روزنامه شهروند – مهرنوش گرکانی: چند ماه پیش برخی کاربران اینستاگرام از انجام آزمایش‌هایی که اینستاگرام انجام می‌داد، خبر می‌دادند، با این مضمون که اینستاگرام قرار است لایک‌ها را مخفی کند، اما اینستاگرام غیرمستقیم این موضوع را بار‌ها و بار‌ها تکذیب کرد. حال، اما خبر جدی شده و گویا از اردیبهشت‌ماه (آوریل ٢٠١٩) امسال اینستاگرام واقعا آزمایش‌هایی با این منظور انجام داده است.

اینستاگرام از ماه آوریل این آزمایش جدیدش را روی کاربران کانادایی انجام داد و تعداد لایک‌های دریافتی آن‌ها را پنهان کرد که در ابتدا با عدم‌اطمینان از چگونگی تغییر نحوه استفاده کاربران در اینستاگرام روبه‌رو شد. اما بعد از دو ماه آزمایش به نظر می‌رسد کاربران کانادایی اینستاگرام این تغییر را دوست دارند. یکی از کاربران کانادایی فعال اینستاگرام، مت دوزنبری می‌گوید: «حالا بدون این‌که به حضور لایک‌ها روی پست‌هایم توجه کنم، به وضوح بیشتر روی کیفیت واقعی محتوایی که می‌خواهم ارسال کنم، تمرکز می‌کنم.»

افراد گروه آزمایش هنوز هم می‌توانند تعداد لایک‌های پست‌های ارسالی خود را مشاهده کنند، اما هر کس دیگری نمی‌تواند. اینستاگرام می‌گوید: «هدف این است که افراد توجه خود را روی عکس‌ها و فیلم‌هایی که به اشتراک می‌گذارند، متمرکز کنند، نه تعداد لایکی که از آن‌ها دریافت می‌کنند.» درحال حاضر غیر از افرادی که برای آزمایش انتخاب شدند، اینستاگرام این امکان را در اختیار کاربرانش قرار داده که فعلا کسانی که می‌خواهند در این آزمون شرکت کنند و اگر نمی‌خواهند می‌توانند از ورود به این آزمایش امتناع کنند.

اما اینستاگرام هنوز هیچ اطلاعاتی در مورد اثرگذاری پنهان‌کردن لایک‌ها به اشتراک نگذاشته است. اینستاگرام آزمایش خود را در هفته آخر تیر به ٦ کشور دیگر هم ارسال و کاربران آن‌ها را نیز به این آزمایش دعوت کرد.

چرا لایک‌ها را پنهان کردند؟

سخنگوی فیس‌بوک به‌عنوان شرکت مالک اینستاگرام اعلام کرد: «این آزمایش را برای حذف فشار ناشی از اهمیت تعداد لایک در یک پست در سلامت روانی کاربران انجام دادیم و امیدواریم کاربران اجازه پیدا کنند بدون فشار، راحت‌تر و معتبرتر پست‌هایشان را منتشر کنند.»

اگر یادتان باشد، سال پیش، تصویر یک تخم‌مرغ ساده بیشترین تعداد لایک تاریخ شبکه‌های اجتماعی را دریافت کرد. همین تخم‌مرغ، مانند یک صاعقه، ذهن پژوهشگران سلامت روان را به خود مشغول کرد.

در واقع تلاش برای کاهش استرس ناشی از زندگی آنلاین، علاوه بر کمک به سلامت روان کاربران، به کسب و کار شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی هم کمک خواهد کرد. اگر کاربران در درازمدت شبکه‌های آن‌ها را محیطی مثبت و خوب نبینند، آن را ترک خواهند کرد و این برای صاحبان شرکت‌های بزرگ مرگبار است.

