از زمان تشکیل موزه هنرهای معاصر تهران در سال ۱۳۵۶، آثار ارزشمند هنرهای تجسمی از ایرانی گرفته تا جهانی در گنجینه موزه جای گرفتند و به مرور زمان بر ارزش‌های آن افزوده شد؛ آثاری که البته در این سال‌ها بارها و در غالب نمایشگاه‌های گوناگون به نمایش عمومی گذاشته شده است.

بیش از ۳ هزار اثر در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است که مجموعه آثار خارجی آن یک دوره ۱۵۰ ساله از امپرسیونیسم تا هنر مفهومی را تشکیل می دهد. در میان آثار خارجی، برخی از آنها جزو  آثار گران قیمت در جهان محسوب می شوند و به نظر مادی و معنوی از ارزش بالایی برخوردار هستند. 

در این گزارش صلح خبر تلاش شده است تا برخی آثار نقاشی هنرمندان خارجی موجود در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران معرفی شود.   

******

• پابلو پیکاسو 

پابلو پیکاسو (۱۹۷۳_۱۸۸۱) نقاش، مجسمه‌ساز و شاعر اسپانیایی از تأثیرگذارترین هنرمندان قرن بیستم و‬ مبدع‬ سبک‬ کوبیسم‬ بود که آثارش از دوره حیات مورد توجه قرار گرفت و امروز پس از سال‌ها از زمان مرگش جزو گران‌ترین هنرمندان جهان محسوب می‌شود.

پیکاسو نقش بسیار مهمی در هنر مدرن جهان ایفا کرد. سال‌ها فعالیت حرفه‌ای او در عرصه نقاشی و خلق آثار متعدد و متنوع منجر به ابداع سبک‌های هنری جدید و نوآوری در سبک‌های پیشین شد. او از جمله هنرمندانی بود که در دوران زندگی خود مورد توجه قرار گرفت و به شهرت رسید. هنرمندی که در سال‌هایی که جهان درگیر جنگ بود و بسیاری صفحات تاریک تاریخ را رقم می‌زدند، با وجود تمام انتقادات از صلح خبر دفاع و برای هنر زندگی کرد.

آثار متعددی از نقاشی های پیکاسو در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است. 

کامی پیسارو (۱۹۰۳_ ۱۸۳۰) را به عنوان پیر مکتب امپرسیونیسم می شناسند. او استاد نقاشان بزرگی همچون سزان، گوگن و ون‌گوک و … بوده است. رنوآر چهره‌نگاره‌های پیسارو از مردم عادی را انقلابی می‌خواند. آثار این ستاره در سال‌های ۱۸۷۴ و ۱۸۸۶ در هر هشت نمایشگاه پاریس به نمایش گذاشته شد. 

اثر «خانه های نوکه در بلژیک» که در سال ۱۸۹۴ خلق شد، از آثار موجود در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است. 

کلود مونه، از نقاشان بزرگ تاریخ هنر جهان و از بنیان‌گذاران نقاشی امپرسیونیسم است. به گفته بسیاری از تاریخ پژوهان هنری، اصطلاح «امپرسیونیسم» از یکی از نقاشی‌های او با عنوان «امپرسیون طلوع خورشید» گرفته شده‌ است.

اثر «منظره ای در اطراف ژورنی» از کلود مونه جزو گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران محسوب می شود. مونه در این اثر پرده را به سه بخش کشتزار، تپه و آسمان تقسیم کرده است که هر کدام از آنها از طریق واسطه هایی به بهم مرتبط می شوند.  

پل گوگن (۱۹۰۳ _ ۱۸۴۸)، نقاش و مجسمه ساز فرانسوی و یکی از مهمترین چهره‌های سبک پسادریافتگر تاریخ هنر است. ساده کردن طراحی از مهمترین ویژگی آثار او محسوب می شود. اگرچه او نیز همانند بسیاری دیگر از هنرمندان در دوره حیات، آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفت و ارزش واقعی آثار او بعد از مرگش شناخته شد. 

