از وقتی که پای چشم‌بادامی‌های کره‌ای با سریال‌های‌شان به جدول پخش تلویزیون باز شد بیش‌تر از ۱۵-۱۶ سال می‌گذرد، اگر چه هنوز باز پخش سریال‌های کره‌ای را می‌توانید از شبکه‌های مختلف رسانه ملی ببینید و حتی باز پخش این سریال‌ها هم طرفداران بسیاری دارد. سریال‌هایی که محبوبیت آن‌ها با «یانگوم» و «جومونگ» به اوج خود رسید و بعد از آن ساعات زیادی از پخش تلویزیون را اشغال کرد تا تعدادشان حتی از سریال‌های ایرانی هم بیشتر شود. رفتار محبت آمیزی که تلویزیون با سریال‌های کره‌ای داشت کاملاً بی‌سابقه بود.

پیش از این هیچ کشور دیگری نتوانسته بود اینطور محصولات تولیدی‌اش را در فیلم و سریال در تلویزیون ایران ببیند. اما این فقط کشور ما نیست که درگیر محصولات کره‌ای شده است. موج سریال‌ها ومحصولات کره‌ای حالا چندسالی‌ست که نه تنها در کشور ما بلکه در دنیا شناخته شده است. موجی که این روز‌ها ۲۰ سالگی‌اش را جشن می‌گیرد. موجی که حالا مثل یک ویروس ویدئوکلیپ‌هایش، موسیقی‌های پرسروصدایش و رقص و آوازهایش بین نوجوان‌های ایرانی دست به دست می‌چرخد. روز به روز به تعداد کانال‌های هواداری‌اش اضافه می‌شود و هواداران کم سن و سال‌هایش برای پربازدید شدن ویدئوهایش در یوتیوپ سرودست می‌شکنند و در کلوپ‌های هواداری برای سلبریتی‌های چشم‌بادامی‌محبوب‌شان جیغ و هورا می‌کشند.

کشوری که تا دو دهه پیش تصویرش برای مردم جهان تصویر یک کشور سنتی و بسته و جنگ زده بود به یکباره آنقدر گروه‌های موسیقی و فیلم‌سازی‌اش محبوب شدند که دل نوجوان‌ها زیادی را قاپ زدند و خانواده‌هایشان را از این دلدادگی حیرت‌زده‌کرده‌اند.این موضوع تا جایی پیش رفت که تا پیش از شیوع کرونا اگر به در سفارت کره جنوبی می‌رفتید با عده زیادی از نوجوانان و جوانان رو به رو می‌شدید که در رویای رفتن به سئول بودند. اما سوال اینجاست چرا جوانان ما تا این حد به فرهنگ و سبک زندگی یک کشور دیگر علاقه‌مند هستند؟

کاش کره‌ای بودم

آوا یک نوجوان امروزی است که به شدت به فرهنگ کره‌ای علاقه‌مند است. مو‌های صاف چتری‌اش روی پیشا نی‌اش ریخته و چشمانش را به سبک جوانان کره‌ای آرایش کرده است. او می‌گوید: «علاقه من به کره از سریال «تو زیبایی» شروع شد، بعد از آن سریال‌های «وارثان»، «آلارم عشق»، «سرنوشت»، «کیمیاگر» و عاشقان ماه را دیدم و شیفته کره‌ای‌ها شدم. همیشه دلم میخواست در کره زندگی کنم و حتی بار‌ها به مادرم گفته‌ام که چرا مرا در کره به دنیا نیاورده است.

زندگی در کره، لباس‌هایی که می‌پوشند و حتی نوع آرایش مو و صورتشان به قدری زیبا است که هر کسی را مجذوب خودش می‌کند. من سال پیش دلم میخواست خودم را با عمل جراحی زیبایی شبیه به کره‌ای‌ها کنم، اما دکتر این اجازه را به من نداد و گفت باید ۱۸ سالت کامل شود، من الان ۱۷ سال دارم و باید یک سال دیگر برای این کار صبر کنم. به پدرم گفته‌ام اگر من را دوست دارد و به زندگی و آینده من علاقه‌مند است باید مرا به کره ببرد. زندگی در سئول یکی از بزرگ‌ترین آرزو‌های من است.»

