به گزارش خبرنگار صلح خبر، دکتر احسان جوانمردی دانشجوی دکترای فناوری اطلاعات دانشگاه توکیو در مقاله‌ای تحقیقی که آن را برای انتشار در اختیار مهر قرار داده، نظام مدال‌ها و افتخارات را در کشور ژاپن، مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. نکته جالب این مقاله، مربوط به عناوین و نشان‌هایی است که ایرانیان تاکنون دریافت کرده‌اند؛ چهره‌هایی که اسامی برخی از آنها آشناتر است، از منوچهر متکی گرفته تا عباس کیارستمی.

این مقاله در زیر از نظر مخاطبان می‌گذرد:

نظام عناوین افتخار در ژاپن به دو دسته کلی نشان‌ها و مدال‌ها تقسیم می‌شود؛ با توجه به اینکه نشان‌ها هم از لحاظ تاریخی قدیمی‌تر هستند و هم از این لحاظ که در آنها سلسله تلاش‌های اشخاص مورد بررسی قرار می‌گیرد، معتبرتر از مدال‌ها هستند و می‌توان گفت بسیار با ارزش‌تر محسوب می‌شوند. در ادامه این نوشتار، نشان‌ها به ترتیت اهمیت توضیح داده می‌شود.

نشان افتخار بزرگ گردن آویز گل داوودی

اگر بخواهیم این نشان را ترجمه لغوی کنیم، می‌توان گردن‌­آویز نشان بزرگ گل داوودی را بر آن نهاد. این نشان در سال ۱۸۸۸ میلادی به دستور امپراتور میجی تصویب شده است. این نشان به همراه یک گردن آویز به شخص حائز نشان تعلق می‌گیرد که در تصویر ذیل دیده می‌شود.

این نشان تنها نشانی است که تمام اجزاء آن از طلای ۲۲ عیار است و جالب است که بدانید حدود ۴۹۱.۵ گرم در آن طلا به کار برده شده است. امپراتور ژاپن نیز این گردن آویز را به همراه ۵ نشان دیگر در برخی آئین‌های این کشور به تن می‌کند. این نشان اکثراً به پادشاهان کشورها تعلق گرفته است که آخرین آن مربوط به سال ۲۰۱۷ میلادی است که به ملک سلمان پادشاه عربستان داده شد.

تنها یک بار این نشان توسط امپراتور ژاپن به یک رئیس جمهور تعلق گرفت که آن هم به مناسبت یکصدمین سالگرد دوستی ژاپن و آمریکا بوده است. در این مراسم که در سال ۱۹۵۳ برگزار شد، نشان گل داوودی به آیزن­هاور اعطا شد. گفته شده آیزن­هاور – که در جریان جنگ جهانی دوم، مشاور رئیس جمهور وقت آمریکا ترومن بوده است – به شدت در برابر استفاده از بمب اتم در مقابل ژاپن مقاومت کرده است.

برای رئیس جمهور­ها یا نخست­ وزیرها که از طرف مردم انتخاب می‌شوند، نشان پائین‌تر یعنی نشان افتخار بزرگ گل داوودی اعطا می­‌شود. اما این نشان یک مستثنای دیگر نیز دارد و آن رئیس جمهور وقت برزیل است که در هنگام سفر به ژاپن در سال ۱۹۷۶ زمانی که قرار شد که نشان «وووو» به او تعلق بگیرد، به اصرار زیاد خواهان دریافت نشان گل داوودی می‌شود که با موافقت امپراتور، این نشان به او تعلق می‌گیرد.

در بین دریافت کنندگان این نشان، پادشاه انگلیس، مالزی، افغانستان، عراق، مراکش، عربستان، قطر و کویت نیز مشاهده می‌­شود. محمدرضا شاه نیز در سال ۱۹۵۸ به عنوان پادشاه وقت ایران این نشان را دریافت کرده است. جدیدترین اعطای نشان هم مربوط به ملک سلمان پادشان کنونی عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷ است.

نشان افتخار بزرگ گل داوودی

این نشان بعد از جنگ جهانی دوم تا به حال به شش نفر خارج از ژاپن از جمله فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه در سال ۲۰۱۱ اعطا شده است.

نشان افتخار گل توکا

این نشان به افرادی تعلق می­‌گیرد که در بین دریافت کنندگان نشان افتخار، بهترین و بالاترین افتخارات یا سابقه را داشته باشند. این نشان به دو رتبه تقسیم می‌شود. در شکل زیر دو نشان اعطا شده برای دو سطح نشان داده شده است. این نشان سه بار به سُفرای آمریکا تعلق گرفته و همچنین به نخست وزیر هند و سنگاپور نیز اعطا شده است.