اما مردم درباره این حرکت اینستاگرام چه فکر می‌کنند؟ مصاحبه‌هایی که فیس‌بوک انجام داده، دو نتیجه داشته است. عده‌ای خوشحال بودند و اعلام کردند که فشار و استرس کمتری دارند. عده‌ای دیگر، اما نگران ریزش تعداد پیگیرکنندگانشان و به وجودآمدن مشکل برای محصولاتی که در اینستاگرام عرضه می‌کنند، بودند.

آدام آلتر، استادیار بازاریابی و روانشناسی دانشگاه نیویورک، با اشاره به این‌که همان‌طور که ظهور دکمه لایک، مناسبات جهانی و انسانی را تغییر داد، پنهان‌کردن آن هم اثراتی خواهد داشت، می‌گوید: «این دکمه باعث شده بود عده‌ای با لایک بیشتر خود را در بالای نردبان وضع اجتماعی ببینند. حالا باید منتظر بود و دید که با پنهان‌کردن لایک، الگوریتم اینستاگرام برای شیوه نشان دادن پست‌ها چه خواهد بود. این کار قدرت ارزش عمومی افراد را کاهش می‌دهد، اما با نشان‌دادن تعداد لایک‌ها به خود فرد، هنوز ارزش و پاداش خصوصی را برای آدم‌ها حفظ می‌کند.»

این آزمایش ابتدا در کانادا انجام شد و بعد از آن در استرالیا، برزیل، ایرلند، ژاپن، ایتالیا و نیوزلند گسترش یافت. اما اینستاگرام اعلام کرده که هنوز قصد ندارد این موضوع را برای یک‌میلیارد کاربر فعال ماهانه خود گسترش دهد.

کاربران اینستاگرام چه می‌گویند؟

با کاربران مختلف تماس گرفتیم و نظر آن‌ها را در این مورد پرسیدیم. یک فروشنده کیف‌های دست‌دوز در کانادا اعلام کرده که این حرکت مشتریان او را کاهش داده و تعداد لایک پست‌هایش از ده‌ها لایک در نیم‌ساعت اول، به ٨ لایک در سه ساعت اول رسیده است.

یک شرکت بازاریابی در تورنتو هم با تحقیق بر روی ٢٠٠ کاربر فعال به این نتیجه رسیده که ٥١‌درصد از پیگیرکنندگان، دیگر قادر به دیدن پست‌ها نیستند و ١٨‌درصد از کاربران کاهش رشد پیگیرکننده و کاهش محسوس تعداد نظرات را داشته‌اند و مشاغل کوچک و متوسط افت محسوسی را تجربه کرده اند.

کلید ماجرا، اما شاید این‌جا باشد: تعدادی از فعالان این ماجرا را در راستای درآمدزایی بیشتر برای اینستاگرام می‌دانند؛ چون این موضوع درنهایت به این‌جا ختم خواهد شد که فعالان تجاری و فروشندگان خرد و کلان در اینستاگرام، برای این‌که بیشتر دیده شوند، هزینه بیشتری را برای انجام تبلیغ و دیده‌شدن پست‌هایشان به اینستاگرام بپردازند.

لیندی کوهن، همان متخصص تغذیه اول داستان، اما این‌قدر‌ها هم بدبین نیست.

او از این ماجرا خوشحال است و اعلام کرده که افت محسوسی را شاهد نبوده است و حالا راحت‌تر، با خلاقیت بیشتر و با فشار کمتر پست‌هایش را منتشر می‌کند. او نوشته است: «خداحافظ لایک‌ها، سلام سلامت روان!»

امیلی‌هال، کاربر دیگری، قبل از این‌که آزمایش پنهان‌کردن لایک انجام شود، اینستاگرام را برای مدتی کنار گذاشته بود؛ او حالا می‌گوید: «با توجه به تعداد لایک‌هایی که دریافت می‌کردم، کیفیت عکس‌هایم به نظرم پایین‌تر بود و فکر می‌کنم افرادی که عکس‌های من را می‌دیدند، قادر به قضاوت کردن آن‌ها نبودند و تنها به دلیل تعداد لایک‌ها مرا لایک می‌کردند.»

