روزنامه ایران – یاسمن صادق شیرازی: عروسی در عمارتی شاهانه برپاست که پر شده از دسته گل‌های طبیعی و لوستر‌های چشم نواز با بهترین گروه موسیقی شهر. هنوز پایت به  در ورودی عمارت که با گل‌های لیلیوم تزیین شده نرسیده که چند نفر برای دادن آبمیوه طبیعی مقابلت خم می‌شوند. عروس و داماد هم گران‌ترین لباس‌های شهر را پوشیده‌اند تا ساعتی چشمان میهمان‌ها را خیره کنند. میهمان‌ها هم برخی خیره و بعضی متعجب به اطراف نگاه می‌کنند و عموماً در حال ارزیابی خرجی هستند که روی دست داماد گذاشته شده است.

 

برای کرایه این عمارت کافیست در فضای مجازی واژه عروسی لوکس را جست و جو کنید تا لیستی از تالارهای اشرافی و کاخ‌های کوچک برایتان ردیف شود. علی؛ تازه داماد 24ساله‌ای که نمایندگی فروش ماشین‌های وطنی را دارد، می‌گوید تأمین دخل و خرج این عروسی به اندازه خرید چند جهیزیه برایش خرج برداشته است:«همسرم و خانواده‌اش می‌خواستند مراسم‌مان چشمگیر باشد. هرچه اصرار کردم مراسم معقول تری بگیریم قبول نکردند. گفتند یک دختر داریم و هزار آرزو. نصف هزینه مراسم را داشتم و باقی را ناچار شدم قرض کنم.»

 

 

همه عروس و دامادهایی که به سمت مراسم لوکس می‌روند جیب پر پولی ندارند. خیلی از آنها می‌خواهند برای یک شب هم که شده دهان میهمان‌ها را از جلال و شکوه باز و خاطره آن شب را در ذهن میهمان‌ها ماندگار کنند. حالا مهم نیست این صفرها از کجا تأمین می‌شود. خیلی از دامادها برای هزینه شب عروسی چک 100 میلیون تومانی می‌کشند و تا سال‌های بعد در حال پاس کردن قرض‌های ریز و درشت‌شان هستند. البته لوکس بودن یا نبودن به انتخاب خودشان است اما این هزینه‌ها می‌تواند پس‌انداز شود برای خرج‌های مهم‌تر زندگی. کمکی شود برای کرایه یک خانه و پس‌اندازی برای روزهای سخت زندگی.

بر اساس آمارهای ثبت احوال 5میلیون و 570 هزار مرد در سنین 20تا 34 سالگی و 5 میلیون و 670 هزار زن در سنین 15تا 29 سالگی مجرد هستند. مردان و زنانی که به سن ازدواج رسیده‌اند اما هنوز تصمیمی برای شروع زندگی مشترک ندارند.

یکی از دلایلی که باعث تعلل این چند میلیون نفر برای شروع زندگی شده شاید همین هزینه‌های بالای ازدواج و چشم و همچشمی به وجود آمده در جامعه باشد. مراسمی که خرجش برای بعضی‌ها به اندازه دست و پا کردن یک شغل آبرومند تمام می‌شود. چنانکه امروز طبق آمارها با 10 میلیون تومان در مشاغل آنلاین و 100 میلیون در سایر مشاغل می‌توان کارآفرینی کرد.

 رویا سه سال است با فرزاد نامزد کرده و هنوز زندگی‌شان را شروع نکرده‌اند. روز خواستگاری آنقدر مهرِشان به دل همدیگر افتاده که می‌خواستند زودتر با هم ازدواج کنند اما بعد از آن هر روزشان شده جنگ و دعوا بر سرِ خرج‌های شب عروسی. رویا می‌خواهد شب عروسی حداقل 100 میلیون تومان هزینه کند اما خانواده داماد زیر بار نمی‌روند. خانواده رویا فشار می‌آورند، تا داماد به این هزینه‌ها راضی نشود از عروسی خبری نیست. رویا می‌گوید: «فرزاد مشکلی ندارد، حتی ماشینش را فروخته تا بتوانیم در الهیه باغی برای عروسی اجاره کنیم. خانواده داماد زیر بار خرج آرایشگاه و هزینه عکس و فیلمبرداری نمی‌روند که 20 میلیون هم نمی‌شود!»