او در ادامه می‌گوید: «زبان کره‌ای خیلی سخت است با این حال من ۲ سال است که مشغول یادگیری زبان کره‌ای هستم و الان به خوبی می‌توانم صحبت کنم. کتاب‌های کره‌ای می‌خوانم و موزیک کره‌ای گوش می‌دهم. حتی دیگر سریال‌های کره‌ای را بدون زیر نویس و ترجمه می‌بینم. من عاشق سبک زندگی آن‌ها هستم و حتما به سئول خواهم رفت. من تصمیمم را گرفته‌ام و حتما مهاجرت خواهم کرد.»

او در خصوص آرایش مو و صورتش می‌گوید: «من مو‌های مجعدی دارم، اما آن را دوست نداشتم، چون مو‌های کره‌ای‌ها اکثرا صاف و لخت است، از آن جایی که از اتو کشیدن موهایم خسته شده بودم به آرایشگاه رفتم و موهایم را کامل کراتینه کردم. بعد هم چتری زدم که شبیه به مو‌های کره‌ای‌ها شود. مدل آرایش کره‌ای‌ها الان در فضای مجازی آموزش داده می‌شود و من به خوبی این نوع آرایش را یاد گرفته ام. حتی یک بار خودم را گریم کردم و کاملا شبیه کره‌ای‌ها شده بودم. کاش من در کره به دنیا می‌آمدم.»

سریال‌های کره‌ای چه چیزی را به نمایش می‌گذارند؟

از هر یک از جوانانی که دلبسته فرهنگ کره‌ای هستند بپرسید علاقه شان چطور شروع شده است بدون شک از سریال‌های کره‌ای مختلف اسم می‌برند، اما سوالی که مطرح است این است که در سریال‌های کره‌ای چه چیزی به نمایش گذاشته می‌شود که جوانان و نوجوانان را تا این حد شیفته خود کرده است؟

در سطح آسیا و حتی جهان، سینمای کره بسیار ارزشمند است. کارگردانان جوان این کشور توانسته‌اند نام خود را در بین علاقه‌مندان به سینما مطرح کنند. از طرفی بهترین سریال‌های کره‌ای در بین ایرانیان بسیار محبوب هستند. دلیل آن شاید به پخش سریال جواهری در قصر در سال ۱۳۸۵ در رسانه ملی و سپس سریال افسانه جومونگ برگردد.

در واقع شباهت فرهنگی بین کشور ایران و کره و همچنین تاکید بر ارزش‌های اخلاقی و انسانی در سریال‌های برتر کره‌ای باعث محبوبیت آن‎ها در بین ایرانیان شده است. این سریال‌ها بیشتر در ژانر‌های درام، عاشقانه و تاریخی ساخته می‌شوند. از آنجایی که سریال‌های کره‌ای عموما فضایی خانوادگی دارند، در بین خانواده‌های ایرانی بسیار محبوب هستند.

همچنین برخی از سریال‌های کره‌ای درباره نوجوان‌ها است و ژانری تینیجری دارند. این سبک از سریال‌های کره‌ای هم می‌توانند قشر جوان‌تر هر جامعه‌ای را به خود جذب کند. تاکنون تعداد زیادی از بهترین سریال‌های کره‌ای به زبان فارسی دوبله شده و از شبکه‌های ایرانی پخش شده است.