علاوه بر نشان­‌های فوق که عمدتاً به دلیل جایگاه افراد تعلق می‌گیرد، سه نوع دیگر افتخار در ژاپن تعریف شده است؛ این افتخارات عبارت از نشان­‌های افتخار، نشان فرهنگی، و مدال‌­های افتخار هستند. در واقع این نشان­‌ها بر اساس قابلیت، تلاش و سوابق افراد اعطا می‌شود و عرفی و دیپلماتیک نیستند.

عمده تفاوت نشان و مدال افتخار در این است که در نشان افتخار، با بررسی تلاش‌ها و سوابق درازمدت افراد، اعطا شونده انتخاب می­‌شود اما در مدال افتخار، عمدتاً به جای فعالیت­‌های درازمدت، کارهایی مانند نجات جان انسان، دریافت مدال المپیک، افتخارات جهانی و… مورد نظر است که نیازی به سابقه درازمدت ندارد. البته مدال افتخار به همه مدال‌آوران جهانی اعم از المپیک و غیره تعلق نمی­‌گیرد و علاوه بر مدال‌آوری باید ویژگی‌های منحصربه‌­فرد دیگری نیز داشته باشند.

نشان­‌ها و مدال­‌های افتخار به ­غیر از نشان فرهنگی، در فصل بهار و پاییز اعطا می‌شود. روز اعطای نشان در فصل بهار ۲۹ آوریل و در فصل پاییز ۳ نوامبر در نظر گرفته شده است. اما برای نشان فرهنگی تاریخ ۳ نوامبر که مصادف است با روز فرهنگ در ژاپن، درنظر گرفته شده است.

نشان افتخار

نشان افتخار به دو دسته کلی نشان افتخار خورشید تابان و نشان افتخار گنج خرم تقسیم می­‌شود. هر کدام از نشان خورشید تابان و گنج خرم به ۶ سطح، از ۱ تا ۶ تقسیم می‌­شود که سطح ۱ از همه بالاتر قرار دارد. با درنظر گرفتن مرتبه هر کدام، مجموعاً ۱۲ نشان وجود دارد. در نامگذاری جدید نشان­‌ها به جای استفاده از سطح ۱ تا ۶، برای هر سطح یک اسم درنظر گرفته شده است.

کلمه کیوکوجیتزو (旭日-Kyokujitsu) به معنی تشعشعات نور خورشید است که به فارسی به عنوان خورشید تابان ترجمه شده است. پرچم قدیم ژاپن به عنوان پرچم کیوکوجیتزو (旭日旗-Kyokujitsuhata) نیز معروف است که در شکل ذیل آمده است.

نشان افتخار خورشید تابان در سال ۱۹۷۵ به دستور امپراتور تصویب شد و به مردم عادی تعلق می­‌گیرد. نشان گنج خرم در سال ۱۸۸۸ میلادی به تصویب رسیده و مخصوص مسئولان دولتی است و تا قبل از سال ۲۰۰۳، این نشان دارای ۸ سطح بود.

در قانون اولیه نشان‌­ها و مدال‌های افتخار که در سال ۱۸۷۷ تصویب شده بود، برای دریافت کنندگان افتخار، حقوق مادام­‌العمر در نظر گرفته شده بود که به دلیل مشکلات اقتصادی به وجود آمده در سال ۱۹۴۱ این قانون برداشته شد. در حال حاضر هزینه دریافت مدال نیز توسط گیرنده باید پرداخت شود.

دریافت کنندگان نشان افتخار با توصیه روسای وزارتخانه­‌ها و سازمان­‌ها و هر سال به تعداد حدود ۴۰۰۰ نفر، انتخاب می‌شوند.

نشان افتخار مگر در مواردی استثنایی معمولاً به افراد بالای ۷۰ سال تعلق می‌گیرد اما مدال، به افراد جوان نیز تعلق می­‌گیرد که نمونه آن ورزشکار اسکیت روی یخ ژاپن است که در سال جاری با سن ۲۲ سال، دومین مدال افتخار را از دست امپراتور دریافت کرده است. وی در المپیک زمستانی ۲۰۱۸ کره جنوبی مدال طلا را کسب کرده است.

در ادامه نشان­‌هایی که در هنگام دریافت نشان افتخار به افراد اعطا می‌شود، نشان داده شده است.

نشان فرهنگی

اما نشان فرهنگی با توصیه وزیر علوم و فرهنگ تعیین می‌شود. از لحاظ جایگاه یا مقام، افتخار نشان فرهنگی بین سطح اول و دوم نشان جای می‌گیرد.

