به گزارش صلح خبر، در این روزشمار سعی شده است تا با بهره‌گیری مستقیم از منابع غنی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس وقایع ۶۲ روز از دوران جنگ ایران و عراق را در برمی‌گیرد و درمجموع شامل ۸۷۲ گزارش درباره جنگ و موضوعات مربوط به آن در دوره زمانی ۱/ ۲/ ۱۳۶۱ تا ۳۱/ ۳/ ۱۳۶۱ است.
مهم‌ترین رویداد نظامی این دوره عملیات بیت‌المقدس است که در ادامه سلسله عملیات‌های آزادسازی مناطق اشغالی جنوب کشور طراحی و اجرا شد و توانست فصلی جدید و سرنوشت سازی را در روند جنگ تحمیلی به وجود آورد. در پی پیروزی ایران در این عملیات و آزادسازی خرمشهر، تحولی راهبردی در روند جنگ ایجاد شد و رژیم بعثی عراق در دستیابی به اهداف تجزیه‌طلبانه‌اش در ایران و براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ناکام ماند. این رویداد مهم بر ایجاد ثبات سیاسی در داخل ایران و تقویت موقعیت منطقه‌ای و جهانی این کشور تأثیر گذاشت و رژیم بعثی عراق را که عنصری تهدیدکننده به شمار می‌آمد، به کشوری بی‌ثبات تبدیل کرد.
در این کتاب با بررسی اجمالی حوادث و رویدادهای قبل و بعد از آزادی خرمشهر به پاسخ به سؤالاتی همچون: چرا عملیات آزادسازی خرمشهر به یک پیروزی راهبردی و برتری قطعی ایران بر عراق در جنگ منجر نشد؟ آیا شرایط پس از آزادی خرمشهر برای برقراری صلح خبر مساعد نبود؟ با فرض اینکه جنگ در همان زمان به پایان می‌رسید، آیا عراق و حامیانش به پذیرش خواسته‌های به‌حق ایران تن می‌دادند؟ به‌عبارت‌دیگر، آیا ادامه جنگ پس از آزادی خرمشهر اجتناب‌ناپذیر بود؟ آیا راه حل دیگری وجود داشت که بتوان با انتخاب آن از ادامه جنگ پرهیز کرد و درعین‌حال، مسیرهای احتمالی وقوع دوباره جنگ را مسدود کرد و وضعیت لازم را برای تصمیم‌گیری ایران و خاتمه دادن به جنگ فراهم کرد؟ اگر سازمان‌ها و مراجع بین‌المللی و حامیان عرب و غیر عرب صدام حسین به‌جای حمایت از او و فشار بر ایران، با تأمین خواسته‌های ملت ایران موافقت می‌کردند آیا این امر روند تصمیم‌گیری ایران برای خاتمه دادن به جنگ را آسان نمی‌کرد؟ که بعد از عملیات بیت‌المقدس مطرح می‌شود، پرداخته‌شده است.
در این بررسی همچنین می‌توان به سایر موضوعاتی پی برد که در آن مقطع زمانی نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی ایران را درگیر مشکلات و بحران‌های دیگر داخلی و خارجی کرده بود. اهم این رویدادها عبارت‌اند از: عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر، حملات هوایی عراق به اهداف غیرنظامی، اقدامات گروه‌های مسلح ضدانقلاب و مقابله نیروهای خودی با آن، افشای طرح توطئه کودتای قطب‌زاده، تغییر مواضع عراق پس از آزادسازی خرمشهر، افزایش نگرانی حامیان جهانی و منطقه‌ای عراق از تداوم پیروزی‌های ایران در جنگ، تلاش‌های صلح خبر سازمان کنفرانس اسلامی، شایعه آمادگی اعراب برای پرداخت غرامت به ایران، ادعای اسرائیل درباره فروش سلاح به ایران، حمله ارتش اسرائیل به لبنان و اعزام نیروهای ایران به سوریه، تلاش عراق برای برگزاری هفتمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در بغداد و طراحی عملیات ورود به خاک عراق.
جمع‌بندی مهم‌ترین موضوعات کتاب در مقدمه ازجمله ویژگی‌های روزشمار نوزدهم جنگ ایران و عراق است. همچنین هرروز از روزشمار به‌منزله یک‌فصل و در قالب چندین گزارش شامل اخبار و تفسیر و تحلیل وقایع همان روز است که در پایان آن، فهرست منابع و مآخذ مطالب همان روز درج‌شده است.
برخی از توضیحات ضروری درباره بعضی گزارش‌ها که در متن روزشمار نمی‌گنجیده، در پانوشت یا در ضمیمه پایان همان روزشمار آمده است.
از مواردی قابل‌تأمل در گزارش‌ها روزبه‌روز این روزشمار این است که پس از متن اصلی کتاب، چکیده‌ای از مطالب کتاب با عنوان «گزارش روزشمار» درج‌شده است که شماره‌هایی نظیر شماره گزارش‌های متن کتاب دارد و دستیابی به مطالب موردنظر را آسان می‌کند. در پایان کتاب نیز فهرست راهنمای موضوعی (نمایه) آمده است. همچنین عکس‌هایی از صحنه‌های وقایع و اشخاص ذکرشده در گزارش‌ها، در کتاب چاپ‌شده است.
قابل‌ذکر است روزشمار «آزادسازی خرمشهر پایان رؤیای تجزیه ایران» در ۱۱۶۴ صفحه مصور توسط انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در سال ۱۳۹۸ در قطع وزیری با قیمت ۹۰۰۰۰ تومان روانه بازار نشر شده است.
انتهای پیام