اگر 15-10 سالی از تاریخ عقدتان می گذرد احتمالاً با «ودینگ پلنر»های امروزی آشنا نیستید. آنها کسانی هستند که صفر تا صد برگزاری مراسم را برعهده می‌گیرند و شما را از بسیاری چیزها محروم می‌کنند. از جمله اینکه لذت انتخاب گل برای میز میهمانان را خودتان بچشید یا ساعت ها موسیقی گوش کنید تا به نوایی برسید که خوش دارید روز عروسی تان پخش شود. ودینگ پلنرها یا برنامه ریزهای عروسی همه کارها را به عهده می‌گیرند و جشن را با شکل و شمایلی کلیشه‌ای تحویل تان می‌دهند. از ما می‌شنوید خودتان دنبال جزئیات بروید و اجازه ندهید بهترین روز زندگی تان با سلیقه دیگران طراحی شود.

مسئولان و مدیران تالار و تشریفات عروسی در تهران و شهر‌های بزرگ از برگزاری مراسم عروسی گرانقیمت با هزینه‌های 100 میلیون تا چند صد میلیون خبر می‌دهند. تعداد زیادی از این تالار‌ها صفحات مجازی زیادی برای جذب مشتری هم راه‌اندازی کرده‌اند که طرفداران پر و پا قرصی دارند. تعداد فالوورهایشان از 200 هزار نفر شروع می‌شود و حتی به یک میلیون می‌رسد. آقای «جلالی» صاحب یکی از بزرگ‌ترین تشریفات لوکس تهران می‌گوید اجاره باغ تالار از 4 تا 120 میلیون تومان متغیر است: «قیمت‌ها متفاوت است. باغ از تالار گران‌تر است. خیلی‌ها عروسی‌شان را در عمارت می‌گیرند. برای کرایه یک عمارت حداقل باید در جیب‌تان 100 میلیون تومان پول داشته باشید.»

مدیران تالار‌ها می‌گویند تاریخ عروسی قیمت جشن را بالاتر می‌برد. آنقدر بالا که شاید برای برگزاری جشن عروسی در تابستان مجبور شوید 50درصد بیشتر خرج کنید: «قیمت تالار در پاییز، زمستان، بهار و تابستان فرق می‌کند. در فروردین قیمت‌ها به خاطر کمتر بودن مراسم پایین‌تر است ولی تابستان قیمت‌ها خیلی بیشتر است. کسی می‌تواند در عمارت‌ها عروسی بگیرد که پول بیشتری خرج کند.»

مدیران تالار‌ها به غیر از اینکه تصاویر و ویدئو‌های لوکس تالار‌ها را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، از آنها دعوت می‌کنند یک شب میهمان جشن عروسی خانواده دیگری شوند: «آنقدر خدمات و کیفیت و تالار هایمان مجلل است که از آنها دعوت می‌کنیم تا میهمان مجالس ما شوند.»

این هزینه‌ها البته فقط شامل کرایه یک عمارت و تالار نمی‌شود. مراسم عروسی خرج‌های ریز و درشت دیگری هم دارد. قیمت خواننده پاپ میهمان حدود 3 تا 4 میلیون تومان، کرایه ماشین آخرین سیستم 1 تا 2 میلیون تومان، چیدمان سفره عقد 2 تا 3 میلیون تومان، لباس عروس همراه با کارت دعوت و آرایشگاه 15 تا 20 میلیون تومان است. کیک عروسی، نورپردازی، مجری برنامه، آبمیوه طبیعی و توزیع گل سرخ را هم به این هزینه اضافه کنید. البته قیمت‌ها متغیر است و امکان نرخ‌های بالاتر از این هم وجود دارد. ودینگ پلنرهایی هم هستند که به شما پیشنهاد می‌کنند برای هر میهمان 170 تا 200 هزارتومان به آنها بپردازید و دیگر نگران هیچ چیز نباشید البته بجز حساب بانکی تان.

 

 

 در این میان رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی تهران معتقد است هزینه عروسی با پذیرایی متوسط 3 تا 35میلیون تومان است و مردم نباید سراغ واحدهای غیرمجاز و بدون‌پروانه بروند.

یک هفته گذشته بود که «خسرو ابراهیمی‌نیا» با اشاره به اینکه کمتر از ۱۰۰۰ تالار مجاز در کشور برای پذیرایی و تجهیز مجالس وجود دارد، گفته بود برخی تالارهای غیر‌مجاز عمدتاً خارج از شهرها قرار دارند و آمار رسمی از آنها در دسترس نیست. او با اشاره به اینکه اگر تبلیغات پیامکی یا اینترنتی در قالب سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی توسط این تالارها خارج از عرف و شرع نباشد، مشکلی ندارد و اگر خواسته مشتری، سفارشی خاص برای غذا، گل‌آرایی و… باشد طبیعتاً قیمت عروسی متفاوت است که می‌توان به درخواست برخی مشتریان برای کباب بره و دیگر غذاها اشاره کرد.