هال و دوزنبری (کاربران اینستاگرام) نگران این بودند که کاربران بیشتر از این‌که عکس‌ها و ویدیو‌های آن‌ها را ببینند و خوششان بیاید، به تعداد توجه می‌کردند و به آن اهمیت می‌دادند و حالا آن‌ها معتقدند که با مخفی‌شدن لایک‌ها مردم اجازه پیدا می‌کنند تا روی پست‌ها و عکس‌ها متمرکز شوند.

کاربران کانادایی لایک‌های پنهان را دوست دارند

لیندی کوهن یک متخصص تغذیه استرالیایی مجرب است که با ارایه بسته‌های غذایی رژیمی و نمایش حرکات یوگا در اینستاگرام قدرت زندگی سالم را به دنبال‌کنندگانش نمایش می‌دهد. این متخصص ٢٩ ساله با یک چالش و عادت ناسالم بزرگ روبه‌رو است: وسواس این‌که هر کدام از عکس‌هایش چقدر لایک می‌خورد!

توجه به تعداد لایک‌ها باعث شده که کوهن مدام از خود سوال کند که کدام عکس را به اشتراک بگذارم و از خیر کدامشان بگذرم؟ او تمام مدت به این فکر می‌کند که چه مدل عکسی در بین د‌ه هزار دنبال‌کننده‌اش طرفدار بیشتری دارد. او با این‌که یک متخصص است، همیشه خودش را با کاربران پرطرفدار اینستاگرام مقایسه می‌کند. او می‌گوید: «این وضع باعث شده که همه ما به جای پیگیری مطالب عالی، دنبال مطالبی که لایک بیشتری دارند، باشیم.»

حالا، اما اینستاگرام به کوهن و کاربران دیگر این امکان را داده تا این وسواس نسبت به تعداد لایک‌ها را کم کنند. در مرحله آزمایشی که در تیرماه ٩٨ در کشور‌های بیشتری انجام شد، اینستاگرام تعداد لایک‌ها و بازدید‌های ویدیویی را از چشم مخاطبان مخفی کرد؛ البته خود صاحب حساب کاربری کماکان قادر است این اعداد را ببیند.

این حرکت اینستاگرام در ادامه حرکاتی است که مجموعه شرکت‌های بزرگ در راستای توجه به سلامت روان کاربرانشان آغاز کرده‌اند. فیس‌بوک، اپل و گوگل ابزار‌هایی را برای کنترل‌کردن زمان استفاده از صفحه نمایش ارایه داده‌اند. پینترست، اعلانات و اقداماتی مانند تنفس عمیق، تمرین قدردانی و مواردی از این دست را در راستای زیست بهتر به مخاطبانش ارایه داد و توییتر به فکر راهکار‌هایی برای انجام گفتگو‌هایی بهتر میان کاربرانش است.

افرادی که با آن‌ها صحبت شده است، می‌گویند برای آن‌چه می‌خواهند ارسال کنند، آزادتر هستند و به این دلیل است که دیگر فکر نمی‌کنند چند نفر قرار است آن‌ها را لایک کنند. نیکولا لوبورا می‌گوید که قبلا از ارسال عکس از خودش خجالت می‌کشید، اما اکنون مطمئن‌تر است و نگران این نیست که مردم زیادی قرار است او را ببینند، گرچه ممکن است این تعداد کم نشود، اما بار روانی برای او کمتر است.

البته برای مشاغل و سازندگان و صنعتگران (حساب‌های بیزنس) این تغییر تفاوت زیادی ایجاد نکرده است. حساب‌های آن‌ها هنوز معیار‌های مفصلی را برایشان نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که چه تعداد از افراد در یک روز خاص آن‌ها را دیده‌اند، همچنین آن‌ها هنوز هم می‌توانند تعداد لایک‌ها را در محتوای خود مشاهده کنند.