانشگاه حضور دارند که می گویند منظور شما از علوم انسانی اسلامی چیست؟
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) اعلام نمود: اطلاع رسانی در حد وسیع در عرصه ارائه فعالیت‌های علوم انسانی اسلامی لازم و ضروری است؛ وقتی از اسلامی کردن علوم انسانی سخن می‌گوییم، باید مفردات و واژه‌های آن را در حوزه تصوری به خوبی تبیین کنیم.
وی گفت: وقتی حوزه تصوری انجام شد به عرصه تصدیق می رسیم و روابط آن را تنظیم خواهیم کرد؛ پس از تشکیل نظام اسلامی، اسلامی کردن دانشگاه‌ها و علوم انسانی مطرح شد ولی این مبحث هنوز در سطح عموم، تبیین نشده است.
وی اظهار کرد: درست است که علوم و موضوعات خاص داریم که در چارچوب‌های خود بحث می کنند، ولی حتی در تشخیص و شناخت موضوع نیز باهم اختلاف داریم؛ ما که می گوییم موضوع این علوم انسانی است، باید مشخص کنیم که از چه انسانی سخن می‌گوییم؟ آیا از انسان به مثابه یک موجود زنده با شاخص‌های فیزیکی بحث می‌کنیم یا اینکه در خصوص ماهیت انسان بحث می‌کنیم.
وی افزود: انسان هیچگاه نمی‌گوید که این هیکل، انسان است، بلکه کودکی نیز مرحله ای از وجود انسانی است، ولی انسان حقیقی از منظر اسلام آنی است که به قول قرآن کلیت این انسان مبعوث می شود؛ زنده شدن، ماهیت و کارکرد قطعی انسان نیست بلکه انسان مبعوث می شود و این بعثت تا ابد ادامه دارد.
آیت‌الله مصباح یزدی اظهارکرد: این تعریف اسلام را در کنار تعریف انسان در دانشگاه‌های غربی در کنار هم بگذارید تا مشخص شود که تعریف انسان در چه مرتبه و جایگاهی قراردارد؛ اینکه انسان و وجود انسانی او پس از مرگ و تا ابد ادامه یابد، انسانی را سوای انسانی که در مراکز غربی معرفی می شود، تعریف می کند.
وی گفت: پس از این تعریف می توانیم به عوامل محیطی پیش از انعقاد نطفه و در حین باداری و پس از تولد و عوامل محیطی و خانواده و… به بحث اختیار و اراده بپردازیم؛ وقتی این مباحث مطرح شود می‌توانیم از مسئولیت و وظیفه نیز سخن بگوییم ولی اگر این تعاریف را قبول نداشتیم قطعا به چنین جایگاهی نمی‌رسیم.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به دوران جنینی دوم در زندگی انسان اعلام نمود: در دوران جنینی دوم، اختیار نقش اساسی را ایفا می‌کند و همین اختیار تکلیف انسان را برای قرارگرفتن در ابدیت مشخص می کند.
وی با ذکر این مطلب که برخی از روانشناسان غربی بدن را تنها در فعل و انفعالات بدن تعریف می کنند، گفت: روان شناسی با این تعریف جزو شاخه‌ای از زیست شناسی قرار گیرد؛ آیا مساله روانشناسی غربی و مصطلح با روان شناسی اسلامی یکی است؟اگر راه تحقیق صحیح را تنها تجربیات عینی منتج به حس بدانیم، بسیاری از علوم اجتماعی از دامنه علم خارج می شوند زیرا این علوم از جمله خداشناسی و… در آزمایشگاه قابل اندازه گیری و طبقه بندی نیستند.
وی افزود: ارزش های الهی با تجربه حسی قابل اندازه گیری نیست؛ برخی از فلاسفه مغرب زمین می‌گفتند که اخلاق نیز یک اصل به اصطلاح «من درآوردی» است زیرا اصل، قدرت است و تمام امورات بر حسب قدرت شکل گرفته است و اصولی چون اخلاقیات و رحم محلی از اعراب ندارد.
آیت‌الله مصباح یزدی اظهارکرد: اگر معقتد شدیم که در کنار حس، منبعی به نام عقل وجود دارد که حقایقی را درک می‌کند و بر اساس آن بدیهیاتی شکل می‌گیرد و در نهایت براهین شکل می گیرد و در نتیجه، نتایج یقینی استحصال می‌شود همه این امور عینیت پیدا می کند.
