شیوا دولت‌آبادی درباره پدیده خودکشی کودکان و نوجوانان طی یک سال اخیر گفت: معمولا پشت رفتارهای کودکان و نوجوانان انگیزه‌هایی وجود دارد که تا حدود زیادی مربوط به ویژگی‌های روان‌شناختی سنی آنان است. به عنوان مثال اگر کودکی خردسال به صورت غیرمترقبه دست به خودکشی بزند به این مساله باز می‌گردد که مفهوم مرگ و پایان زندگی را نمی‌داند.

وی ادامه داد: نوجوانان مجموعه‌ای از تغییرات را تجربه می‌کنند و در این مرحله ممکن است به دلایلی همچون تغییرات شکلی، تغییر جایگاه اجتماعی، توجه به جنس مخالف، نگرانی از آینده و… از خود ناراضی باشند، ‌لذا در این سنین می‌توانیم به صورت طبقه‌بندی شده در یابیم که تا چه میزان ویژگی‌های همراه با رشد می‌تواند در اقدام به خودکشی این رده سنی موثر باشد.

دولت‌آبادی با اشاره به نبود تحقیقات دقیق و همه‌جانبه در این خصوص در کشور گفت: جمع‌بندی‌ها نشان می‌دهد؛ در بسیاری مواقع اقدام به خودکشی نوجوانان به دلیل نگرانی درسی، نگرانی از تنبیه و نداشتن اعتماد کافی نسبت به خود برای بیان نگرانی‌ها و مسائل‌شان در خانواده و مدرسه است و اینکه این افراد متاسفانه چشم‌انداز دلپذیری برای آینده خود نمی‌بینند.

اقدام به خودکشی در بستر افسردگی صورت می‌گیرد

مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان با بیان اینکه اگر فردی نسبت به آ‌ینده خود امیدوار باشد؛ سختی‌های زندگی را راحت‌تر تحمل می‌کند تا وقتی که وی ناامیدی و افسردگی نسبت به آینده خود داشته باشد، اظهار کرد: معمولا اقدام به خودکشی را در بستر افسردگی می‌بینیم؛ یعنی باید زمینه‌ای برای ناامیدی فراهم شده باشد که فرد دست به چنین اقدامی بزند.

وی با تاکید بر اینکه اگر چشم بینا داشته باشیم، می‌توانیم؛ تغییرات خلقی را در برخی از نوجوانانی که اقدام به خودکشی می‌کنند مشاهده کنیم افزود: در بسیاری موارد افت تحصیلی و علایق می‌تواند؛ نشان دهد که بچه‌ها در دام افسردگی افتاده‌اند، بنابراین اگر شرایط را به گونه‌ای فراهم نکرده‌ باشیم که بچه‌ها به زندگی دلبسته شده، بطوریکه که نخواهند به آن پایان بدهند؛ حداقل می‌توانیم آن‌ها را در مرحله‌ای که در معرض خطر هستند با نگاهی دقیق‌تر مورد توجه قرار داده و به آن‌ها کمک کنیم.

دولت‌آبادی خاطرنشان کرد: اینکه ما کودکانمان را در برابر سختی‌ها مقاوم بار بیاوریم تا با کوچک‌ترین ضربه‌ها نشکنند؛ فرآیند تربیتی درازمدتی را می‌طلبد که طی این فرآیند با همدلی تنگاتنگ والدین و مشاوران مدرسه، کودکان و نوجوانان از فراز و نشیب‌های زندگی آگاه شوند و دریابند که شکست و پیروزی معنای زندگی است. باید به آن‌ها بیاموزیم؛ چگونه مشکلات خود را حل کرده و درباره آن با دیگران حرف بزنند. باید آنان یاد بگیرند که چگونه می‌توانند؛ جرأت ورزی داشته و مشکلاتشان را به صورت لاینحل نبینند.

خانواده‌ها کمتر به مسائل روان‌شناختی فرزندان توجه می‌کنند

این روان‌شناس با تاکید بر اینکه آمار‌ها نشان می‌دهد که خودکشی نوجوانان حتی بدون افسردگی درازمدت نوعی واکنش حاد نسبت به مسائل حادی است که با آن روبرو شده‌اند، ‌ عنوان کرد: این گونه مسائل به وسیله رابطه تنگاتنگ نوجوانان با بزرگ‌تر‌ها می‌تواند؛ پیشگیری شود، یعنی فرد باید اعتماد کند که کسانی هستند که مرا با تمام مشکلاتم دوست دارند و تکیه‌گاه من هستند، اگر این موضوع وجود داشته باشد؛ کمتر شاهد واکنش شدید نسبت به انواع شکست‌ها خواهیم دید.

رئیس هیئت مدیره انجمن روان‌شناسی ایران با اشاره به اینکه بر اساس الگوی یک سال اخیر معمولا نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ ساله دست به خودکشی زده‌اند، اضافه کرد: داشتن همدلی کافی و پیوست با زندگی و اندیشیدن به این موضوع که پس از مرگ من آنان که مرا دوست دارند؛ چه خواهند کرد، همگی موانعی برای خودکشی نوجوانان هستند.

وی با تاکید بر اینکه هر چه رو به جلو آمده‌ایم؛ خانواده‌ها کمتر به زیربناهای روان‌شناختی فرزندانشان توجه کرده‌اند، گفت: بیشتر تلاش خانواده‌ها برآورده کردن نیازهای فکری و مادی فرزندانشان بوده است و بیشتر برای داشتن درآمد کافی تلاش کرده‌اند و نه روابط عاطفی و وقت کافی با فرزندانشان. ارتباط کافی با فرزندان باعث می‌شود؛ آن‌ها نسبت به خانواده احساس تعلق کنند و نبودشان را صدمه‌ای جبران‌ناپذیر به خانواده بدانند.

دولت‌آبادی با بیان اینکه با مرور زمان انسان‌ها بیشتر از هم فاصله گرفته‌اند و هر کس با دنیای مجازی و فردی خود درگیر است، خاطرنشان کرد: در این شرایط پیوندهای عاطفی کمتر شکل می‌گیرند و سست‌تر هستند که این مسائل باعث شده دچار آسیب‌های بیشتر و واکنش‌های غیرمنتظره همچون خودکشی شویم.

خودکشی در رده سنی پایین یک هشدار است

این روان‌شناس ضمن هشدار نسبت به وقوع تعدادی خودکشی در یک رده سنی پایین عنوان کرد: هر چه به مسائلی همچون پیوند اجتماعی، هدفگذاری روشن برای تربیت فرزند، مقاوم سازی، جرأت ورزی، انسان‌دوستی و خانواده دوستی بیشتر توجه کنیم نسل‌های با کیفیت‌تری خواهیم داشت.

رئیس هیئت مدیره انجمن روان‌شناسی ایران با بیان اینکه پژوهش درباره خودکشی همواره صورت گرفته است، عنوان کرد: خیلی بهتر است که به جای تحقیق درباره علل خودکشی بر مسائلی همچون کاهش افسردگی افزایش شادی، مسئولیت پذیری و پیوند غنی‌تر میان انسان‌ها برای تعلق به جامعه و خانواده سرمایه‌گذاری کنیم، زیرا این علل قابل پیش‌بینی هستند.

۴۷۴۷