سایت روزیاتو – حسین علی پناهی: عوارض کشیدن سیگار روی تمامی بسته های سیگار نوشته شده است اما افراد همچنان به کشیدن سیگار ادامه می دهند. برخی که توانایی ترک این عادت بد و کشنده را ندارند سعی می کنند با روی آوردن به سیگارهایی که ظاهراً عوارض کمتری دارند از شدت مضر بودن سیگار بکاهند.

 

در حالی که سازندگان بسیاری از این سیگارهای به اصطلاح «کم ضرر» و دیگر جایگزین های آنان ادعا دارند که محصولاتشان آسیب کمتری به بدن وارد می کنند اما آیا این دود کردنی های جایگزین تا این حد که ادعا می شود بی ضرر یا کم ضرر هستند؟

 

در ادامه این مطلب شما را با مضرات انواع سیگار و جایگزین های آن آشنا خواهیم کرد.

 

 

 

چیزی که ما به عنوان سیگار می شناسیم بر اساس اسناد سازمان بهداشت جهانی «سیستم تحویل نیکوتین» نامیده می شود. وقتی اسم مونوکسید کربن، استون، آرسنیک، متان و پلونیوم را با هم می شنوید فکر می کنید که در کلاس شیمی نشسته اید. اما اینجا کلاس شیمی نیست و این ها تنها تعداد کمی از ترکیبات دود سیگارهای معمولی است. بر اساس مطالعات محققان در دود سیگارهای معمولی بیش از ۷٫۲۵۷ ترکیب شیمایی از گروه های مختلف وجود دارد. برای مثال دود تنباکو حاوی مقدار زیادی مونوکسید کربن است که در صورت ورود به بدن از طریق استنشاق پیوند بسیار محکمی را با گلبول های قرمز خون ایجاد خواهد کرد.

به همین دلیل است که افراد سیگاری معمولاً هنگام سیگار کشیدن دچار تنگی نفس و تلاش برای بدست آوردن مقدار بیشتری اکسیژن انجام می دهند زیرا سطح اکسیژن در خونشان به شدت پایین می آید. برای کسانی که به طور مرتب سیگار می کشند فعالیت های فیزیکی بسیار دشوار است. علاوه بر این باید همیشه به یاد داشته باشید که:

•     دو بسته سیگار حاوی مقادیر کشنده ای نیکوتین است. این بدان معناست که اگر کسی این مقدار سیگار را پشت سر هم دود کند خیلی زود به آمبولانس و اورژانس نیازمند خواهد شد.
•     مصرف هر بسته سیگار در روز معادل ۵۰۰ بار قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس برای هر سال است.
•     بعد از استنشاق دود سیگار، نیکوتین در کمتر از ۷ ثانیه به مغز رسیده و باعث گرفتگی رگ های خونی خواهد شد و بدین ترتیب بافت های مغزی اکسیژن کافی مورد نیاز خود را دریافت نخواهند کرد.

۲- سیگارهای «سبک»

سیگارهای به اصطلاح «سبک» را سیگارهایی کم ضرر می دانند اما این موضوع به هیچ عنوان درست نیست. درست است که این سیگارها حاوی مقادیر کمتری نیکوتین و رزین در مقایسه با سیگارهای معمولی هستند اما مقدار این دو ماده شیمیایی معیار اصلی برای تعیین میزان مضر بودن یک سیگار نیست. عوامل مهم تری در مضر بودن سیگار موثرند که متاسفانه روی پاکت های سیگار هیچ اسمی از آن ها دیده نمی شود. در سیگارهای «سبک» غلظت ترکیباتی خاص موسوم به نیتروسامین ها بسیار بالاست که به شدت سرطان زا هستند. در واقع این ترکیب نه در قطران سیگار بلکه در خود تنباکو یافت می شود. در واقع کمپانی های تولید کننده سیگار تنها گروهی از این مواد سرطان زا را حذف می کنند و در واقع بخش بزرگتری از این مواد به حال خود رها شده و صحبتی از آن ها به میان نمی آید.