وی گفت: حس و تجربه، اعتبار خود را از عقل می‌گیرند زیرا حس نیز ممکن است به خطا بیفتند؛ تا بدیهیات عقل حاصل نشود اداراکات حسی نیز محلی از اعراب ندارند؛ وقتی عقل، خدا و پیامبر را اثبات کرد باب دیگری برای مبدا شناخت باز می شود؛ وقتی در دانشگاه‌ها این مساله حل نشده است که آیا دین یک مقوله علمی حسی یا یقینی است، نمی توانیم نظر درستی در این باب ارایه دهیم.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با ذکر این مطلب که هنوز برخی از اساتید دانشگاه تصور می‌کنند همه علوم باید در حوزه تجربی و حسی خالصه شود، اعلام نمود: تصور بسیاری از اساتید محترم دانشگاه‌های ما در چنین فضایی است ولی این مباحث را بروز نمی‌دهند؛ اما سوال این است که برای حل این معظل چند کتاب و مقاله نوشته شده و چند نشست تخصصی در زمینه تبیین این موضوع برگزار شده است تا نگاه اساتید در یک آوردگاه علمی نقد و بررسی شود.
وی گفت: اصل برای ما یقینیاتی است که پشتوانه آن بدیهیات عقلی است؛ امروزه گرایشی که بیش از ۲هزار سال پیش بین گروهی از مردم (شکاکیت) مطرح بود امروز برای برخی از دانشمندان نیز وجود دارد؛ گاهی می بینیم که یک استاد برجسته به دلیل همین شکاکیت نمی تواند به یک نگاه و دلیل روشمند علمی و تحقیقی مشخص برسد.
اندیشمند فلسفه اسلامی تصریح کرد: برای اینکه برای روش تحقیق انگیزه داشته باشیم باید بدانیم که به دنبال چه چیزی هستیم؛ اگر تمام فعالیت های علمی ما به پیشرفت رفاه و زندگی مادی ختم شود و حتی الزام عدالت نیز به راحتی مردم تعبیر شود، در حقیقت کودکی هستیم که به سن ۸۰ سالگی رسیده ایم.
وی در پایان سخنانش اعلام نمود: شناخت موضوعات و مسایل و روش کار و بحث، سه عرصه ای است که می تواند ما را به شناخت ماهیت علم دینی برساند؛ اعتبار سنجی روش ها در این عرصه بسیار مهم و اثرگذار است؛ هیچ چیزی با بی نهایت قابل مقایسه نیست و شناخت این ماهیت بی نهایت را می توان با شناخت‌های کودکان مقایسه کرد.
آیت‌الله رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در مراسم اعطای چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی مطرح شد، اعلام نمود: تا زمانی که مشکل علوم انسانی را حل نکنیم، نظام ما اسلامی نخواهد شد؛ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و تمدن نوین بدون تکیه به علوم انسانی اسلامی محقق نمی شود؛ همه حوزه ها و دانشگاه های متحد باید برای تولید علوم انسانی علمی متحد شوند.
وی با اشاره به معیار اسلامیت علوم انسانی افزود: سوال و معیار علم دینی و اسلامیت علوم انسانی از جنس پرسش‌های فلسفی پیرامون علم است؛ این بحث از مباحث مربوط به طبقه بندی علوم است. در ادبیات رایج، از این بحث به عنوان مناط وحدت و تمایز علم تعبیر می‌کنیم؛ در مناط وحدت و تناسب علم نظریات مختلفی وجود دارد که بنده ۱۲ نظریه را شناسایی و بحث کرده ام؛ موضوعات علوم از مهمترین و قدیمی ترین این نظریات است که بیشتر توسط حکما مطرح شده است.
وی گفت: نظریه دوم آن است که تمایز علوم نه به تناسب موضوعات به ذات ها بلکه به حیثیات عارض به موضوعات است؛ در هر علمی حیثی از این موضوعات مورد بحث قرار می گیرد از جمله تفاوتی که بین علوم ادبی وجود دارد، با این وجود که همگی از کلام و کلمه بحث می‌کنند.
استاد حوزه اعلام نمود: در مقابل این نظریه، نظریه دومی وجود دارد که عنوان می کند تمایز علوم یا به تمایز موضوعات است و یا حیثیات بحث؛ این نظریه به تفاوت و رویکردهای طرز بحث علوم اشاره می‌کند.
