به گزارش مجله اجتماعی پایگاه صلح خبر ؛ همة کشورها – يا به تعبير درست‌تر، بسياري از آنها – به دنبال طراحي و اجراي برنامه‌ها و سياست‌هايي هستند كه از طريق آنها بتوانند مردم خود را به پيشرفت و توسعة هرچه بيشتر و کاهش سوانح و آسیب های متصوره برسانند و سعادت و رفاه و ایمنی و […]
به گزارش مجله اجتماعی پایگاه صلح خبر ؛
همة کشورها – يا به تعبير درست‌تر، بسياري از آنها – به دنبال طراحي و اجراي برنامه‌ها و سياست‌هايي هستند كه از طريق آنها بتوانند مردم خود را به پيشرفت و توسعة هرچه بيشتر و کاهش سوانح و آسیب های متصوره برسانند و سعادت و رفاه و ایمنی و آرامش را براي آنان به ارمغان آورند.
سراسر تاريخ تمدن بشري مملو از كوشش‌هايي است كه در اين زمينه صورت گرفته، و البته بسياري از آنها نيز در رسيدن به نتيجه ناكام مانده است.
در این راستا، صاحب‌نظران پيوسته به دنبال طرح‌ها و راه‌حل‌هاي جديدي بوده‌اند كه نقايص و مشكلات طرح‌ها و راه‌حل‌هاي پيشين را برطرف كند. يكي از آخرين طرح‌ها و انديشه‌ها «حكمراني خوب» است.
به نظر می رسد حوزه مدیریت بحران نیز در کشور روبه رشد و توسعه ای – مانند ایران- نیز نیازمند گفتمان غالب و گره گشا برای عبور از چالش ها و بهره گیری از فرصت های پیش روی است.
در اينجا، ابتدا به تبیین مختصر اين انديشه و بیان شاخص‌هاي حكمراني خوب با نقبی بر مباحث مديريت بحران برای دستیابی به شهرهای پایدار و امن در ایران مي‌پردازيم؛
مفهوم حکمرانی خوب
حکمرانی خوب یا حکمرانی مطلوب، در سه دهه اخیر به شدت مورد توجه محققان حوزه های مختلف بوده است. نتایج مطالعات بر این موضوع استوار است که ضعف در به کارگیری و عملی کردن اصول حکمرانی خوب، یکی از مهمترین موانع رشد و توسعه و کارآمدی مدیریت است.
بر طبق جدیدترین تعریف ها، حکمرانی خوب، در اتخاذ سیاست‌های پیش‌بینی شده، آشکار و صریح دولت (که نشان‌دهنده شفافیت فعالیتهای دولت است)؛ بوروکراسی شفاف؛ پاسخگویی دستگاه‌های اجرایی در قبال فعالیتهای خود؛ مشارکت فعال مردم در امور اجتماعی و سیاسی و نیز برابری همه افراد در برابر قانون، تبلور می‌یابد.
به طور کلی می‌توان گفت که حکمرانی خوب، تمرین مدیریت (سیاسی، اقتصادی، اجرایی و…) منابع یک کشور، برای رسیدن به اهداف تعیین شده است. این تمرین دربر گیرنده راهکارها و نهادهایی است که افراد و گروه‌های اجتماعی از طریق آن، توانایی دنبال کردن علایق و حقوق قانونی خود را با توجه به محدودیت‌ها داشته باشند.
حکمرانی خوب بحران نیز به اعتباری اداره کارآمد فعالیتهای اضطراری با تعاملات سازنده دولت، شهرداری و نهادهای مدنی در پیش، حین و پس از بحران است به نوعی که در تعامل پیشگیری، واکنش، بازسازی و آمادگی را در وضعیت مطلوب خود قرار دهد.
اصول و مولفه های حکمرانی خوب بحران
اگر چه در برخی از متون، حکمرانی خوب، به معنی دولت خوب نیز تعریف شده‌است، اما نمی‌توان این دو مفهوم را مترادف دانست، زیرا همه نهادهای جامعه در قوه مجریه خلاصه نشده و سایر نهادها نیز در روند اداره یک کشور به اندازه خود سهیم می‌باشند. اما در میان بسیاری از اندیشمندان این اتفاق نظر وجود دارد که وجود دولت خوب، شرط لازم برای حکمرانی خوب است.
حکومت‌ها با احترام نهادن به این اصول و اجرایی نمودن آنها، می‌توانند گام‌های مؤثری در روند توسعه و دستیابی به شهرهای پایدار و امن بردارند؛ با الهام از اصول مشخص حکمرانی خوب، اصول حکمرانی خوب بحران را می توان شامل و نه محدود به موارد زیر معرفی کرد:
۱- مشارکت: میزان مشارکت مردم در امور جامعه یکی از کلیدی‌ترین پایه‌های حکمرانی خوب به شمار می‌رود. مشارکت مردم در بحران می‌تواند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم (از طریق نهادهای قانونی) صورت گرفته و حکمرانی خوب بحران را به نمایش بگذارد.