علاوه بر این، بدن یک فرد سیگاری به مقدار معینی نیکوتین در روز نیاز دارد و اگر شخص سیگاری بکشد که نسبت به سیگارهای قبلی و همیشگی مقدار نیکوتین کمتری داشته باشد عطش فرد برای دریافت مقدار کافی نیکوتین با کشیدن سیگارهای سبک اقناع نشده و مجبور است سیگارهای بیشتری بکشد تا به میزان قبلی نیکوتینی که دریافت می کرد دست یابد. به عبارت دیگر روی آوردن به سیگارهای سبک باعث بالا رفتن تعداد سیگارهای دود شده و افزایش هزینه خواهد شد در حالی که روی هم رفته مواد مضر بیشتری نسبت به سیگارهای معمولی را وارد بدن خواهند کرد.

 

 

از نکات مفید سیگارهای برگ این است که نمی توان آن ها را در خیابان دود کرده و استفاده از آن ها نشان می دهد که فرد از جایگاه اجتماعی بالایی برخوردار است. بله درست است که میزان مصرف سیگار برگ در مقایسه با دیگر انواع سیگارها بسیار  کمتر است اما هر نخ سیگار برگ حاوی مقادیر یکسانی از تنباکو و در نتیجه مقادیر مساوی ترکیبات مضر در مقایسه با یک پاکت سیگار معمولی است. به عبارت دیگر کشیدن یک سیگار برگ معادل کشیدن یک پاکت سیگار معمولی خواهد بود. بنابراین تنها تفاوت بین سیگار برگ و سیگار معمولی این است که بین مقدار بیشتری از سم تنها با یک بار مصرف و یا مقدار کمتری سم اما با مصرف مداوم یکی را انتخاب کنید. مطالعات متعدد ثابت کرده که کشیدن سیگار برگ به طور گسترده باعث جهش در دی ان ای فرد شده و در واقع میزان جهش ژنتیک در نتیجه استعمال سیگار برگ ۲٫۴۲ برابر سیگارهای معمولی است.

۴- سیگارهای دست پیچ

سیگارهای دست تفاوت چندانی با سیگارهای معمولی ندارند. این که خودتان محتویات سیگارتان را تهیه کرده و خودتان آن را دست پیچ کنید تاثیر زیادی در میزان مضر بودن آن نخواهد داشت. مقدار مواد خطرناکی مانند نیکوتین، مونوکسید کربن و آمونیاک در سیگارهای دست پیچ هیچ تفاوتی با سیگارهای معمولی کارخانه ای ندارد. حتی بر اساس تحقیقات محققان دانشگاه اوتاگو در نیوزیلند، سیگارهای دست پیچ می توانند مضرتر از سیگارهای معمولی باشند. بررسی های ترکیباتی نشان داده که سیگارهای معمولی حاوی نیم درصد از مواد افزودنی مضر خاصی هستند که مقدار آن در سیگارهای دست پیچ تا ۱۸ درصد نیز افزایش می یابد.

 

 

کسانی که پیپ می کشند معمولاً دود ناشی از سوختن تنباکوی درون پیپ را عمیقاً استنشاق نمی کنند. در واقع دود تنها وارد دهان شده و پس از مزه کردن بوی آن، دود بدون این که وارد ریه ها شود بیرون داده می شود. با این وجود باز هم نیکوتین که عامل اعتیاد انسان به سیگار و دیگر دود کردنی هاست توسط بدن جذب می شود اما در مقادیری کمتر نسبت به سیگار. معمولاً تنباکوهایی که برای پیپ استفاده می شود از تنباکوی سیگارهای معمولی مرغوب تر است. همچنین هنگام کشیدن پیپ دیگر خبری از کاغذ سیگار و چسب نیست که سوختن آن ها ترکیبی مرگبار را به وجود می آورد. با این وجود عامل اصلی که بدن را مسموم می کند در سیگار معمولی و پیپ یکسان است. تمامی انواع تنباکو حاوی مواد سرطان زا هستند و همیشه مهمترین عامل مضر در انواع دود کردنی ها،  دودی است که در اثر سوختن تنباکو ایجاد شده و وارد بدن می شود.