اندیشمند و نویسنده حوزه فلسفه اسلامی تصریح کرد: افرادی چون محقق خراسانی و بسیاری از علما نظریه دیگری به عنوان تمایز علوم به اغراض علوم را مطرح می کنند؛ نظریه مجموعه مسایل نیز از دیگر نظریاتی است که در این عرصه مطرح شده است.
وی افزود: نظریه ششم توسط بزرگانی چون امام راحل مطرح شده است که بیان می کنند که برای علم حتی فلسفه، موجود ندارد بلکه عمده، سنخیت مسایل است که سبب انسجام و تکون علم می شود.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اعلام نمود: نظریه دیگر به روش علوم می پردازد و نظریه بعدی بیان می کند که کارآمدی علوم مناط وحدت و تمایز علوم است که این مساله از سوی دانشگاهیان مطرح شده است؛ نظریه دیگر به مجموعه معیارها در علوم می‌پردازد که می‌توان این نظر را به آیت الله سبحانی نسبت داد.
وی گفت: نظریه دیگر وحدت و تمایز علوم را اعتباری می داند؛ نظریه یازدهم، آن است که بین ملاک وحدت و ملاک تمایز، تفصیل وجود دارد.
استاد حوزه اعلام نمود: مناط وحدت و تمایز علم تنها با مفهوم و غایت و حیثیت بحث و… نیست بلکه هر علمی دارای مولفه های رکنی پنج گانه است؛ مبانی، موضوع، مسایل، منهج و غایت، پنج عنصر رکنی علم را تشکیل می دهند؛ وقتی این پنج عنصر در نسبت با هم متناسب شدند، یک علم شکل می گیرد و وقتی این پنج مولفه با هم متناسب هستند با مولفه‌های دیگری که در علم دیگر وجود دارد تناسب ندارند و این گونه مرز بین این علوم شکل می گیرد.
اندیشمند و نویسنده حوزه فلسفه اسلامی تصریح کرد: پیش انگاشته‌های علمی با موضوع و مسایل و روش شناسی که در آن علم فرض می‌کنیم به همراه با غایت و مسایل علم، با تناسب با هم یک علم را شکل می‌دهد.
وی افزود: هر مکتبی چه به لحاظ مبادی، موضوع و یا از نظر مسایل و روش و غایت در عرصه علوم انسانی نگاه و منظر خود را دارد؛ عموما بین مکاتب مختلف بین این ارکان تفاوت وجود دارد؛ علوم انسانی در همه مکاتب روی یک سنخ مبانی مبتنی نیست؛ مبانی هر مکتبی، در پیش انگاشته ها متفاوت است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اعلام نمود: موضوع علوم انسانی و مجموعه این علوم از حیث اجتماعی بودن و وجه اجتماعی بودن انسانی یا روان شناسی و مدیریت و… دارای تفاوت است؛ این تناسب در هر مکتبی به یک نحو تدوین می‌شوند.
وی گفت: مکاتب مختلف از انسان سخن می‌گویند ولی هر کدام معنای خاص را اراده می کنند، با اینکه عنوان یکی است خروجی آنها با هم متفاوت است؛ حتی اگر بگوییم که تفاوت و انسجام علم‌ها در قیاس با یکدیگر را در موضوع و غایت و روش در نظر بگیریم بازهم با هم متفاوت خواهند بود.
استاد حوزه اعلام نمود: در بین نظریات مختلفی که در تولید علم مطرح است، نظریه تهذیب است؛ ما می‌گوییم که تهذیب میسر نیست زیرا هر دسته مولفه‌ها یک دستگاه و منطق را می سازند.
اندیشمند و نویسنده حوزه فلسفه اسلامی تصریح کرد: وقتی به لحاظ مبانی و روش و غایت متکی به اسلام باشیم، علوم انسانی اسلامی خواهیم ساخت؛ اگر بتوانیم بگوییم که مکاتب از جهت چهار مولفه با هم یکی هستند و در یک مولفه مشترک نیستیم، بازهم با علوم انسانی اسلامی متفاوت خواهد بود.
رشاد با اشاره به تعریف خاص خود از علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: در این تعریف طیفی از علوم انسانی را کاوش می کنیم زیرا در این عرصه با گزاره های واقعی سروکار داریم. طیفی از معرفت های دستگاه وار متشکل از قضایای تبیینی – اخباری، تجویزی – الزامی و تحسینی – ارزشی معطوف به یکی از ساحت های مواجه ارادی جوانحی یا جوارحی انسان، که مبتنی بر مبانی اسلامی، مطابق معرفت شناسی واقع گرای دینی و با کاربست منطق هم افزای پیوسته پویا فراچنگ آمده باشد.
