برترین‌ها: فیزیک دامنه‌ی بسیار وسیعی از مباحث مختلف را در برمی‌گیرد. فیزیک علم مطالعه‌ی حرکت، انرژی، گرانس، ترمودینامیک، کوانتوم و چندین مبحث جالب و جذاب دیگر است. مسلماً همه‌ی این مباحث را نمی‌توان با راحتی خلاصه کرد و آموخت؛ هرچند فیزیک پایه بیشتر بر اندازه‌گیری نیرو‌های مختلف تمرکز دارد.

برای مثال در فیزیک پایه یاد می‌گیریم چگونه جریان الکتریکی را با ولت‌سنج اندازه می‌گیرند یا فاصله‌ی بین دو نقطه را با واحد متر بیان می‌کنند. بعد از اندازه‌گیری، فیزیک‌دانان می‌کوشند رابطه‌ای میان داده‌های حاصل از اندازه‌گیری به دست بیاورند. آن‌ها این روابط را با استفاده از مدل و نمودار‌های مختلف شرح می‌دهند.

البته بهترین راه برای نشان دادن رابطه‌ی میان کمیت‌ها، کشف روابط معادلاتی میان آن‌ها است. مثلاً فرض کنید در آزمایشی در زمان‌های مختلف، اجسام فواصل متفاوتی را طی می‌کنند. فیزیک‌دانان نتایج حاصل از اندازه‌گیری را کنار هم می‌گذارند و با بررسی روابط میان آن‌ها معادله‌ی سرعت را ارائه می‌دهند.

پرسش‌های زیادی از قبیل دلایل درخشش ستارگان تا چگونگی تشکیل جهان، ذهن فیزیک‌دانان را به خود مشغول می‌کند. آن‌ها سعی می‌کنند برای تمام این پرسش‌ها پاسخ‌های منطقی بیابند. هم‌چنین فیزیک‌دانان در زمینه‌های مختلفی از قبیل توسعه‌ی بازی‌های کامپیوتری و کمک به درمان بیماری‌ها و تولید انرژی با دانشمندان دیگر همکاری می‌کنند.

همان طور که گفته شد فیزیک دامنه‌ی بسیار وسیعی دارد، ولی خواندن و یاد گرفتنش َضروری است. ممکن است در ابتدا کمی سخت و پیچیده به نظر برسد، ولی با روش‌های درست مطالعه به خوبی از عهده‌ی آن برمیایید.

روش‌های صحیح مطالعه‌ی فیزیک کدامند؟

ماشین حساب مشکل‌گشا نیست!

این حقیقت دارد که با ماشین حساب سرعت محاسبه افزایش میابد، ولی در وهله‌ی اول باید بدانید اعدادی که در هم ضرب و تقسیم می‌کنید، از کجا آمده‌اند و در کدام فرمول و معادله استفاده می‌شوند؟

برای خواندن فیزیک کورکورانه از ماشین حساب استفاده نکنید. در عوض سعی کنید روابط و فرمول‌های استفاده شده را درک کنید و بدانید هر کدام برای محاسبه‌ی چه کمیت‌هایی و در کجا کاربرد دارند.

فعال باشید!

فعال و کوشا بودن بخش جداناپذیری از یادگیری محسوب می‌شوند. اما چطور می‌توان دانش‌آموزی فعال بود؟

اول از همه باید بدانید در درس‌هایی مثل فیزیک و ریاضی فقط نگاه کردن به راه حل‌ها یا خواندن مطالب به صورت تئوری کافی نیست. باید دست به کار شوید و تا حد ممکن مسئله و تمرین حل کنید. صورت مسئله‌ها را به خوبی بخوانید و هر چی می‌دانید بنویسید. سعی کنید خودتان راه حل مسائل را کشف کنید، زیرا با این کار هیچ راه حلی را فراموش نخواهید کرد.

سعی کنید شب امتحانی نباشید و در طول ترم درس بخوانید. اگر خواندن فیزیک را برای شب آخر نگه دارید، شاید بتوانید فقط ۵۰ مسئله حل کنید. اما اگر در طول ترم فیزیک بخوانید و مثلاً هفته‌ای ۵۰ مسئله حل کنید، تا پایان ترم حداقل ۶۰۰ مسئله حل کرده‌اید. این کار دو مزیت دارد. اول این که شب امتحان فقط لازم است مطالب را مرور کنید و بدون شک نتایج بهتری هم کسب می‌کنید. دوم این که، چون مسائل زیادی حل کردید، مطالب را بهتر متوجه می‌شوید و خلاقیت بیشتری در حل مسائل جدید دارید.

یادداشت برداری کنید

یادداشت برادری روش‌های مختلفی دارد که هر کدام برای یادگیری مطالب مشخصی کاربرد دارند.

رایج‌ترین شیوه‌ی یادداشت برداری که همه با آن آشنایی دارند خلاصه‌نویسی است. این روش برای یادگیری مفاهیم بسیار مناسب است.

برای خلاصه‌نویسی ابتدا عنوان اصلی را یادداشت کنید. مثلاً فرض کنید عنوان اصلی، مبحث حرکت در فیزیک است. سپس نکات کلیدی مربوط به عنوان اصلی را بنویسید. مثلاً در مورد حرکت، کلمه‌ی سرعت را یادداشت کنید. حال به نکته‌ی کلیدی کمی جزئیات اضافه کنید. مثلاً فرمول سرعت و یکا‌های مربوط به آن را بنویسید.