«طبیعت بی جان با باسمه ژاپنی» نام اثر او در موزه هنرهای معاصر تهران است. در سمت راست این اثر گلدانی دیده می شود که  گوگن همان سال از چهره خود ساخته بود. بسیاری از کارشناسان هنر معتقدند که شاکله این اثر گوگن، سه ضلع از سه سبک هنری را تشکیل می دهد. 

این اثر گوگن از جمله آثار گران قیمت گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران محسوب می شود. 

• هانری دُ تولوز _ لوترک

تولوز لوترک (۱۹۰۱ _ ۱۸۶۴) با وجود معلولیت جسمی و عمر کوتاهی که داشت و حدود یک دهه فعالیت هنری، به لحاظ توان طراحی و خلق آثار با ویژگی هایی متمایز از آنچه در اواخر سده نوزدم میلادی خلق می شد، بسیار مورد توجه قرار گرفت. 

نیم تنه پاستیلی «دختری از مون مارتر» از آثار شاخص این ستاره محسوب می شود که در زمره آثار موجود در موزه هنرهای معاصر تهران قرار دارد.

رنه ماگریت (۱۹۶۷- ۱۸۹۸) نقاش بلژیکی و یکی از برجسته‌ترین نمایندگان سوررئالیسم در نقاشی و ابداع‌کننده جناس تصویری محسوب می شود. او در زمینه تبلغیات نیز بسیار فعال و الهام بخش بسیاری از هنرمندان بخش تبلیغات در جهان بوده است. بسیاری بر این باورند که اصولا آثار رنه ماگریت را نمی توان از روی ظاهرشان قضاوت کرد و اغلب آثای این ستاره نیاز به خوانش و بررسی چندباره دارند. 

اثر «راه آسمان» که متعلق به سال آخر عمر ماگریت است، جزو گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است. اثری که از مجموع عناصر متضاد تشکیل شده است. 

جکسون پولاک (۱۹۶۵_ ۱۹۱۲)، نقاش آمریکایی است که بیشتر برای سبک منحصر به فردش در «نقاشی قطره‌ای» شناخته شده‌ است. پالاک در بخشی از نوشته هایش گفته است: «من هرگز روی سه پایه کار نمی کنم و هیچ وقت قبل از اتمام کار پرده هایم را روی کلاف نمی برم. ترجیح می دهم که بوم را روی سطح زمین بگسترانم. سطح سخت زمین برایم اهمیت دارد. روی زمین احساس راحتی می کنم. حس نزدیکی بیشتری با نقاشی دارم و می توانم در اطرافش حرکت کنم و خود را درون آن حس کنم.»

اثر «سرخ هندی» از نقاشی های نادر پالاک است که جزو گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران محسوب می شود. سطح این اثر ابتدا با رنگ قرمز پوشیده شده است و سپس سه لایه سفید، خاکستری، زردو و سیاه هرکدام در سه نوبت متفاوت روی آن نشسته است. 

این اثر پالاک از جمله آثار گران قیمت موجود در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران است. 

مارک راتکو (۱۹۷۰_ ۱۹۰۳)، نقاش آمریکایی و از نژاد روس بود. او روحیه ای درونگرا و عرفانی در خلق اثر داشت و خودش در مصاحبه ای در این زمینه گفته بود: «من به بیان احساسات انسانی، خلسه، روز حساب و نظایر آن علاقه مندم و این حقیقت که بسیاری از مردم هنگام مشاهده آثارم از خود بیخود می شوند و اشک می ریزند، نشان از آن دارد که من مبین آن احساسات اصیل انسانی ام.» 

یکی از آثار معروف این ستاره در گنجینه هنری معاصر تهران موجود است. اثری که دو نسخه از آن موجود است و یکی از آنها در ایران نگهداری می شود. یکی از مهمترین ویژگی های راتکو که در این اثر نیز دیده می شود محو کردن ابعاد هندسی اشکال است؛ او به این شیوه به اثر خود حالتی عرفانی می بخشد. 

این اثر راتکو (میانه زرد) نیز از دیگر آثار گران قیمت گنجینه موزه هنرهای معاصر محسوب می شود.