وی گفت: برای طبقه بندی علوم، علوم انسانی را بر اساس گونه های قضایا تقسیم می کنیم؛ تا زمانی که مشکل علوم انسانی را حل نکنیم، نظام ما اسلامی نخواهد شد؛ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و تمدن نوین اسلامی بدون تکیه به علوم انسانی اسلامی محقق نمی شود؛ همه حوزه ها و دانشگاه های متحد باید برای تولید علوم انسانی علمی متحد شوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسین میرمعزی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه کشور در مراسم اعطای چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: مهمترین رکن اسلامی سازی علوم، روش سازی در علوم است.
وی اعلام نمود: بنده از سال ۷۲ وارد پژوهش در باب اقتصاد اسلامی شدم و اولین تحقیقی که در این خصوص انجام شد، کتاب مبانی فلسفی نظام اقتصادی اسلام بود.
وی افزود: بنده در آن زمان این تلقی را داشتم که نظام اقتصادی مفهوم کلیدی این دانش است و این عنوان را تحت عنوان مبانی فلسفی انجام دهم؛ سپس مبانی مکتبی نظام اقتصادی اسلامی، اهداف نظام اقتصادی را در مرتبه بعد نگاشتم و بعد وارد این مرحله شدم که الگوهای رفتاری را از دیدگاه اسلام در حوزه اقتصادی ترسیم کنم.
برگزیده چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: طرحی که بنده ارایه کردم طرح مطالعه نظام اقتصادی به روش اقتصاد کلان بود؛ وقتی به یک روش تاسیسی دسترسی نداریم می توانیم از طریق رویکرد کلان، الگوهای رفتاری را در حوزه اقتصاد اسلامی مطالعه کنیم.
وی بااشاره به کتاب اقتصاد کلان با رویکرد اقتصاد اسلامی گفت: نظام اقتصادی از نظام رفتارهای مطلوب اسلامی بحث می کند؛ اگر بخواهیم این امور را محقق کنیم، باید به سراغ علم اقتصاد اسلامی برویم؛ نقش این علم این بود که نظام اقتصادی مطلوب را تحلیل و بر اساس شرایط زمان و مکان ترسیم و راه های تحقق این نظام را نیز بیان می کرد.
میرمعزی با اشاره به روند تحقیقات علمی خود در این عرصه یادآورشد: با هدایت های آیت الله رشاد در خصوص پرداختن به مساله فلسفه مضاف که خوشبختانه این بحث در ایران تولید شده است، به این نتیجه رسیدم که باید فلسفه مضاف به اقتصاد و دانش اقتصاد اسلامی را تولید کرد.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه تصریح کرد: بیش از یک دهه درگیر این بحث فلسفه مضاف به دانش اقتصاد اسلامی هستم؛ در این سالها به ۸۰ درصد مباحثی که به دنبال آن بودم رسیدم و تنها یک مورد باقی مانده که البته سخت ترین مباحث در علوم انسانی اسلامی است.
وی افزود: وقتی فلسفه را مضاف می کنیم می توانیم از فلسفه اقتصاد اسلامی و فلسفه دانش اقتصاد اسلامی نام ببریم؛ اولین فصل من درباره فلسفه دانش اقتصاد بود که در این عرصه نیز به نتایجی رسیدیم که باید در محیط دانشی مطرح شود.
برگزیده چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: اولین سوالی که در مباحث فلسفی مضاف به دانش ها مطرح می شود، چیستی و ماهیت و تعریف دانش است که در نهایت به این نتیجه رسیدم که دانش اقتصاد اسلامی دارای سه رشته مذهب، نظام و علم است. این عرصه قابل توسعه به دانش‌های دیگر است.
وی گفت: منظور ما از نظام، نظام رفتاری است و علم نیز به علم اقتصاد اسلامی و علم اقتصاد جهانی با رویکرد جهانی تقسیم می شود؛ علم اقتصادی که می تواند اقتصاد جهان و غرب و شرق را تحلیل کند ولی از پایگاه مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه اسلامی وارد تحلیل شود و تحلیل خود را ارایه دهد.
میرمعزی یادآورشد: جایگاه دانش اقتصاد اسلامی در بین منظومه دانش های اسلامی، چیستی موضوع دانش اقتصاد اسلامی، اهداف دانش اقتصاد اسلامی و تولید از جمله پژوهش های بنده در این حوزه بوده است.
