مسعود محقق
کاروانسرا یا «تیم» که بزرگترین نوع ساختمانهای اسلامی است، ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر میکنند و سرای، به معنی خانه و مکان.
پررونقترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را میتوان دوره صفویه دانست. در این دوران بود که شاه عباس تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم نمود و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها میدانست. یکی از دلایل اشتهار بیشتر کاروانسراها به کاروانسرای شاه عباسی همین موضوع است. از جمله کاروانسراهایی که در دوره صفویه در مسیر جاده ابریشم و در استان سمنان واقع هستند میتوان به کاروانسرای شاه عباسی ده نمک، کاروانسرای شاه عباسی لاسجرد، رباط سنگی انوشیروانی و کاروانسرای قصر بهرام شاه عباسی و یا حرم سرای شاه، کاروانسرای عین الرشید، کاروانسرای میاندشت میامی، کاروانسرای شاه سیلمانی آهوان، کاروانسرای سنگی آهوان، کاروانسرای آجری آهوان و… اشاره کرد که بیشتر آنها در زمان شاه سلیمان صفوی و شاه عباس و برای استراحت زائرین امام هشتم در این مسیر ساخته و احداث شدهاند و امروزه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاند با این وجود هستند کاروانسراهایی که علاوه بر دارا بودن قدمت تاریخی به مکانی متروکه و مخروبه تبدیل شدهاند.
سمنان، استان کاروانسراهاست و بیشترین تعداد کاروانسراهای کشور در این استان قرار دارند، تعداد ۲۷ کاروانسرا در جاده های ۶۰۰ کیلومتری استان سمنان در مسیر تهران به مشهد وجود دارد، بسیاری از این کاروانسراها از کنار جاده قابل مشاهدهاند و مسافران نوروزی میتوانند در تعدادی از این کاروانسراها اقامت نیز داشته باشند.