2- حاکمیت قانون: حکمرانی خوب نیازمند چارچوب عادلانه‌ای از قوانین است که در بر گیرنده حمایت کامل از حقوق افراد (بویژه اقلیت‌ها و یا متعبر سازی حق ایمنی) در جامعه بوده و با وضع قوانین لازم به صورت شایسته‌ای اجرا شود.
۳- شفافیت: شفافیت، به معنی جریان آزاد اطلاعات و قابلیت دسترسی سهل و آسان به آن برای همه‌است. همچنین شفافیت را می‌توان آگاهی افراد جامعه از چگونگی اتخاذ و اجرای تصمیمات نیز دانست. در چنین شرایطی، رسانه‌های گروهی به راحتی قادر به تجزیه و تحلیل و نقد سیاست‌های اتخاذ شده در نظام تصمیم‌گیری و اجرایی مدیریت بحران خواهند بود.
۴- پاسخگویی: پاسخگویی نهادها، سازمان‌ها و موسسات مرتبط با مدیریت بحران در چارچوب قانونی و زمانی مشخص در برابر اعضاء خود و ارباب رجوع، از جمله عواملی است که به استوار شدن پایه‌های حکمرانی خوب بحران منجر می‌شود.
۵- شکل‌گیری وفاق عمومی: همانگونه که بیان شد، فراهم کردن زمینه ظهور نظرات متفاوت در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، از جمله اصول حکمرانی خوب است. حکمران خوب بحران، باید نظرات مختلف را در قالب وفاق ملی عمومی به سمتی رهنمون شود که بیشترین همگرایی را با اهداف کل جامعه در حوزه مدیریت بحران و سوگیری به سمت شهرهای پایدار و امن داشته باشد.
۶- حقوق مساوی: رفاه و آرامش پایدار در جامعه، با به رسمیت شناختن حقوق مساوی برای تمامی افراد ممکن خواهد بود. در حکمرانی خوب بحران باید این اطمینان وجود داشته باشد که افراد، به تناسب فعالیت خود در مدیریت بحران سهیم خواهند بود. به عبارت دیگر در حکمرانی خوب بحران، همه افراد باید از فرصت‌های برابر برخوردار باشند.
۷- اثر بخشی و کارایی: از حکمرانی خوب بحران می توان به عنوان ابزاری برای تنظیم فعالیت نهادها در راستای استفاده کارا از منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست نیز یاد کرد. کارایی و اثر بخشی در مقوله حکمرانی از جمله مباحثی است که با گذشت زمان، اهمیت بیشتری پیدا کرده‌است.
۸- مسئولیت پذیری: مسئولیت‌پذیری را می‌توان یکی از کلیدی‌ترین مولفه‌های حکمرانی خوب بحران به شمار آورد. درکنار موسسات و نهادهای حکومتی، سازمان‌ها خصوصی و نهادهای مدنی فعال در جامعه نیز باید در قبال سیاست‌ها و اقدامات خود در حوزه ایمنی بخشی و دستبابی به آرمان شهر پایدار و ایمن پاسخگو باشند.
باید عنوان کرد که اصول حکمرانی خوب بحران به‌صورت زنجیرای متصل به هم بوده و اجرایی شدن هرکدام از آنها، مستلزم اجرای سایر اصول است.
جمع بندی
با عنایت به تبیین مفهوم حکمرانی خوب به نظر می رسد حوزه مدیریت بحران نیازمند همکاری همه جانبه دولت، شهرداری و نهادهای مردمی در غالب حکمرانی خوب بحران می باشد. در این میان، موضوع حسن فاعلی و تمرکز بر حاکم خوب بحران مقدم بر حکمرانی خوب بحران است که در فرصت های بعدی به آن خواهیم پرداخت.
در این راستا برای آبادانی کشور و مدیریت موثر در بحران ها و ساختن شهرهایی پایدار و ایمن نیازمند مهربانی و میهن دوستی بیش از پبیش، میان دولت و شهرداری و نهادهای مردمی هستیم، امام علی(علیه السلام) در این زمینه می فرمایند: کشورها با میهن دوستی آباد شده اند.
دست در دست دهیم به مهر، میهن خویش کنیم آباد.
* کارشناس ارشد مهندسی مدیریت بحران، مدیر بحران شرکت آب و فاضلاب استان تهران
۴۷۴۷
Let’s block ads! (Why?)
RSS
اگر خبر یا گزارشی دارید از بخش خبریار صلح خبر برای ما ارسال نمایید.
قوانین خبریار صلح خبر
- لطفا در ارسال اخبار و تصاویر و گزارش های خود قوانین و مقرارت را رعایت فرمایید.
- از ارسال مطالب خلاف عفت عمومی یا تصاویر موهون اکیدا خودداری فرمایید.
- در صورت مشاهده تخلف پس از تذکر ، حساب کاربری موردنظر بلافاصله حذف می گردد.