معاون پژوهش حوزه های علمیه تصریح کرد: در ادبیات اقتصاد اسلامی در خارج و داخل ایران، راجع به روش، هیچ مطلب متقن و مبنا داری نداریم؛ همین مباحث نیز که راجع به فلسفه مضاف به اقتصاد مطرح می شود در محیط دانش اقتصادی ناظر به اقتصاددانان اسلامی کم یاب است و به نوعی می توان گفت این قدم ها، اولین قدم ها در این حوزه است.
وی افزود: روش استنباط نظام اقتصاد اسلامی از جمله فعالیت های علمی بنده است؛ آنچه که امروزه در این عرصه فعالیت دارم، بحث روش علم اقتصاد اسلام که ضلع سوم بحث است؛ به نظر می رسد که اگر این روش تولید نشود، روش علم اقتصاد و هر دانش دیگری همه این زحماتی که تا کنون کشیدیم به ثمر نمی نشیند زیرا با روش مشخص است که می توانیم به حل مسایل بپردازیم.
برگزیده چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: مباحثی تحت عنوان اسلامی سازی و تاسیس دانش اسلامی وجود دارد؛ برخی تصور می کنند که اسلامی سازی، در واقع همان اسلام مالی و در حقیقت یک نوع التقاط در فکر است؛ بنده این نظر را هم قبول و هم رد می کنم؛ اگر اسلامی سازی بدون روش باشد می توان این نظر را قبول کرد؛ اگر یک نهاد با تمام اضلاع و ارکان اسلامی سنجیده شود می توانیم به نتیجه درس برسیم.
وی در پایان سخنانش تاکید کرد: به قول مقام معظم رهبری باید از همه نظریات و علوم با در نظرگرفتن اصل بصیرت استفاده کنیم.
در ادامه این مراسم، عطاء الله رفیعی آتانی دبیر علمی پنجمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی گفت:مهمترین نوآوری در این دوره کنگره، برگزاری کمیسیون‌ها در طول سه روز در تهران و قم بود؛ این شیوه، فرصت طرح با حوصله تر مقالات را همراه با گفتگوهای انتقادی فراهم کرد.
رفیعی آتانی تصریح کرد: کمسیون‌های تخصصی از فقه و حقوق، تعلیم و تربیت اسلامی، الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت و روانشناسی اسلامی، هنر اسلامی، علوم سیاسی اسلامی و مدیریت تحول علوم انسانی در مراکز علمی و دانشگاهی در قم و تهران برگزار شد.
دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی یادآورشد: ۴۵۰ چکیده مقاله و ۳۶۳ مقاله به دبیرخانه کنگره رسید ولی ۹۰ مقاله در این سه روز بررسی شد؛ ۷۰۰ نفراز اساتید و اعضای هیئت های علمی دانشگاه ها و مراکز علمی کشور در این کمسیون ها شرکت کردند.
وی گفت: در برخی از کمسیون ها که جمعیت شرکت کنندگان کمتر بود، قریب به اتفاق شرکت کنندگان از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها بودند؛ برخی کمسیون ها نیز تازگی موضوعی خاصی داشت که مورد توجه پژوهشگران شد.
دبیر علمی پنجمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی عنوان کرد: با این تجربه وارد دوره جدیدی از استقرار و مدیریت اجتماعی فرآیند تولید علوم انسانی اسلامی شده ایم که با آسیب شناسی و حذف نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت می توان گام های جدی و جدیدی را به سوی پیشرفت برداشت.
وی افزود: امکان تحقق بخش‌های زیادی از این امور وابسته به اوقات خاص خود است که باید زمینه‌های آن فراهم شوند؛ در فاصله دو کنگره دو جلد کتاب و ۹ جلد از مجله‌های تحقیقات بنیادین و کاربردی منتشر گردید و مجله صدرا به عنوان مجله گفتمان ساز در حوزه علوم انسانی اسلامی منتشر شده است.
وی با اشاره به برگزاری ۴ نشست تخصصی با حضور اساتید علوم انسانی اسلامی، یادآورشد: مجموع مقالات دوره چهارم این کنگره در ۱۰ جلد منتشر شد.
دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، گفتمان سازی و شبکه سازی را در حال جریان اعلام کرد و گفت: شورای سیاستگذاری کنگره با این استدلال که مجموعه فعالیت هایی که مرتبط به کنگره در این۱۰ سال گذشته انجام شده است، ظرفیت‌های مساعدی را فراهم آورده که ماحصل آن، فعالیت مجمع عالی با حضور بیش از ۴۰ مرکز علمی است.