سریال «تو زیبایی» سریالی کره‌ای و محصول سال ۲۰۰۹ است. این سریال از تاریخ ۷ نوامبر تا ۲۶ نوامبر ۲۰۰۹ (۱۶ آبان تا ۵ آذر ۱۳۸۸) از شبکه SBS به روی آنتن رفت.داستان این سریال درباره یک گروه موسیقی خیالی به نام ای. ان. جل است. پسری به نام گو می- نام به این گروه معروف برای همکاری دعوت شده است. اما برای جراحی چشم باید به آمریکا برود. خواهر دوقلویش گومی- نیو خودش را به جای برادرش جا می‌زند تا برادرش فرصت ملحق شدن به این گروه را از دست ندهد. گو می- نیو تمام عمرش را در کلیسا گذرانده و درس راهبگی خوانده است. اما حالا باید خودش را با این گروه موسیقی معروف و شرایط زندگی‌شان وفق دهد.

در سریال تو زیبایی بازیگرانی همچون پارک شین-هه، جانگ گیون-سوک، جونگ یونگ-هوآ و لی هونگ-کی حضور دارند. سریال تو زیبایی در مراسم جایزه «بهترین ستاره جدید» را برای پارک شین-هه، لی هونگ-کی و جونگ یونگ-هوآ به ارمغان آورد. همچنین جونگ یونگ هوآ در سومین دوره مراسم Korea Drama Awards جایزه «محبوب‌ترین ستاره» را دریافت کرد. این سریال در کشور‌هایی مانند ویتنام، مالزی، فیلیپین، ژاپن، چین، تایلند و ایران دوبله و پخش شده است.

سریال یا «وارثان» یکی دیگر از بهترین سریال‌های کره‌ای است. این سریال از تاریخ ۹ اکتبر تا ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳ (۱۷ مهر تا ۲۱ آذر ۱۳۹۲) در ۲۰ قسمت پخش شد. سریال وارثان در کره بینندگان زیادی داشت و در آسیا به شهرت زیادی رسید. داستان این سریال درباره رابطه عاشقانه کیم تان، پسر دوم رئیس گروه ثروتمند امپراطوری و دختر خدمتکاری به نام چا ایون-سانگ است. کیم تان همیشه به خاطر اینکه پسر زن دوم پدرش است تحقیر شده است. به همین دلیل او سعی دارد مادر واقعی‌اش را از دیگران مخفی کند و خودش را به عنوان پسر همسر رسمی پدرش معرفی کند. پدر کیم تان می‌خواهد که پسرش با دختری به نام یو رائه ازدواج کند. اما کیم تان عاشق دختر فقیری به نام چا ایون-سانگ شده است.

لی مین-هو، پارک شین-هه و کیم وو-بین هنرپیشه ها اصلی این سریال هستند. این سریال در کشور‌های زیادی مانند پاکستان، چین، اندونزی، ژاپن، مالزی، هند، تایلند و ویتنام دوبله شده و به روی آنتن رفته است.این سریال در بیست و یکمین مراسم SBS Drama Awards جوایز زیادی را به خود اختصاص داده است؛ جوایزی مانند بهترین ستاره مرد، بهترین ستاره زن، جایزه ویژه بازیگری برای ستاره زن، ۱۰ ستاره برتر و بهترین ستاره جدید. همچنین در دومین مراسم Asia Rainbow TV Awards سریال وارثان جوایز بهترین درام مدرن، بهترین ستاره زن، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را دریافت کرده است.

سریال «عاشقان ماه» سریالی کره‌ای است که بر اساس رمانی چینی به نام Bu Bu Jing Xi- نوشته تانگ هوآ ساخته شده است. این سریال از تاریخ ۲۹ آگوست تا ۱ نوامبر ۲۰۱۶ پخش شد. این سریال درکل ۲۰ قسمت داشت. سریال عاشقان ماه هم به خاطر محبوبیتی که دارد، یکی دیگر از بهترین سریال‌های کره‌ای به حساب می‌آید. داستان سریال درباره «هه سو» دختری از قرن بیست و یکم است که به یکباره در زمان سفر می‌کند و به گذشته می‌رود. او خود را در زمان سلسله پادشاهی گوریو (سال ۹۴۱ میلادی) می‌یابد. در سریال عاشقان ماه بازیگرانی، چون لی جون-کی، لی جی-اون و کانگ ها-نئول ایفای نقش کرده‌اند. این سریال با قیمتی بیشتر از ۴۰۰,۰۰۰ دلار برای هر قسمت به یک شبکه چینی فروخته شد. به همین دلیل سریال عاشقان ماه تبدیل به یکی از گران‌ترین سریال‌های کره‌ای شد. البته چند ماه بعد این رکورد را سریال‏ Ma- to Ma- زد.

