وب‌سایت یک‌پزشک – میثاق محمدی‌زاده: پیش از شیوع ویروس کرونا، پاساژگردی و خیابان‌گردی یک سرگرمی و تفریح برای مردم به‌ویژه در شهر‌های بزرگ و گران‌قیمت بود. گاهی هم این گشت‌وگذار‌ها در فروشگاه‌های فیزیکی به خرید‌هایی منجر می‌شد و گاهی فقط دیدن اجناس پشت ویترین، یک لذت کافی برای مردم بود.

اما همه‌گیری ویروس کرونا در جهان و خانه‌نشینی اجباری مردم و گذران چندین هفته تا چند ماه در قرنطینه، مردم را به سوی خرید‌های اینترنتی سوق داد. عادتی که شاید تصور کنید فقط خودتان بدان مبتلا شدید و در مدت قرنطینه کلی خرید آنلاین داشتید، ولی باید بدانید همه مردم در جهان چنین عادتی پیدا کردند.

عادتی که به نظر می‌رسد چندان الگوی مشخصی نداشته و خرید‌های انجام شده نیز بر مبنای نیاز و ضرورت نیستند. گزارش‌های خرده‌فروشی‌های آنلاین نشان می‌دهد خرید‌های اینترنتی در ماه‌های اخیر رشد بسیار بالایی داشته است. موسسه Criteo گزارش داده در دوران شیوع کرونا، خرید‌های تصادفی ۳۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

مردم انواع اجناس و کالا‌ها را به صورت آنلاین خرید می‌کنند. لباس و پوشاک، لوازم کامپیوتری و دیجیتالی، بازی، لوازم خانگی، کالا‌های ورزشی، لوازم حیوانات اهلی، انواع خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها و نهایتا مواد شوینده و بهداشتی و ماسک، هر چیزی سفارش آنلاین داشتند.

بسیاری از مواد خوراکی و نوشیدنی‌های غیرضروری در فهرست خرید‌های مردم قرار دارد. فروش الکل به صورت آنلاین ۲۴۳ درصد افزایش یافته است. فروش کوکی‌ها نیز ۵۰ درصد افزایش دارد. فروش آنلاین اسباب‌بازی کودکان نیز ۲۸ درصد افزایش را تجربه می‌کند.

حتی نیازی به این آمار و ارقام نیست تا بفهمیم کردم چقدر خرید آنلاین داشتند. آمازون بیش از ۱۰۰ هزار کارمند جدید برای افزایش سرعت پردازش سفارش‌های آنلاین در دوران کروناویروس استخدام کرده است. فروشگاه دیجی‌کال هم در این مدت ۲ هزار نیروی جدید استخدام کرده است.

چرا ما هنوز خرید می‌کنیم؟

خرید آنلاین در این دوران فقط یک سرگرمی نبوده است و دلایل روانی پشت آن هست. شاید در ظاهر بیکاری، رکود و کاهش درآمد‌ها منجر به افت خرید‌های آنلاین شود، ولی این‌طور نیست و ثابت شده مردم در وضعیت بحرانی خرید‌های بیشتری دارند. در ایالات متحده، مردم پس از اتفاق ۱۱ سپتامبر و سایر حملات تروریستی، خرید‌های بیشتری انجام دادند.

به گفته آنتونی پی دیماریا (Anthony P. DeMaria)، دکترای روان‌شناسی بالینی و روان‌درمانی و مدیر کلینیک روان‌پزشکی بزرگ‌سالان در Mt. Sinai Morningside و بیمارستان‌های نیویورک؛ بی‌حوصله‌گی منجر به بی‌انگیزگی می‌شود و افرادی که در اثر ماندن در خانه کمبود هیجان و تازگی دارند؛ به سوی خرید آنلاین رو می‌آورند.

خرید آنلاین می‌تواند خلاء تازگی را پر کند و یک نوع سرگرمی است. خرید می‌تواند ذهن شما را از اخبار بد یا هرج و مرج دنیا دور نگه دارد و زندگی را هنوز برای شما جذاب نگه دارد. در یک سطح عمیق‌تری، بسیاری از افراد شاهد از دست دادن کنترل هستند و خرید کردن یک روش مقابله با آن است. یک روش دیگر مقابله با آن بازدید‌های شبکه‌های اجتماعی و تماشا کردن هر چیزی در قرنطینه است.

در این دوران مردم به سوی رفتار‌های ارادی می‌روند تا احساس کنترل بر جریان زندگی داشته باشند. مثلا، تغییر چیدمان خانه مطابق سلیقه خودشان، مرتب کردن کمد و میز کار. خرید کالا‌ها و اجناس جدید هم می‌تواند یک احساس کنترل بر محیط را به وجود بیاورد. برخی‌ها با خرید کردن احساس می‌کنند بر زندگی تسلط دارند. از سوی دیگر، برخی اوقات افرادی که احساس ضعف و ناتوانی در یک شرایط خاص دارند؛ تمایل به انجام کار‌هایی مانند خرید کردن پیدا می‌کنند.