رفیعی آتانی اعلام نمود: هم اینک مراسم اعطای چهارمین جایزه جهانی جهانی اسلامی در این کنگره برگزار می‌شود؛ در سه دوره قبلی جایزه به ۹ تن از صاحب نظران ایرانی و خارجی اعطا شد که این جایزه امروز با حضور و با دستان مبارک آیت الله مصباح یزدی اعطا می‌شود.
وی گفت: جایزه دوره چهارم به آیت‌الله رشاد به دلیل دو دهه تلاش برای نظریه پردازی موثر و کم نظیر در حوزه روش شناسی فلسفه علوم انسانی اسلامی و همچنین مدیریت علمی و نهادسازی موفق علمی و تربیت پژوهشگران برجسته و همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین میرمعزی به دلیل نظریه سازی منسجم و مستمر در عرصه نظریه اقتصاد اسلامی اعطا می‌شود.
وی تصریح کرد: نشان دادن قله‌های علمی به رهروان جوان این مسیر در کشور از جمله دلایل اعطای این جایزه است؛ همچنین در این نشست از مباحث علمی اساتیدی چون پرفسور عثمار باکار از مالزی نیز بهره‌مند می‌شویم.
رفیعی آتانی اعلام نمود: با اینکه یکی از مطالبات درست جامعه و جامعه نخبگانی از این عرصه مساعدت دستاوردهای این حوزه برای حل مشکلات اقتصادی و تربیتی و فرهنگی جامعه است ولی همچنین نظریه پردازی در حوزه های علمی و روش شناسی علوم انسانی اسلامی حائز اهمیت غیر قابل انکار است.
دبیر کنگره بین المللی علوم انسانی تصریح کرد: نظریه پردازی با رویکرد مساعدت به حل مسائل فردی و اجتماعی زندگی مردم در چارچوب مبانی اسلامی، عقلانی ترین رویکرد پیش روست. ما در آینده در چارچوب ظرفیت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و با استفاده از ظرفیت بیش از چهل مرکز علمی همکار تلاش خواهیم کرد تا حقایق مبانی اسلامی برای حل مسائل زندگی بازآفرینی شود تا همچنان نشان داده شود که بهترین راه حل مسائل زندگی راه حق خواهد بود.
رفیعی آتانی اعلام نمود: مساعت برای حل مشکلات فردی و اجتماعی، عقلانی ترین رویکرد ما است؛ در چارچوب ظرفیت این مجموعه و ۴۰ مجموعه همکار در این عرصه تلاش می کنیم تا حقایق مفاهیم اسلامی برای حل مسال زندگی را بازافرینی کنیم.
وی با ذکر این مطلب که حق بهترین راه حل مسایل زندگی است، اعلام نمود: برای تحقق تمدن نوین اسلامی و زمینه سازی ظهور تولید علوم انسانی اسلامی نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است.
عثمان باکار از مهمترین اندیشمندان طبقه بندی علوم اسلامی
فرزاد جهان بین دبیر شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی نیز در ادامه این مراسم گفت: کمیته بین الملل ۱۰۰ صاحب نظر راشناسایی کرده و در هر دوره از مراسم اختتامیه کنگره یک یا دو نفر از این اساتید مورد تجلیل واقع می شوند.
وی افزود: در این دوره از کنگره با نظرخواهی که انجام شد دکثر عثمان باکار به عنوان برترین اندیشمند در این حوزه انتخاب شد که با توجه به سن و بیماری ایشان، از حضور وی در این همایش محروم شدیم.
دبیر شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: دکتر عثمان باکار در سال ۱۹۴۶ در مالزی متولد شد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ریاضیات در انگلیس ادامه داد و در ادامه به اصول اسلامی علاقه مند شد.
جهان بین یادآورشد: وی پس از پایان دکتری ریاضیات به مالزی برگشت ولی علاقه مندی وی به فلسفه و تاریخ علم در دوره اسلامی باعث شد که وی با راهنمایی دکتر نظر مطالعات خود را در خصوص فلسفه و تاریخ علم اسلامی ادامه دهد.
وی گفت: رساله وی در قالب کتابی با عنوان طبقه بندی علوم از منظر حکمای مسلمان نوشته شد؛ وی در سال ۱۹۹۲ به رتبه استاد تمامی و ریاست گروه فلسفه علم دانشگاه مالایا نایل شد.