سریال عاشقان ماه جوایز زیادی گرفته است. به عنوان مثال در مراسم SBS Drama Awards این سریال جوایز بهترین ستاره مرد، بهترین زوج، ۱۰ ستاره برتر و ستاره جدید را دریافت کرد. این سریال در کشور‌های مختلفی مانند چین، ژاپن، تایلند، فیلیپین، ترکیه و ایران پخش شده است.

همه این‌ها نشان می‌دهد سینمای کره علاقه جوانان و نوجوانان را شناخته و با پویایی و زیرکی در حال شناساندن فرهنگ خودش به تمام دنیا است. موضوعی که دست اندرکاران در کشور ما از آن غافل مانده اند!

پسرانی که علاقه دارند کره‌ای شوند

جالب است بدانید این نوع علاقه تنها در دختران رواج ندارد و حالا ما پسران زیادی را می‌بینیم که از مد کره‌ای تبعیت می‌کنند. موهایشان را بلند کرده‌اند و به صورت سامورایی بالای سرشان بسته‌اند و یا آن را بلند کرده‌اند و در حالی که هایلایت روشن در موهایشان در آورده‌اند طره‌ای از آن را روی پیشانی رها کرده اند. اکثرا ابرهایشان را تمیز می‌کنند و به سبک کره‌ای‌ها صاف بر می‌دارند. صورتشان اکثرا سه تیغه است و موزیک‌های کره‌ای گوش می‌دهند. روی بدنشان به زبان کره‌ای چیزی تتو می‌کنندو لباس پوشیدنشان کاملا منطبق با مد روز کره است. این افراد اکثرا دوستداران هنرمندان کره‌ای هستند و به دنبال راهی‌اند تا بتوانند سئول و مردمان کره را از نزدیک ببینند!

تب علاقه به کره در بین جوانان کشور ما تا جایی پیش رفته است که چند سال پیش یک جوان یاسوجی به خاطر علاقه به «سوسانو» ستاره زن سریال جومونگ و مخالفت پدرش برای ازدواج با این زن، اقدام به خودکشی کرد. این جوان که پس از تماشای سریال جومونگ به شدت به سوسانو علاقه‌مند شده بود و قصد ازدواج با او را داشت، خودکشی به خاطر عشق به «سوسانو»! هنگامی اتفاق افتاد که خانواده‌اش را از این تصمیم مطلع کرد، با مخالفت آن‌ها روبه‌رو شد.

جوان یاسوجی از پدرش خواست تا با فروش گوسفندانش هزینه سفر وی به کشور کره و یافتن سوسانو را تامین کند و زمانی که متوجه شد خانواده‌اش حاضر به فروش گوسفندان نیستند، با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرد. به دنبال این ماجرا، والدین جوان عاشق پیشه او را به بیمارستان منتقل کردند و با تلاش پزشکان، او از مرگ حتمی نجات یافت.

پدر این جوان در ارتباط با این موضوع گفته بود: «پسرم تصور می‌کرد به راحتی می‌تواند به کشور کره سفر و با ستاره زن این سریال ازدواج کند و زمانی که به وی گفتم مبلغ فروش کل گوسفندان که تمام دارایی من است آن قدری نیست که بتوانی به سئول بروی، او در اقدامی عجیب دست به خودکشی زد و اگر کمی دیر به بیمارستان می‌رسید، به طور حتم جان خود را از دست می‌داد.»