آرایشگاه‌ها هم در این میان سهم قابل توجهی در خالی کردن جیب داماد‌ها دارند. مسئول آرایشگاهی که در زعفرانیه برای خودش طرفداران پر و پا قرصی دست و پا کرده است، می‌گوید از پشت تلفن نمی‌تواند به مشتری‌ها قیمتی اعلام کند. باید عروس یک روز حضوری به آنجا بیاید تا برای سر و سامان دادن به چهره‌اش نرخی تعیین شود. قیمت آرایشگاه‌های معروف و لوکس از 3 میلیون تومان شروع می‌شود و به 7 میلیون تومان می‌رسد. «هر کسی نمی‌تواند به دست آرایشگر‌های معروف آرایش شود، باید حتماً چهره‌ای جذاب داشته باشد.» این را صاحب آرایشگاه حوالی زعفرانیه می‌گوید: «بهترین آرایشگر ما وقتش را روی چهره‌های جذاب می‌گذارد. اگر ببیند کسی چهره‌اش معمولی است شاید او را نپذیرد.»

تعدادی از هنرپیشه ها زن سینما هم برای تبلیغات سالن‌های آرایشی پیشقدم شده‌اند و در صفحات مجازی خود برای آنها تبلیغ می‌کنند. «مریم» می‌گوید اینجا پاتوق بازیگرمحبوبش است و چون او در اینستاگرام این آرایشگاه را تبلیغ می‌کند به همین خاطر به اینجا آمده است: «خانواده شوهرم درآمد متوسطی دارند. شرط اصلی‌ام برای ازدواج یک مراسم باشکوه و آبرومند بود و آنها هم قبول کردند.»

در این میان کارشناسان اجتماعی معتقدند ترس از ازدواج یکی از نتایج ازدواج‌های لوکس و پرهزینه است. به طوری که دکتر امان‌الله قرایی مقدم-جامعه شناس- با اشاره به افزایش فخرفروشی در جامعه می‌گوید: فخرفروشی بواسطه اموال و دارایی در جامعه افزایش یافته است. به طوری که عروسی می‌گیرند و با النگو و ماشین به دیگران فخر می‌فروشند. این اتفاق زمانی می‌افتد که در جامعه مادی‌گرایی و ظاهر مبنا قرار می‌گیرد.

قرایی مقدم با اشاره به اینکه «شیء سروری» به معنی این است که افراد شخصیت‌شان را از اشیا می‌گیرند، بیان می‌کند: هرچه معنویات و اصالت افراد کمتر باشد بیشتر به سمت مراسم لوکس متمایل می‌شوند. این اتفاق به خانواده و جامعه صدمه می‌زند. افراد را از ازدواج می‌ترسانند و باعث کاهش نرخ ازدواج می‌شوند. بی‌بند وباری جنسی، تجردگرایی، ضعف در بنیان خانواده و صدمات اقتصادی، فرهنگی و روحی و روانی از دیگر نتایج مادی‌گرایی است.

قرایی مقدم می‌گوید: زمانی که مردم به سمت عروسی‌های لوکس می‌روند یعنی جامعه از معنوی‌گرایی به سمت مادی‌گرایی حرکت کرده است. در این زمان وقتی فرد برای خواستگاری می‌رود ملاکش مادیات است نه معنویات.

این جامعه شناس با اشاره به اینکه مادیات و احساسات در جامعه نسبت به معنویات و عقلانیت عالی شده است، بیان می‌کند: در این شرایط طبیعی است که روابط افراد حالت صوری و ظاهری پیدا می‌کند و توجهی به اصالت یا باطن افراد نمی‌شود.

 

 

قرایی مقدم می‌گوید: در شهرهای بزرگ هویت افراد مشخص نیست و مردم هویت‌شان را از اشیا می‌گیرند. در صورتی که ممکن است این افراد هیچ هویتی نداشته باشند. جشن طلاق و جشن‌های ازدواج لوکس از نتایج مادی‌گرایی در جامعه است. به همین دلیل عده‌ای با خرید کالای قسطی یا برای تأمین هزینه‌های عروسی لوکس تمام عمر خود را می‌فروشند. بنابراین برخی ممکن است توان برگزاری جشن‌های لوکس را نداشته باشند اما حاضرند زیر بار قرض بروند و برای خود آبرو و جلال بخرند.