وی تصریح کرد: وی از موسسان اصلی فرهنگستان علوم اسلامی مالزی بود؛ هدف از تاسیس این فرهنگستان ارتقای تحقیقات در حوزه علوم اسلامی بود. وی نشریه دو زبانه فرهنگستان را راه اندازی کرد.
جهان بین یادآورشد: از وی تا کنون ۱۶۰ مقاله و کتاب در زمینه فلسفه و تاریخ علم منتشر شده است که دو کتاب مذکور و کتاب تاریخ و فلسفه اسلامی به فارسی ترجمه شده است.
دبیر شورای سیاستگذاری جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی اعلام نمود: تلقی اتمی از طبیعت از الهیات اشعری، مفروضات فلسفی علم غربی، طراحی برنامه درسی فلسفه علوم کاربردی و مهندسی برای یک دانشگاه قرن یکمی اسلامی، فارابی و آثار او و… از جمله پژوهش های وی به شمار می روند.
وی گفت: وی در سه دهه گذشته سهم مهمی در پیشرفت مطالعات فلسفه و تاریخ علم در جهان اسلام داشته است و داوران این کنگره وی را شایسته جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی دانست.
جهان بین افزود: وی با تشکر از دعوت به دلیل مشکلات جسمانی توان حضور در ایران را نداشت. وی کتاب طبقه بندی علوم در اسلام را به عنوان مهتمرین کتاب خود می داند؛ همچنین از کتاب توحید و علم نام می برد که در خصوص رابطه علم و دین است و مقدمه فهم بهتر کتاب طبقه بندی علوم در اسلام می داد.
وی گفت: عثمان باکار بیان می کند که ایده علوم اسلامی زیست محیطی از مهمترین مباحث علمی عصر معاصر است؛ وی می گوید که انسان در یک نگاه توحیدی زمین را خانه مشترک موجودات می داند. باکار معتقد است که مسایل جهانی را باید از منظر اسلامی تحلیل کرده و برای حل آن اقدام کنند.
جهان بین در پایان سخنانش یادآورشد: ترکیب علوم اسلامی و علوم جدید از مهمترین نظریاتی است که در حال حاضر دنبال می کند. وی به دنبال نظریه جدید فیزیک اسلامی و … است.
متن بیانیه چهارمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی توسط دکتر محمدعلی متفکر آزاد به شرح زیر قرائت شد.
بسم الله الرحمن الرحیم
پس از حمد و شکر خدای متعال به خاطر نعمت عظیم و غیرقابل وصفِ اسلام و تعالیم نورانی و حیات بخش آن، درود می‌فرستیم بر رسول گرامی اسلام و آل طیبین و طاهرین او و برترین و خالصانه‌ترین سلام‌ها را تقدیم می‌کنیم به محضر مقدس و منور حضرت ولی الله الاعظم «عجل الله تعالی فرجه الشریف».
همچنین گرامی می‌داریم یاد و نام بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی «قدس سره»و شهدای گران‌قدر انقلاب اسلامی به ویژه شهدای حوزه و دانشگاه؛ و سلام صمیمانه خود را تقدیم می‌کنیم به محضر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای «مدظله العالی».
کمیته اعطای چهارمین جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی مفتخر است تا اعلام نماید، به لطف الهی طی سال های اخیر، شاهد شکوفایی بیش از پیش فعالیت های علمی در عرصه علوم انسانیِ اسلامی و شکل گیری تدریجی فرصت های مساعدتر برای ارائه نظریات و نوآوری های علمی در این ساحت می باشیم. آنچه موجب مزید خوشنودی است، ثمر بخشی کوشش های اساتید بزرگ و پیش کسوت طی چند دهه گذشته و ظهور طیف تازه ای از محققان جوان، نخبه و پرانگیزه است که به همت آنان مسیرهای تازه ای برای گسترش نوآوری های علمی در حال شکل گیری است.
مسلّماً در حال حاضر، مهم ترین اولویت در عرصه علوم انسانیِ اسلامی، سرمایه گذاری های هوشمند توأم با بلند نظری، احیاء ظرفیت ها و نیز دامن زدن به خلاقیت های علمی خصوصاً ناظر به مسائل و نیازهای کاربردی است. از طرف دیگر، نباید از نظر دور داشت که گسترش نوآوری در علوم انسانیِ اسلامی بدون باز شدن میدان های عمل به روی اساتید و محققان این عرصه و پذیرش اصل آزمون و خطا در فرایند کاربردی سازی میسر نیست و مادام که دستگاه های مدیریتی، یا خود را بی نیاز از دانش، و یا وابسته و متکی به نظریات غربی و سکولار می دانند، نمی توان انتظار داشت که فرصت های قابل توجهی برای بسط گسترۀ اثربخشیِ عملی علوم انسانیِ اسلامی فراهم گردد.