جوانان خلا‌های فرهنگی‌شان را پر می‌کنند

با این حال سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چه چیزی سبب شده تا جوانان تا این حد علاقه‌مند به کره و فرهنگ آن بشوند؟ شادان کریمی جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در این خصوص به ما گفت: «سریال‌های کره‌ای یک عامل تاثیرگذار در شکل‌گیری این فرآیند هستند. البته این مسئله و تحت تاثیر‌بودن مختص ایران نیست. زمانی برخی جوانان از چینی‌ها پیروی می‌کردند و مدل ابروی خود را به شکل آن‌ها درمی‌آوردند.

این مسئله می‌تواند نوعی اعتراض به وضع موجود هم باشد. البته نوع خانواده، پایبندی به ارزش‌ها و هنجار‌های ملی و میهنی و نحوه تربیت نیز در این مسئله بسیار موثر است. وقتی جامعه ما خالی از فرهنگ ایرانی شده و جوانان و نوجوانان کمترین آشنایی با اسفندیار و رستم و تهمینه را دارند معلوم است که به فرهنگ دیگری رو می‌آورند که بتواند خلا‌های فرهنگی آن‌ها را پرکند. اگر کمی به سریال‌های کره‌ای که در رسانه ملی بار‌ها و بار‌ها باز پخش شده است توجه کنیم متوجه خواهیم شد از نظر تاریخی تاکید کره بر فرهنگ به ۱۹۵۰ و شخصیتی به نام «کیم‌جو» بازمی‌گردد؛ شخصیتی که رهبر جنبش استقلال کره و رئیس دولتِ در تبعید این کشور است و در کتاب خود می‌نویسد: «من می‌خواهم ملتم زیباترین ملت باشد؛ منظورم از زیباترین، قدرتمندترین نیست، زیرا حس کرده‌ام که مورد حمله قرار گرفتن چه دردی دارد… آن چیزی که در نهایت می‌خواهم، قدرت لایزال فرهنگ ناب است.»

تاکیدی در این جملات است نقطه شروعی برای فرهنگ آنهاست، اما این موج کره‌ای به شکل امروزی که «هالی‌یو» نامیده می‌شود و ماهیتی اقتصادی-فرهنگی دارد، دقیقاً از سال ۱۹۹۹ با آثاری مثل فیلم «شیری» شروع شد و به این طریق کره جنوبی توانست موجی که بزرگترین اتفاق فرهنگی آسیا در ۲۰ سال گذشته است را رقم بزند. حالا در سر تا سر آسیا جوانانی که با کمبود المان‌های فرهنگی در کشور خودشان رو به رو هستند به المان‌های فرهنگی رو می‌آورند که کشور‌هایی مثل کره با صنعت سینما به خوردشان می‌دهند.

نمی‌توانیم این موضوع را انکار کنیم که سواد بصری و تاثیری که یک فیلم وسریال بر جوانان می‌گذارد غیر قابل تصور است. همان طور که جوانان ما با دیدن سریال‌های ترکیه‌ای به نوعی از سبک زندگی روی می‌آورند که هیچ ربطی به کشور ما ندارد مسلما با دیدن سریال‌هایی کره‌ای هم سبک دیگری از زندگی را انتخاب می‌کنند که شباهتی به زندگی ما ندارد و از آن جایی که صنعت سینمای ما خوراکی برای جوانان و نوجوانان ندارد خیلی واضح است که آن‌ها به فیلم‌ها و سریال‌های کشور‌های دیگر علاقه مند می‌شوند.

اما موضوع حائز اهمیت این است که قدرت تخریب سریال‌های کره‌ای کم از تخریب سریال‌های ترکیه‌ای ندارد، اما مسئولین همچنان تخریب سریال‌های ترکیه‌ای را بیشتر و مضرتر می‌دانند و به جای اینکه با تولید محتوای درست در پی بر طرف ساختن این موارد باشند جوانان و نوجوانان را از دیدن این سریال‌ها منع می‌کنند در حالی که این موضوع تنها پاک کردن صورت مسئله است.»