این جامعه شناس طلاق را یکی از نتایج مادی شدن طلاق می‌داند و می‌گوید: بر اساس تحقیقاتی که به تازگی در زمینه طلاق انجام دادیم یکی از نتایج گرایش مادی جامعه افزایش طلاق است. این اتفاق شامل پسران و دختران می‌شود. ترس از ازدواج یکی دیگر از نتایج این موضوع است. زمانی که یک زوج با قسط‌های ریز و درشت روبه‌رو می‌شود دچار درگیری و تعارض خواهد شد.

دکتر آرزو بلالی – جامعه شناس: با اشاره به اینکه برای ترویج ازدواج ساده در جامعه باید فرهنگ‌سازی لازم انجام شود، می‌گوید: زمانی که چهره‌های مشهور ازدواج‌های پرهزینه و لوکس برگزار  و تصاویر‌شان را در فضای مجازی منتشر می‌کنند ما نمی‌توانیم توقعی از مردم داشته باشیم.

او بیان می‌کند: هنرپیشه ها سینما و چهره‌های مشهور تأثیر قابل توجهی در فرهنگ‌سازی دارند. زمانی که آنها به سمت تجملگرایی و زندگی لوکس می‌روند طبیعی است که قشر جوان آنها را به‌عنوان الگو انتخاب می‌کنند. ما در جامعه دچار رفتار‌های دوگانه هستیم. وقتی این چهره‌ها یا سلبریتی‌ها در تلویزیون ظاهر می‌شوند از قناعت و زندگی ساده حرف می‌زنند اما در زندگی واقعی‌شان به گونه دیگری رفتار می‌کنند.

بلالی معتقد است مردم باید برای ازدواج‌های ساده ارزش قائل شوند. او می‌گوید: این‌طور نشود که هر تصویری در مورد ازدواج ساده از صدا و سیما پخش می‌شود فقط منحصر به خانواده‌های فقیر باشد.

 

تجملگرایی را نه تنها در ازدواج بلکه در همه چیز حذف یا کمرنگ کنیم. باید جلوی واردات کالاهای لوکس را در بازار هم بگیریم. قبل از عرضه محصولات که تقاضا ایجاد نمی‌شود. وقتی جامعه پر از کالای لوکس می‌شود مردم به سمت مصرف می‌روند. این جامعه شناس با اشاره به اینکه سازمان‌های مسئول در زمینه فرهنگ‌سازی تا به حال ضعیف عمل کرده‌اند، می‌گوید: چرا باید عروس را در آرایشگاه لوکس ببریم که بعد از آرایش مادرش هم او را نشناسد؟ در این شرایط طبیعی است که جوان‌ها از ازدواج فراری باشند، چون وقتی بررسی می‌کنند می‌فهمند از عهده این مخارج برنمی‌آیند.

او می‌گوید: غذای سلف سرویس چه جایگاهی در فرهنگ ما دارد؟ چرا باید حلقه‌ای برای عروس بخریم که 100نگین روی آن نصب شده وقتی بر اساس تاریخچه حلقه می‌تواند یک رینگ ساده باشد. چرا خانواده برای مراسم‌شان باید 800 نفر را دعوت کنند تا همه فامیل شاهد عروسی‌شان باشند؟ همه این سؤالات نیاز به تحقیق و بررسی دارد. او رسانه ملی را در این معضل مقصر می‌داند و می‌گوید: رسانه ملی به‌عنوان سازمانی که نقش بسزایی در فرهنگ‌سازی دارد در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده است. چرا عروسی‌های لوکس را در رسانه ملی‌مان پخش می‌کنیم؟ یعنی ما علاوه بر اینکه فرهنگ‌سازی نمی‌کنیم در راستای اقدامات منفی هم گام برمی داریم.

مسئولیت ترویج ازدواج آسان با چه سازمانی است؟

با اینکه موضوع ترویج فرهنگ ازدواج آسان می‌تواند در افزایش ازدواج بسیار مؤثر باشد اما معلوم نیست مسئولیت این فرهنگ‌سازی را چه سازمانی به عهده دارد. سازمان‌های مختلف دولتی اعلام می‌کنند تنها در راستای افزایش ازدواج و کاهش طلاق اقداماتی را در قالب مشاوره و برگزاری کارگاه‌های آموزشی انجام داده‌اند. در طول سال‌های اخیر نهادهای مختلف اجرایی اقداماتی در قالب پرداخت وام و جهیزیه به جوانان ارائه کرده‌اند اما در این میان جای خالی سازمانی که فرهنگ ازدواج آسان را در میان جوانان تبلیغ کند خالی به‌نظر می‌رسد.