کمیته اعطاء جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی در این دوره نیز مانند دوره های قبل، با پیشنهاد جمع قابل توجهی از نظریه پردازان برجسته در عرصه علوم انسانیِ اسلامی روبرو شد که کار انتخاب و معرفی نظریه پردازان عالی را سخت و پیچیده می ساخت. البته با عنایت به فلسفه وجودی این جایزه، کمیته اعطای جایزه به انتخاب افرادی اهتمام دارد که فراتر از ارائه یک یا چند نظریه ممتاز، صاحب تلاش های متنوعی باشند که سرجمع به پیشرفت علوم انسانیِ اسلامی و افزایش دارایی های علمی آن در رشته های کلیدی کمک نموده و جامعه علمی بتواند با اتکاء به ظرفیت های آنان، به راه خود بهتر از گذشته ادامه دهد.
کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی در مراسم چهارمین دوره که امروز در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه «سلام الله علیها» و در حضور شماری از اساتید و پژوهشگران ارجمند حوزه و دانشگاه برپا می‌شود، موفق شد بر مبنای نظام نامه جایزه، پس از بررسی‌های چند مرحله‌ای، و اخذ آراء اساتید و نخبگان برجسته علوم انسانیِ اسلامی در رشته های ذی ربط، در نهایت دو تن از نظریه‌پردازان را شایسته دریافت جایزه در این دوره تشخیص دهد:
یک: استاد ارجمند جناب آیت الله آقای علی اکبر رشاد، در رشته فلسفه و روش شناسی علوم انسانیِ اسلامی، که علاوه بر خدمات بزرگ و منحصربفرد در عرصه‌های علمی و تحقیقی شامل نهادسازی، هدایت و تربیت دهها محقق زبده، و همچنین زمینه سازی برای شکل گیری صدها اثر علمی چه در ساحت علوم اسلامی و چه در ساحت علوم انسانیِ اسلامی، به طور خاص موفق شده‌اند ضمن ارائه دیدگاهی پیشرو و راهگشا در خصوص ماهیت، اصول، ساختار و قواعد علوم انسانیِ اسلامی، کمک قابل توجهی به پیشرفت این علوم نمایند.
دو: استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای سید حسین میرمعزی در رشته اقتصاد اسلامی که ضمن نقش آفرینی مؤثر در جهت بسط و تقویت دانش اقتصاد اسلامی در ایران، موفق شده اند نظریات ارزشمندی را در جهت استحکام بخشی به مبانی دانش اقتصاد اسلامی و نیز تکمیل و تعمیق نظام اقتصادی اسلام ارائه نمایند.
علاوه بر این، کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی تصمیم گرفت در این مراسم، با افتخار از جناب استاد عثمان باکار از کشور مالزی به خاطر تألیف آثار علمی ارزشمند و ارائه دیدگاه های ممتاز و اثرگذار در عرصه فلسفه علم دینی، و همچنین کوشش های وسیع در جهت بسط و تعمیق گفتمان علوم انسانیِ اسلامی در جهان اسلام تقدیر نموده و لوح سپاس خود را به ایشان تقدیم نماید.
در پایان، ضمن آرزوی سلامتی و مزید توفیق برای این سه دانشمند ارجمند در جهت خدمت خالصانه به پیشرفت و تعالی جامعه اسلامی، امیدواریم اعطاء این جایزه بتواند نقش خود را در معرفی الگوهای علمی موفق به جامعه علمی به خوبی ایفا نموده و از این پس، شاهد بهره مندی مضاعف از توانمندی‌های این اساتید محترم در جهت تحولات علمی بزرگ در جهان اسلام باشیم.
از همه صاحب نظران محترمی که ضمن مشارکت در مراحل گوناگون ارزیابی و انتخاب در کنار کمیته اعطاء جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی بودند قدردانی می‌کنیم. همچنین لازم است از مؤسسه دانش بنیان برکت و همچنین دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم به خاطر مشارکت در تأمین جوایز این دوره صمیمانه سپاسگزاری نماییم.
انتهای پیام