او افزود: «گروه دوستان هم نقش قابل ملاحظه‌ای در خصوص گرایش جوانان و نوجوانان به سریال‌های کره‌ای دارند. وقتی یک پدیده شیوع پیدا می‌کند، بحث اشاعه گری مطرح است، یعنی اینکه فرهنگ‌ها از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند. برخی مکتب‌ها معتقدند که فرهنگ تمدن بشر از مصر، یونان و ایران به سراسر جهان رفته است. با این حال امروزه جوانان تحت تاثیر ستاره‌های سریال‌ها و کارتون‌های شرق دور قرار گرفته‌اند، جوانان این سریال‌ها را می‌بینند و خودشان را به شکل ستاره‌ها درمی‌آورند. یکی از ویژگی‌های فرهنگ شرقی آستین بلند و پا‌های کوچک است.

در واقع زنان در ژاپن و چین پا‌های خود را کوچک می‌کنند، در آمریکا کمر خود را باریک، در فیلیپین دندان‌های نیش را تیز و در اقیانوسیه گردن را بلند می‌کنند و این فرهنگ‌ها قابل انتقال به یکدیگر است. وقتی ما چیزی نداریم که به جوانان خود بدهیم و آن‌ها را از لحاظ فرهنگی رها کرده‌ایم و فقط باید و نباید‌ها را به آن‌ها گفته‌ایم مسلم است که آن‌ها به دنبال فرهنگ دیگری می‌روند. واقعیت این است که در اکثر این موارد یک نوع سرکشی اتفاق افتاده است. در واقع جامعه دچار نوعی بیماری فرهنگی شده است، یعنی برخی هنجارها، ارزش‌ها و باور‌ها فرو ریخته‌اند و به‌نوعی جوانان تحت تاثیر فرهنگ‌های دیگر قرار گرفته‌اند چرا که طبیعت جامعه و جوان است که نوجو، نوخواه، نوپدید و نوگرا باشد.»

کریمی افزود: «این در حالی است که وقتی جوانان را محدود می‌کنیم با اعتراض آن‌ها مواجه می‌شویم. در واقع جوانان با پوشش خود فریاد می‌زنند. وقتی خود باختگی افزایش پیدا می‌کند؛ عناصر، اجزا و بافت فرهنگی هم تغییر می‌کند و جوانان سعی می‌کنند از طریق خودسری نیاز خود را تامین کنند. البته تغییر، لازمه جامعه است و نباید ما در گذشته بمانیم، اما تغییر به این معنی نیست که از فرهنگ خودمان تهی شویم و فرهنگ دیگر کشور‌ها را جایگزین آن کنیم. از نظر جامعه‌شناسی تغییر نگرش پدیده خوبی است و حتی موجب شده که جوانان افکار سالمندان را تغییر دهند.

برای مثال در گذشته نباید دختر درس می‌خواند یا در اجتماع حضور پیدا می‌کرد، ولی به تدریج در وضعیت دختران تغییر ایجاد شد و این تغییر همچنان ادامه دارد. ما اگر می‌خواهیم جوانانمان به سمت فرهنگ و المان‌های فرهنگی کشور‌های دیگر گرایش پیدا نکنند باید المان‌های فرهنگی خودمان را برای آن‌ها پر رنگ کنیم. اگر می‌خواهیم سریال‌های کره ای، ترکیه‌ای و یا هر کشور دیگر را نبینند باید خودمان تولید محتوای درست برای آن‌ها انجام دهیم و با المان‌های فرهنگی خودمان سریال‌ها و فیلم‌های باب طبعشان را بسازیم. تنها به این صورت می‌توان از رها شدگی فرهنگی جوانان کشور مان جلوگیری کنیم. البته این اتفاق باید قبل از اینکه تهی از فرهنگ شویم اتفاق بیفتد.»

تب کره‌ای شدن روز به روز در حال افزایش است و این موضوع را می‌توان در نوع آرایش نوجوانان و عمل‌های جراحی زیبایی که انجام می‌دهند به خوبی دید. اما مسئولان همچنان این موضوع را نادیده گرفته و از آن چشم پوشی می‌کنند.