برترین‌ها: پلی اوری یا بیش‌ادراری به حالتی گفته می‌شود که مقدار ادرار بیش از سه لیتر در روز باشد، یعنی بدن بیش از حد نرمال ادرار تولید می‌کند. افراد بزرگسال معمولا سه لیتر در روز ادرار تولید می‌کنند، اما وقتی بیش‌ادراری روی می‌دهد، ممکن است فرد در روز تا ۱۵ لیتر ادرار تولید کند. این علامتی شناخته شده از دیابت است.

چند عارضه‌ی دیگر هم می‌توانند باعث شوند شما بیشتر ادرار کنید، مثلا مثانه‌ی بیش فعال (پُرکار)، بزرگ شدن پروستات و عفونت‌های مجاری ادراری. این عوارض می‌توانند باعث شوند شما احساس کنید مرتبا باید دستشویی بروید، حتی اگر ادرار زیادی در مثانه‌تان وجود نداشته باشد. اما در پلی اوری، بدن شما حجم بیشتری از ادرار تولید می‌کند و به این دلیل مجبورید زیاد دستشویی بروید.

علائم پلی اوری یا بیش‌ادراری چیست؟

در پلی اوری علاوه بر ادرار بسیار زیاد، ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:

احساس تشنگی: شما مایعات زیادی از دست می‌دهید و همین می‌تواند باعث دهیدراته شدن بدن‌تان بشود.

شب‌ها مکررا از خواب بیدار شدن: وقتی در خواب هستید هم نیازتان به ادرار کردن متوقف نمی‌شود.

علت‌های زیر می‌توانند باعث افزایش حجم ادرار شوند:

دیابت نوع اول و دیابت نوع دوم

پلی اوری اغلب یکی از اولین علائم دیابت است. دیابت باعث می‌شود قند در جریان خون‌تان تجمع کند. اگر کلیه‌ها نتوانند این قند اضافی را فیلتر کنند، از طریق ادرار از بدن‌تان دفع خواهد شد. با حرکت کردن قند و مایعات اضافی به سمت کلیه‌ها، شما مجبورید بیشتر ادرار کنید. ضمنا هر چه بیشتر ادرار کنید، بیشتر احساس تشنگی خواهید کرد و بیشتر آب خواهید نوشید.

دیابت بی‌مزه

در این بیماری نادر، بدن نمی‌تواند سطح مایعات خود را کنترل کند. در نتیجه هر چقدر هم که آب بنوشید باز هم بسیار احساس تشنگی خواهید کرد. دیابت بی‌مزه می‌تواند به دلیل مشکلات کلیوی یا مشکلی در مغز که در اثر عمل جراحی، تومور، عفونت و یا ضربه به سر ایجاد شده، بروز کند.

بارداری

مادران باردار نیز می‌توانند دچار دیابت بی‌مزه بارداری شوند. این عارضه معمولا بعد از زایمان برطرف می‌شود.

بیماری یا نارسایی کلیوی

کلیه‌هایی که آسیب دیده‌اند نمی‌توانند آنطوری که باید، خون را تصفیه کرده و ضایعات را از بدن دفع کنند. پلی اوری اغلب می‌تواند از علائم اولیه‌ی مشکل در کلیه باشد.

بیماری کبد

مشکلات کبد نیز می‌تواند بر کلیه‌ها نیز اثر بگذارد. کبدی که مشکل دارد نمی‌تواند تصفیه خون و دفع ضایعات را به خوبی انجام بدهد و کبدی که آسیب دیده، از جریان خون به سمت کلیه‌ها کم می‌کند، در نتیجه کلیه‌ها نمی‌توانند به درستی کار خود را انجام دهند.

سندرم کاشینگ

سندرم کاشینگ زمانی است که کورتیزول زیادی در بدن وجود دارد. کورتیزول زیاد بر ADH (هورمون آنتی دیورتیک یا ضد ادرار) اثر می‌گذارد.

هایپرکلسمی (غلظت سرمی کلسیم در خون)

کلسیم زیاد در خون می‌تواند بر سطح هورمون آنتی دیورتیک یا واکنش کلیه‌ها نسبت به آن اثر بگذارد. هایپرکلسمی می‌تواند شیوه‌ی پردازش ادرار در کلیه‌ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

اضطراب

میان اضطراب و وازوپرسین (vasopressin) ارتباط وجود دارد. وازوپرسین ماده‌ای است که به کلیه‌ها کمک می‌کند آب را باز جذب کرده و در نتیجه منجر به کاهش حجم ادرار می‌شوند.

برخی از دارو‌ها

یک سری از دارو‌ها می‌توانند موجب پلی اوری شوند:

مسدود کننده‌های کانال کلسیم: این داروها، رگ‌های خونی را باز می‌کنند و می‌توانند باعث شوند بدن، ادرار بیشتری تولید کند.

دیورتیک‌ها (ادرارآور): این دارو‌ها به شما کمک می‌کنند آب و نک را از بدن خارج کنید.

