به گزارش صلح خبر، قلعه ساسانی «کرشاهی» در منتهی الیه شرق نوار ریگ بلند و در ضلع جنوب پناهگاه حیات وحش “یخاب” در بخش کویرات شهرستان آران و بیدگل با حدود هفت هزار متر مربع مساحت و ویژگی‌های معماری و دفاعی که در دل خود باقی نگه داشته، حالا سرانجامِ دیگری پیدا کرده است.

این قلعه‌ی ساسانی بخاطر بی‌توجهی‌ها و حفاری‌های غیر مجاز از یک سو و بهسازی غیر اصولی قنات منطقه از سوی دیگر و حتی احتمالِ دخالت انسان‌ها به مرور در حال تخریب است.

مصیب صدری – فعال میراث‌فرهنگی آران و بیدگل  و رییس انجمن محیط زیست این منطقه – در گفت‌وگو با صلح خبر درباره‌ی وضعیت این اثر تاریخی که ۱۳۸۱ به شماره ۵۸۹۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، توضیح می‌دهد: هر سال دست‌کم سه تا چهار بار این محوطه توسط حفاران غیرمجاز، حفاری می‌شود، حتی کسانی که برای گنج بساطی دارند، اقدام به تخریب اتاق‌ها و حفاری زیر پایه‌های بنا می‌کنند. علاوه بر تخریب فضای زیر شاه‌نشین برای پیدا کردن گنج، زیر برج غربی نیز آواربرداری شده و برج ورودی نیز به دلیل همین حفاری‌ها فرو ریخته است.

او با اشاره به حفرِ حدود ۱۲ گودال در زیر پایه‌های برج‌های این قلعه‌ی تاریخی، به ایجاد یک مسیر قنات توسط کشاورزان در طول چند ماه گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: بومی‌ها و کشاورزان در بهسازی مسیر قنات که از حدود یک متری برج رد می‌شده، بدون نظارت و با استفاده از دستگاه‌هایی که جزو ضوابط میراث فرهنگی نیست به صورت غیر اصولی کار بهسازی را انجام داده‌اند، اقدامی که خود عاملی برای سست شدن پایه‌های این برج می‌تواند باشد.

وی با اشاره به وضعیت قرمز کاشان از شیوع ویروس کرونا و منع ورود و خروج کارشناسان میراث فرهنگی به این منطقه‌ی تاریخی اظهار می‌کند: در این شرایط باید منتظر شویم و ببینیم چه زمانی این اتفاق تمام می‌شود تا پس از آن کارشناسان مرمت بتوانند این بنای تاریخی را بررسی کنند.

وی اما محتمل‌ترین گزینه‌ها از تخریب بخشی از قلعه‌ی کرشاهی را نخست ورود حفاران غیرمجاز به این منطقه و سپس انجام بهسازی مسیر قنات به صورت غیراصولی بیان می‌کند و می‌افزاید: در عملیات بهسازی احتمالا با استفاده از دستگاه‌های کمپرسور زیر زمین را کنده‌اند، کاری که می‌تواند عامل سست شدن پایه‌ها باشد، اما از سوی دیگر حفاری‌ها در منطقه بسیار زیاد است.

صدری با اشاره به ساخت‌وسازهای گاه و بیگاهی که در اطراف این قلعه‌ی تاریخی انجام شده است، می‌گوید: مدتی قبل در این محدوده یک چشمه سرویس بهداشتی ساختند و هیچ کس به انجام آن اعتراض نکرد، از سوی دیگر دیواره‌های ضلع جنوبی قلعه نیز به دلیل حضور گله‌دارها تخریب شد. هر چند خوشبختانه اساس قلعه سالم باقی مانده است، اما به نظر می‌رسد اگر این وضعیت ادامه‌دار باشد با سست شدن تدریجی پایه‌ها، ان نیز به مرور زمان تخریب می‌شود.

این فعال میراث فرهنگی، به نبود هیچ تابلوی معرفی و راهنما توسط میراث فرهنگی برای این اثر تاریخی اشاره می‌کند و اضافه می‌کند: در این میان حتی یک علامت هشدار عمومی هم برای حفاظت از این قلعه در منطقه نصب نکرده‌اند.

به گفته‌ی مدیرعامل انجمن محیط زیست ابوزید قلعه «کرشاهی» با پی‌های باقی مانده از معماری ساسانیان، در منتهی الیه شرق نوار ریگ بلند و در ضلع جنوب پناهگاه حیات وحش  یخاب در بخش کویرات شهرستان آران و بیدگل قرار گرفته که در دوره‌های بعد بسط و توسعه پیدا کرده است و حتی در دوره قاجار نیز به عنوان پایگاه دفاعی مورد استفاده بوده است.

او با اشاره به وسعت حدود هفت هزار متر مربعی قلعه که عمده‌ی سازه‌ی آن با گل از نوع چینه  و خشت ساخته شده و بخشی از پی آن از سنگ است، ادامه می‌دهد: دور تا دور قلعه خندقی به عرض چهار متر حفر شده که به منظور پیشگیری از نفوذ مهاجمان آبگیری می‌شده است. اتاق‌های قلعه برای سکونت در دو قالب ارباب‌نشین و رعیت‌نشین ساخته شده و پنج بُرج تدافعی داشته است. برج اصلی آن در ضلع جنوبی قلعه بوده که به عنوان سردر ورودی نیز کاربری داشته است.

انتهای پیام