دکتر دیماریا می‌گوید خرید می‌تواند نوعی تحقق آرزو‌ها برای آینده باشد؛ حتی اگر نمی‌دانیم آینده به چه شکلی خواهد بود. مردم برای تابستان لباس و پوشیدنی‌هایی خرید می‌کنند در حالی‌که نمی‌دانیم آیا تابستان امسال مانند همیشه خواهد بود یا نه!

خرید چیز‌هایی که مردم را به یاد روز‌های عادی زندگی می‌اندازد و نشان‌دهنده بازگشت به شرایط پیش از کرونا است؛ یک وضعیت ذهنی مطلب در دوران قرنطینه است.

فقط مغز شما تمایل به خرید ندارد؛ بازاریابی‌ها هم موثر هستند

در حالی‌که تصور می‌شود خرید آنلاین باعث فرار یا آسایش ذهنی ما می‌شود؛ تبلیغات و بازاریابی‌ها هم در تهییج فضا تاثیرگذار هستند. اگر از رسانه‌های اجتماعی در این دوران بیشتر استفاده کردید؛ احتمالا بیشتر تحت تاثیر پست‌ها و اینفلوئنسر‌ها و تبلیغات، به سوی خرید آنلاین کشیده شدید.

CAD Management یک شرکت مشاوره برند و سرگرمی مستقر در شهر نیویورک است. این موسسه می‌گوید برند‌ها نسبت به گذشته هزینه‌های بیشتری برای بازاریابی هزینه می‌کنند. برند‌ها تلاش می‌کنند کاربران و مشتریان خود را به سوی فروشگاه‌های تجارت الکترونیک سوق دهند.

شرکت‌ها سعی می‌کنند به روش‌های غیرمستقیم و تولید محتوا‌های دیجیتالی متنوع در کانال‌های مختلف باعث تاثیرگذاری بیشتری بر ذهن و رفتار مردم شوند. خرید آنلاین می‌تواند یک روش مقابله با وضعیت بی‌حوصله‌گی و بی‌انگیزگی در زندگی روزمره باشد، ولی می‌تواند تحت تاثیر افزایش بازاریابی‌ها نیز قرار گرفته باشد.

بعد از زدن کلید «خرید» چه اتفاقی می‌افتد؟

گاهی اوقات پس از خرید و سفارش یک کالا، سریعا پشیمان می‌شوید یا جذابیت و هیجان خرید آن برایتان فروکش می‌کند. این رفتار طبیعی است و به گفته دکتر دیماریا، هنگامی که هیجان خرید کالایی را داریم؛ تصور می‌کنیم یک چیز عالی است، ولی اندکی بعد احساس اضطراب پیدا کرده و هیجان آن از بین می‌رود.

حس خوب خرید‌ها بسیار کوتاه مدت است و اگر جزو افرادی هستید که قدرت اقتصادی بالایی ندارید و پس‌انداز یا پول درون کارت اعتباری شما محدود است؛ احتمالا پس از مدتی حس نارضایتی سراغ‌تان بیاید و فقط پول‌های خود را از دست داده باشید. خرید آنلاین می‌تواند یک رفتار اعتیادآور شود. شما اشتیاق خرید چیزی را دارید؛ جذابیت و هیجان آن بالا می‌رود و پس از خرید، سریعا این احساس‌ها فروکش می‌کنند و برای جبران باید بیشتر بخرید.

نکته دیگر، احساس گناهی است که شاید پس از خرید‌ها و سفارش‌ها سراغ شما بیاید. اینکه چندین نفر در دوران قرنطینه و شیوع ویروس کرونا باید برای ارسال سفارش شما کار کنند و ناچار هستند خانه خود را ترک و در شرایط ابتلا به این ویروس قرار بگیرند. برای برخی افراد این حس گناه به اندازه‌ای قوی است که مانع از خرید می‌شود، ولی برای بسیاری از افراد این‌طور نیست و فرآیند خرید را دنبال می‌کنند.

در آخر، پیش‌بینی می‌شود خرید‌های آنلاین در دوران پساکرونا افزایش پیدا کند و مردم دنبال خرید تجربیات جدید، فیلم و سریال، سرگرمی‌ها و حضور در جشنواره‌های مجازی باشند. مردم دوست دارند هنوز تعاملات و تجربیات اجتماعی را داشته باشند و دنبال روش‌های جدیدی برای کسب آن هستند.