این استاد ادبیات فارسی در گفت‌وگو با صلح خبر، درباره میزان استناد به مضامین شعر عطار اظهار کرد: شاید بیشترین استنادها از سنایی و عطار، به ویژه از سوی مولوی و نیز از سوی دیگر شاعران است؛ به این دلیل که این افراد از نکته‌سنجان ادب پارسی و از ژرف‌نگران تاریخ عرفان اسلامی هستند. به همین دلیل هم اصول کلی عرفان و انتقاد اجتماعی و هم مسائل عمومی و تاریخی در آثارشان موجود است. لذا این مضامین فراوان و فرهنگ وسیع باعث این است که بسیاری به آثار آنان استناد می‌کنند.
او با بیان این که حتی امروز نیز در آثار شاعران معاصر شاید بیشترین استناد به مولوی، سپس به عطار و سنایی باشد، افزود: این به خاطر این است که در حقیقت این بزرگان عرفان شاعرانه دارند؛ یعنی از یک سو با ادب و از سویی دیگر با عرفان سروکار دارند. البته عامه مردم شاید کمتر با ریزه‌کاری‌ها و ریزبینی‌های شاعران آشنا باشند، اما با نام شاعرانی همچون مولوی، عطار و فردوسی بیشتر آشنایی دارند؛ به این دلیل که به لحاظ ادب برجسته هستند و نیز در زندگی روزانه، وسعت مضامین و فرهنگ وسیع‌شان مورد استعمال است. لذا اگر مردم توجهشان به کل شاعران کمتر باشد، به شاعرانی که نام برده شد و مذاق عرفانی دارند، بیشتر بوده است. عطار هم از این جمله است.
راشدمحصل در خصوص این که شخصیت عطار چه میزان در جامعه شناخته شده است، گفت: در خراسان، به دلیل این که عطار در این منطقه زیسته و فوت کرده است، بسیاری به خوبی وی را می‌شناسند. اما در سایر مناطق ممکن است این شناخت به ویژه در عامه مردم کمتر باشد که البته در میان اهل تحقیق و افراد دانشگاهی این شناخت به هیچ عنوان کم نیست.
این استاد ادبیات فارسی با اشاره به این که جنبه‌های عرفانی شعر عطار بیشتر مد نظر بوده است، خاطرنشان کرد: حتی مشاهده می‌کنیم که هلموت ریتر که جزء شرق‌شناسان عمده است و کارهای زیادی را به انجام رسانده، دو جلد کتاب در مورد مضامین شعر عطار، یعنی مضامین چهار مثنوی از وی را با عنوان «دریای جان» تنظیم کرده و هر دو ترجمه شده است که در یکی از بزرگداشت‌های عطار نیز عرضه شد. این نشان‌دهنده آن است که مضامین شعری عطار، مضامین برجسته‌ای است که مورد توجه بسیاری از شرق‌شناسان نیز قرار گرفته است.
او همچنین در این‌باره که علاوه بر منطق‌الطیر، دیگر آثار عطار چه میزان شناخته شده است، اظهار کرد: همان‌گونه که اشاره شده، منطق‌الطیر عطار بیشتر شناخته شده است. در کنار آن مصیبت‌نامه، اسرارنامه و مختارنامه نیز از جمله آثاری است که لااقل برای اهل تحقیق کاملا شناخته شده است. حتی می‌توان گفت بسیاری از رباعیات خیام را که سرآمد رباعی‌سرایان بوده، ابتدا در آثار عطار مشاهده می‌کنیم. مختارنامه عطار دارای بسیاری از رباعیات است که به لحاظ مضمون به رباعیات خیام پهلو می‌زند.
راشد محصل در تکمیل سخنان خود با اشاره به این که در کلام عارفان و به خصوص در کلام عطار توصیف جلوه‌ای طبیعی دارد، گفت: به این معنا که اولا تمثیل و ثانیا توصیف زمینه و وسیله‌ای است برای بیان مطالب عرفانی و از این جهت اهمیت دارد. لذا مشاهده می‌کنیم که تمثیل و استفاده از زمینه‌های تمثیلی از سنایی آغاز شده، تقریبا در عطار به شکل مفصلی آمده و نیز مولوی آن را به گونه‌ای کامل‌تر در مثنوی خود و با اشاراتی در دیوان شمس بیان کرده است.
انتهای پیام