مدال افتخار

مدال افتخار در سال ۱۸۸۱ به دستور امپراتور به نظام افتخارات ژاپن اضافه شده است. مدال افتخار با توصیه روسای وزارتخانه­‌ها و سازمان­‌ها اعطا می‌شود و هر بار حدود ۸۰۰ نفر آن را دریافت می‌کنند. این جایگاه به ۶ عنوان تقسیم می‌شود اما برخلاف نشان، درجه اهمیت هر کدام یکسان است و فقط زمینه دریافت جایزه متفاوت است.

در واقع مدال افتخار چیزی شبیه نشان­‌های عمومی جمهوری اسلامی ایران است که در آن دسته بندی‌هایی مانند عدالت، سازندگی، خدمت، شجاعت و غیره قرار دارد. دسته بندی‌های مدال افتخار ژاپن با رنگ روبان مدال­‌ها مشخص می‌شود و به شش دسته مدال با روبان قرمز، سبز، زرد، بنفش، آبی و آبی تیره تقسیم می‌شود.

در ابتدای تصویب قانون مدال افتخار، فقط سه دسته مدال افتخار یعنی مدال افتخار با روبان قرمز، سبز و زرد وجود داشت. در سال ۱۹۱۸ آبی تیره و در سال ۱۹۵۳ زرد و بنفش هم اضافه شد. در سال ۱۹۵۵ مردم عادی از سبز جدا شدند و به زرد رفتند و در سال ۲۰۰۲ اصلاحیه‌ای ارائه شد که در نشان افتخار سبز حرکات داوطلبانه هم اضافه شد و محدودیت سنی موجود برای نشان بنفش نیز برداشته شد.

مدال افتخار، یک مدال گرد طلایی رنگ است که دور آن را گل‌های اوکامون نقره‌ای پوشانده است. برای همه دسته‌ها مدال یکسان است و رنگ روبان دسته مدال افتخار را مشخص می‌کند. این مدال می‌تواند چندبار اعطا شود. برای کسانی که برای بار دوم دریافت می‌کنند به جای مدال، به آنها شوکوهان تعلق می‌گیرد که اگر ۵ تا شد، به ازای هر ۵ تا یک نشان شوکوهان طلایی تعلق می‌گیرد. درصورتی که این افتخار قرار باشد به یک گروه یا انجمن تعلق بگیرد، به جای مدال به آنها هوج این رنک روبان­‌ها که در جدول ذیل مشخص شده است، داده می‌شود.

در سال ۲۰۰۲، محدودیت سنی بالای ۵۵ سال برای این نشان برداشته شد. تعداد دریافت کنندگان امسال بهار ۶۹۳ نفر است که برخی مدال آوران المپیک زمستانه ۲۰۱۸ هم در آنها هستند. ۲۲ گروه یا انجمن و ۹ مدال‌آور المپیک در بین دریافت کنندگان بوده است. امسال بیشترین تعداد دریافت کننده زن را در بر گرفته‌اند که تعداد آن به ۲۱۱ نفر می­‌رسد. در ادامه هر کدام از مدال‌ها توضیح داده خواهد شد.

مدال افتخار با روبان قرمز: این مدال برای نجات جان انسان‌ها تعلق می‌گیرد. در واقع این نشان به کسانی تعلق می‌گیرد که جان خود را برای نجات جان دیگران به خطر انداخته باشند.

مدال افتخار با روبان سبز: مربوط به کسانی است که خدمات زیادی را به اجتماع کرده باشند.

مدال افتخار با روبان زرد: این مدال که به کسانی تعلق می‌گیرد که در کارشان بسیار درست کار بوده و الگوی مردم باشد.

مدال افتخار با روبان بنفش: مدال افتخار بنفش به کسانی تعلق می‌گیرد که در هنر، علم، فرهنگ و ورزش افتخاراتی را کسب کرده یا کارهای بزرگی را انجام داده باشند. در واقع این نشان را می‌تواند نشان افتخار فرهنگی در سطح کوچک تر دانست. در سال ۲۰۰۲ بخش ورزش نیز به آن اضافه شد و قبل از آن ورزش جزء نظام افتخارات ژاپن نبود.

مدال افتخار با روبان آبی: این نشان به کارمندان دولتی تعلق می‌گیرد که منافع عمومی و ملی را در نظر گرفته باشند و کارنامه خوبی را از خود بر جای گذارده‌اند.

مدال افتخار با روبان آبی تیره: این نشان به کسانی تعلق می‌گیرد که درآمد و پول خود را برای خدمات عمومی وقف کرده باشند.

عناوینی که ایرانیان دریافت کرده‌اند، به ترتیب اهمیت در جدول ذیل نشان داده شده است (لیست افراد دریافت کننده نشان افتخار در آدرس اینترنتی دولت ژاپن قابل مشاهده است).