روش دیگر یادداشت برداری، روش دو ستونی است که برای یادگیری فرمول‌های فیزیک و ریاضی بسیار کاربردی است.

مثل روش اول ابتدا عنوان اصلی را یادداشت کنید. سپس دو ستون رسم کنید و در ستون سمت چپی فرمول‌ها را همراه با مثال و راه حل گام به گام آن‌ها بنویسید. در ستون سمت راست توضیح هر فرمول و متغیر‌های آن را یادداشت کنید. سپس روش حل مرحله به مرحله‌ی آن‌ها را به صورت تئوری توضیح دهید. در پایین صفحه نیز نکات کلیدی هر فرمول را یادداشت کنید. مثلاً بنویسید هر فرمول در کجا و برای حل چه مسائلی استفاده می‌شود.

روش آخر یادداشت برداری این است که از ابزار‌های بصری کمک بگیرید. این روش از بعضی جهات بسیار مشابه روش دو ستونی می‌باشد. فرض کنید می‌خواهید از مبحث سینتیک یادداشت برداری کنید. در سمت چپ کاغذ مثالی از سینتیک رسم کنید. مثلاً توپی را بر روی سطح شیب‌دار بکشید. سپس در سمت راست تمامی فرمول‌های مربوط به هر مرحله از حرکت توپ را بنویسید. با این روش می‌توانید تمام فرمول‌های سینتیک را در یک مثال بیاموزید.

به طور کل رسم اشکال و نمودار‌ها به شما در یادگیری و یادآوری بهتر کمک می‌کنند.

ریاضیات خود را تقویت کنید

یکی از بخش‌های عمده‌ی حل مسائل فیزیکی وابسته به دانش ریاضیاتی شما است. برای حل مسائل فیزیکی فقط جایگذاری اعداد در فرمول‌ها کافی نیست. باید بتوانید محاسبات بعدی را نیز انجام دهید تا به جواب آخر برسید. پس لازم است قبل از خواندن فیزیک، حداقل مثلثات و جبر را خوب یاد بگیرید. در ضمن حل مسائل مختلف نیاز به خلاقیت دارند و باید بتوانید مسائل را با دیدگاه متفاوتی ببینید تا به جواب برسید؛ بنابراین تا حد امکان تمرین کنید.

توصیه‌های نهایی

به طور دائم دانش فیزیکی خود را تقویت کنید. مباحث درس فیزیک به هم مرتبط هستند. از این ارتباط برای یادگیری بهتر استفاده کنید و هر مبحث جدیدی که یاد می‌گیرید به مباحث قبلی ربط دهید.

همان طور که پیش‌تر گفتیم شب امتحانی نباشید. چون ممکن است فرصت کافی برای خواندن تمام مطالب نداشته باشید و مباحث مهم را جا بیندازید. یا این که ترس و اضطراب امتحان بر سرعت یادگیری شما غلبه کند؛ بنابراین سعی کنید در طول ترم به طور مرتب درس بخوانید. مباحث فیزیک به هم پیوسته‌اند. پس لازم است در تمام کلاس‌ها حاضر باشید و غیبت نکنید. در کلاس حتماً یادداشت برداری کنید و هر جا به مشکل برخوردید، از معلم‌تان بپرسید. این مسئله که مشکلات‌تان را سر کلاس برطرف کنید، بسیار اهمیت دارد.

گاهی می‌توانید مطالب تئوری را پیش‌خوانی کنید تا راحت‌تر بتوانید با توضیحات معلم ارتباط برقرار کنید. در ضمن پیش‌خوانی تئوری آزمایش‌های فیزیکی کمک می‌کنند آن‌ها را در آزمایشگاه به طور عملی بهتر انجام دهید.

هر هفته از خودتان امتحان بگیرید. برای این کار می‌توانید از فلش کارت‌ها استفاده کنید. مثلاً یک سمت فلش کارت فرمول سقوط آزاد را بنویسید و در سمت دیگر موارد استفاده یا نکات نربوط به آن را یهدداشت کنید. یا حتی می‌توانید از دوستان و هم‌کلاسی‌هایتان کمک بخواهید تا با شما درس بخوانند. می‌توانید از همدیگر سوال بپرسید و اشکالات درسی خود را برطرف کنید.

شب امتحان، وقتی می‌خواهید مباحث را مرور کنید، ابتدا دنبال نکات کلیدی هر مبحث بگردید. به خط اول و آخر هر پاراگراف توجه کنید تا مفهوم کلی آن را درک کنید. سپس مطالب را جزئی‌تر بخوانید. اشکال و نمودار‌های مربوط به هر مبحث را بررسی و از آن‌ها برای یادآوری مطالب استفاده کنید. سپس مسائل مهم مربوط به هر مبحث را حل کنید و مسائلی که سخت‌ترند یا در آن‌ها مشکل دارید، چندین بار دوره کنید.

در آخر لازم است بگوییم این حقیقت دارد که فیزیک درس سخت و پیچیده‌ای است، ولی اگر عاشقش باشید و برای یادگیری آن تلاش کنید، حتما موفق خواهید شد.