• رابرت مادرول 

رابرت مادرول (۱۹۹۱_۱۹۱۵)، ستاره نقاش و استاد دانشگاه که موضوع اصلی کارهایش مرگ و زندگی بود. در او در دهه شصت میلادی متاثر از مطالعاتی که در زمینه فلسفه شرق داشت، مجموعه ای به نام “Opens” را آغاز کرد. آثار او در این دوره به این ترتیب بوده است که سطح گسترده بوم به صورت تک رنگ نقاشی و سپس با چند خط ساده، تقسیمات هندسی به صورت خط های عمودی و افقی رو آنها کشیده می شد. 

یکی از آثار بدون عنوان مادرول که با همین سبک خلق شده، در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است. 

خوان میرو (۱۹۸۳_ ۱۸۹۳)، نقاش و مجسمه‌ساز و سفالگر اسپانیایی بود که اغلب کارهایش در سبک سوررئالیسم خلق شده اند. او در دوران فعالیت هنری خود مجموعه آثاری با عنوان «نقاشی های ظالمانه» خلق کرد که سرخوردگی و تشویش انسان مدرن را به تصویر می کشید. 

میرو را می‌توان نقاشی دانست که اغلب کارهایش بدون وابستگی به جریان های روز جهان، صرفا نماینده دیدگاه او از زندگی شخصی‌اش در دوره‌های مختلف است. چند اثر از این ستاره در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران قرار دارد. 

اندی وارهول (۱۹۸۷_ ۱۹۲۸)، ستاره آمریکایی است که به دلیل چاپ و نقاشی از اشیا و اشخاص مشهور در عرصه هنرهای تجسمی و به ویژه هنر معاصر به شهرت جهانی رسید. او در اغلب آثار هنری خود ردپایی از چیزها و اشخاصی را که دوست داشت به جا می‌گذاشت. قوطی‌های سوپ، کوکاکولا، اسکناس‌های دلار یا ستارگان سینما از بخش‌های اصلی آثار او به حساب می‌آیند.

چندین اثر از این ستاره در گنجینه موزه هنرهای معاصر موجود است. اثر «خودکشی» از مهمترین و جزو گران قیمت ترین آثار وارهول به شمار می رود.

• ون سان وَن‌گوگ

وَنسان وَن‌گوگ، نقاش بااستعدادی بود که برخلاف سبک‌های هنری رایج و پرطرفدار در آن دوره، به استعداد ذاتی و فطری خود بسنده کرد و توانست آثار بسیار مهمی را در تاریخ هنر جهان خلق کند. نقاشی که دوره‌های افسردگی و حملات عصبی بسیاری را پشت سر گذاشت و برای داستان بریدن گوش خود، به اندازه شهرتی که از خلق آثارش کسب کرد، معروف شد.

او فقط در دو ماه پایانی عمرش، ۹۰ نقاشی از خود باقی گذاشت که مهمترین آنها در سه سال آخر حیاتش خلق شدند. گرچه او در زمان حیاتش در گمنامی کامل به‌ سر می‌برد، اما سال‌هاست که به‌ عنوان یکی از تأثیرگذارترین نقاشان پساامپرسیونیسم شناخته و امروز آثارش در معتبرترین موزه‌های جهان و با نهایت دقت نگهداری می‌شود. 

طراحی یکی مشهورترین آثار وَن‌گوگا با عنوان «نشسته بر دروازه ابدیت» در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است. 

فرانسیس بیکن ( ۱۹۹۲ـ ۱۹۰۹)، یکی از نقاش‌های مشهور سبک اکسپرسیونیست در قرن بیستم محسوب می شود. این ستاره ایرلندی بیشتر شهرت خود را مدیون از ترکیب های خشنی است که در بدن و چهره‌های شخصیت‌های نقاشی‌هایش ایجاد می‌کرد. بیکن را نقاش بحران انسان پس از جنگ جهانی دوم نامیده‌اند.

گفته می شود که نقاشی های فرانسیس بیکن حاصل جراحت هایی است که بر جهان بینی او نقش بسته است.

* بخشی از اطلاعات این گزارش از کتاب «مروری بر آثار خارجی گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران» به کوشش مهدی حسینی برگرفته شده است. 

انتهای پیام