لیتیوم: این دارو برای اختلال دو قطبی بوده و می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند.

SSRIs (مهارکننده‌های بازجذب سروتونین): این دسته از دارو‌ها برا درمان افسردگی به کار می‌روند، اما می‌توانند جلوی تولید ADH در بدن را نیز بگیرند.

تتراسایکلین: دمکلوسیکلین، نوعی از این آنتی بیوتیک است که می‌تواند بر تولید ADH اثر بگذارد.

مصرف الکل

مصرف الکل مانع تولید ADH در بدن می‌شود.

مصرف کافئین

کافئین باعث می‌شود بیشتر ادرار کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر فکر می‌کنید مشکلی در سلامتی‌تان دارید که باعث افزایش حجم ادرارتان شده، علائم زیر را مدنظر داشته باشید و در صورت مشاهده‌ی آن‌ها هر چه زودتر به پزشک مراجعه نمایید:

• تب
• کمر درد
• ضعف در پا‌ها
• به طور ناگهانی دچار افزایش ادرار شدن، خصوصا در کودکان
• اختلالات ذهنی و روانی
• تعریق شبانه
• کاهش وزن

این علائم می‌توانند نشاندهنده‌ی اختلالات نخاعی، دیابت، عفونت‌های کلیوی یا سرطان باشند. با مشاهده‌ی این علائم باید به دنبال درمان باشید. درمان می‌تواند به شما کمک کند هر چه زودتر علت افزایش ادرارتان را پیدا کرده و سلامتی‌تان را حفظ کنید. اگر فکر می‌کنید افزایش ادرارتان به دلیل افزایش مایعات یا مصرف داورست، چند روز حجم ادرار خود را کنترل کنید. اگر بعد چند روز، افزایش ادرارتان همچنان ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص پلی اوری یا بیش‌ادراری

پزشک برای تشخیص پلی اوری، چند عامل را بررسی می‌کند:

علائم: پزشک از شما در مورد مقدار مایعاتی که بدن‌تان می‌سازد و میزان تشنگی‌تان سوال می‌کند.

سابقه: پزشک از شما می‌پرسد از چه زمانی علائم‌تان شروع شده‌اند و هر گونه درمان پزشکی را که می‌توانند علت علائم‌تان باشند بررسی می‌کند، مثلا تغذیه با لوله، تزریق مایعات، انسدادی در مجاری ادراری، عمل جراحی، سکته مغزی و یا ترومای سر.

معاینه فیزیکی: پزشک از بابت علائم احتمالی دیابت و یا سایر عوارض جسمی یا روانی که می‌توانند سبب پلی اوری شوند، شما را معاینه و بررسی می‌کند. او دست‌ها، پا‌ها و شکم‌تان را از جهت تورم معاینه می‌نماید. پزشک عواملی را که می‌توانند سبب دیابت بی‌مزه شوند نیز بررسی می‌کند، مانند سرطان، سندرم شوگرن، دارو‌های ضد افسردگی و هایپرکلسمی.

آزمایش ادرار: پزشک ممکن است از آزمایش ۸، ۱۲، و یا ۲۴ ساعته ادرار کمک بگیرد: ظرف مخصوصی به شما داده می‌شود و شما باید طی ۲۴ ساعت ادرار خود را در آن جمع کرده و به آزمایشگاه تحویل دهید. این آزمایش شبیه یک آزمایش تصادفی یا رندوم است، اما جمع آوری ادرار طی یک دور‌ه‌ی طولانی‌تر از زمان، به پزشک کمک بیشتری در تشخیص عارضه می‌کند.

آزمایش محرومیت از آب نیز می‌تواند به پزشک کمک کند متوجه شود وقتی ADH در سیستم‌تان وجود دارد، کلیه‌ها تا چه اندازه خوب کار می‌کند. در این آزمایش شما تا ۸ ساعت یا تا زمانی که ۵ درصد از وزن بدن خود را از دست بدهید مایعات مصرف نمی‌کنید. وزن و غلظت ادرارتان به طور متناوب آزمایش و اندازه گیری می‌شوند.

آزمایش خون: آزمایش خون برای چک کردن الکترولیت‌ها، کلسیم و سدیم انجام می‌شود.

تست گلوکز: پزشک، قند خون‌تان را چک می‌کند تا ببیند دیابت دارید یا نه.

تست عملکرد غده هیپوفیر: غده‌ی هیپوفیز، ADH می‌سازد. اگر این غده مشکلی داشته باشد، تولید ADH با اختلال مواجه خواهد شد.

درمان پلی اوری یا بیش‌ادراری

درمان پلی اوری بستگی به علت آن دارد. مثلا اگر دیابتی داشته باشید که تحت کنترل نیست، احتمالا نیاز به درمان این عارضه دارید. اگر دارویی که مصرف می‌کنید سبب افزایش حجم ادرارتان شده، با پزشک‌تان در مورد جایگزین کردن این دارو با دارویی دیگر یا تغییر دوز مصرفی‌تان حرف بزنید.

منابع : webmd ،healthline