۶- سیگار الکترونیکی

هدف اصلی از ساخت سیگارهای الکترونیکی این است که فرد سیگاری این عادت ناخوشایند خود را با سختی کمتری کنار بگذارد و در واقع با جایگزینی یک دستگار بخار خوشبو از دست دود تلخ و بدبوی سیگار راحت شود. کسانی که به شدت سیگار می کشند از یک مایع حاوی نیکوتین استفاده کرده و رفته رفته دُز آن را بالا خواهند برد. در این میان، آزمایش خون و ادرار کسانی که از سیگارهای الکترونیکی استفاده می کنند نشان داده که در خون این افراد نیز مقادیر قابل توجهی مواد سرطان زا و پلیمرهای سمی وجود دارد که از سیگارهای الکترونیکی نشأت می گیرند. این سیگارها نیز حاوی نیکوتین بوده که ماده ای اعتیادآور و بسیاری سمی است.

۷- ویپینگ یا سیگار بخاری

سیگارهای بخاردار در واقع نسبت به سیگارهای معمولی کم ضررتر هستند، دستکم به این خاطر که به جای تولید دود، بخار تولید می کنند که باعث می شود فرد سیگاری مقدار کمتری نیکوتین را به درون ریه های خود منتقل کند. اما حتی اگر مایع های بدون نیکوتین را انتخاب کنید نیز بدان معنا نیست که چنین سیگارهایی برای بدن مضر نیستند. ترکیب اصلی هر نوع مایع در این سیگارها، پروپیلن گلیکول و گلیسرول است. این ترکیبات در هنگام گرم شدن تجزیه شده و مواد سمی از قبیل فرمالدئید و اکرولین آزاد خواهد شد. فرمالدئید تاثیر بسیار بدی بر روی سیستم عصبی داشته و اکرولین نیز باعث التهاب در غشاهای مخاطی سیستم تنفسی و چشم ها می شود. مایع های مخصوص این سیگارها هنگام گرم شدن دودی تولید می کنند که راحت بلعیده شده و نای را نمی سوزاند اما اگر بیش از حد گرم شود ذرات مایع آن در ریه ها باقی خواهند ماند و این موضوع صدمات شدیدی به ریه وارد خواهد کرد.

 

 

تولید کنندگان و فروشندگان قلیان ادعا می کنند که قلیان بی ضررترین یا دستکم کم ضررترین روش برای دود کردن است. به ما گفته می شود که تمامی ترکیبات مضر تنباکو توسط آب فیلتر شده و به دلیل این که تنباکوی سیگار به صورت مستقیم نمی سوزد هیچ نیکوتینی نیز وارد بدن نمی شود.با این وجود واقعیت این است که حتی پس از عبور از درون آب نیز دود قلیان حاوی مقادیر قابل توجهی مواد سمی، فلزات سنگین و ترکیبات سرطان زا است.

 

بر اساس تحقیقات، علی رغم این که دود قلیان از درون آب خنک عبور می کند اما این کاهش دما تاثیر زیادی بر روی گرمای این دود ندارد. در واقع تنباکوی قلیان هنگام سوختن دود بسیار داغی تولید می کند که مدت زمان کوتاه گذشتن از آب خنک نیز نمی تواند دمای آن را به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

با استنشاق دود داغ قلیان، میکروفیبرهای حلق سوخته  و راه برای گرد و خاک و دیگر مواد مضر موجود در هوا برای ورود آسان به ریه ها باز می شود. محققان آمریکایی برای بررسی بیشتر تاثیرات کشیدن قلیان از روش های تست بزاق و ادرار نیز استفاده کردند. در مطالعات آن ها بر روی ترکیبات خونی افرادی که به طور مرتب قلیان می کشیدند مشخص شد که وضعیت خونی این افراد تقریباً هیچ تفاوتی با شرایط خونی افراد سیگاری ندارد. در نمونه های خونی هر دو گروه ترکیبات مونوکسید کربنی و مشتقات نیکوتین دیده می شد. البته افرادی که از تنباکوهای بدون نیکوتین استفاده می کردند شرایط نزدیک به نرمالی داشتند.

روی هم رفته تحقیقات نشان می دهد که تمامی تبلیغات در مورد جایگزین های سالم سیگار همه کذب بوده و نمی تواند هیچ یک از روش های دود کردن را سالم یا بی ضرر نامید.