برترین‌ها: درک ما از آناتومی و فیزیولوژی بدن انسان در دوران رنسانس پزشکی رقم خورده است. تشریح اندام‌های صورت گرفته توسط لئوناردو داوینچی، ترسیم نمایی پرجزییات از بدن انسان را در پی داشت؛ ویلیام هاروی چگونگی پمپاژ خون توسط قلب به سراسر بدن را کشف کرد و هیرونیموس فابریسیوس نیز کشف‌های قابل توجهی در زمینه سیستم‌های تولید مثل، گوارش و عصبی کرد.

امروزه تمامی پیشرفت‌های علم پزشکی بر اساس یافته‌های این سه دانشمند و نابغه بوده و جراحی امروزی نیز از این پیشرفت‌ها سود می‌برد. جراحان امروزه قادرند کار‌های خارق‌العاده‌ای انجام دهند؛ از گرافت‌های عصبی تا ربات‌های جراح کمکی که در مجموع باعث نجات جان میلیون‌ها نفر و بهبود شرایط زندگی میلیون‌ها بیمار دیگر شده‌اند. با این وجود حتی در فوق‌العاده‌ترین و پیشرفته‌ترین حوزه‌ها نیز گاهی اوقات کار‌هایی شبیه معجزه انجام می‌گیرد. در ادامه مطلب قصد داریم شما را با چند موردی که در آن جراحان دست به کاری شبیه معجزه زده‌اند آشنا کنیم.

۹. حل مشکل بدن پشت و روی یک نوزاد

وقتی مادر بارداری به نام ملیسا تامپسون برای بررسی نوزاد درون شکمش آزمایش اسکن سونوگرافی انجام داد، پزشکان متوجه یک ساختار غیرمعمول شدند که در ناحیه شکم نوزاد وجود داشت. نقصی در دیواره شکمی این نوزاد وجود داشت که باعث شده بود روده‌هایش در خارج از بدن او شکل بگیرند.

این حالت که «gastroschisis» نام دارد، زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها از سوراخی که نزدیک ناف ایجاد شده بیرون می‌زنند. خیلی زود این موضوع مشکلاتی را برای نوزاد ایجاد کرد. روده‌های این نوزاد دختر در حال ورم کردن بود و پزشکان از ترکیدن آن‌ها بیم داشتند. بدین ترتیب سه هفته زودتر از موعد مقرر این نوزاد را از شکم مادرش خارج کرده و به اتاق عمل بردند تا روده‌هایش را دوباره درون بدنش قرار دهند.

آن‌ها روده‌های نوزاد را در داخل یک کیسه محافظتی قرار داده و مابقی کار را به جاذبه واگذار کردند. در هفته‌های پیش رو، روده‌ها رفته رفته به درون شکم بازگشتند، اما بخشی از روده‌های او سیاه و فاسد شده بود. بدین ترتیب جراحی‌های بیشتری برای خارج کردن این بخش از بافت‌های مرده روی این نوزاد صورت گرفت و دو سوراخ برای خارج شدن جراحات در شکم او باقی گذاشته شد. بعد از ۵ ماه دردناک، روده‌های این نوزاد به جایگاه درست و مناسب خود بازگشتند.

۸. ساخت حنجره از دنده انسان

در سال ۲۰۱۶، زنی به نام بروک کیلبرن که هفته شانزدهم بارداری‌اش را می‌گذارند دچار حادثه رانندگی شد. با مراجعه به متخصص زنان و زایمان و در نتیجه سونوگرافی مشخص شد که نوزاد پسر او دچار یک مشکل مرگبار به نام «laryngeal agenesis» شده است.

این حالت که تاکنون تنها ۵۰ مورد از آن در کل جهان به ثبت رسیده هیچ ارتباطی با تصادف نداشت. این حالت زمانی رخ می‌دهد که در اولین ماه‌های بارداری حنجره نوزاد به هر دلیلی رشد نمی‌کند. بدین ترتیب امکان نداشت که این نوزاد پس از بدنیا آمدن بتواند بیرون از شکم مادرش نفس بکشد. پزشکان اعلام کردند که وی تنها ۵درصد شانس دارد که زنده به دنیا بیاید.

بروک از پزشکان بیمارستان اطفال لی بونهور در سنت لوییس درخواست کمک کرد و آن‌ها به یک نقشه مرحله به مرحله برای سالم به دنیا آوردن کودک دست یافتند. بدین ترتیب یک شبه سزارین انجام گرفت در حالی که نوزاد هنوز به جفت متصل بود. این موضوع بسیار حیاتی بود، زیرا نوزاد هیچ راهی برای تنفس مستقل نداشت. بدین ترتیب پزشکان وقت کافی برای انجام جراحی تراکستومی (شکافتن نای) و متصل کردن آن به منبع اکسیژن را داشتند.

بدون حنجره، این پسربچه که کوپر نام داشت باید دائماً به کپسول اکسیژن وصل بوده و توان صحبت کردن نیز نداشت. اما پزشکان تصمیم گرفتند با استفاده از دو عدد از دنده‌های کوپر حنجره‌ای برایش بسازند. آن‌ها در طی یک جراحی ۴ساعته دو دنده کوپر را برداشته و در شرایطی که تعدادی از آن‌ها مشغول دوختن جای شکاف‌ها بودند، دیگر پزشکان به تغییر شکل دنده‌ها و ساختن حنجره از آن‌ها کردند. سپس این ساختار جدید در جای مناسب قرار گرفته و پس از ۶ هفته انتظار استنت تفلونی کار گذاشته شده در کنار حنجره برداشته شد و بدین ترتیب کوپر برای اولین بار قادر بود بدون کمک نفس بکشد. اکنون پزشکان در حال ساخت یک اپی گلوت مصنوعی برای کوپر هستند که بتواند راحت غذا بخورد.

۷. دوختن دست به لگن بیمار

در سال ۲۰۱۹، یک نجار بریتانیایی هنگام کار با اره برقی دچار حادثه شد. در این حادثه انگشت بزرگ و دو انگشت مجاور آن قطع شدند. وی را به بیمارستان توتینگ در لندن منتقل کرده و در یک نبرد ۱۷ساعته، تکه‌های قطع شده دست این مرد که الیوت نام داشته به هم دوخته شد.

اما جراحان می‌دانستند که ممکن است خیلی دیر شده و انگشت‌های بریده شده او شروع به فاسد شدن نمایند. بدین ترتیب در اولین فاز جراحی، انگشتان به جای خود بازگردانده شده و پس از وصل کردن استخوان‌های خرد شده، ترمیم رباط‌های آسیب دیده، گرافت‌هایی از دیگر اعضای بدن الیوت برداشته شده و به دست او پیوند زده شد. آن‌ها رگ‌هایی را از پا و بازوی الیوت برداشته و از سوزن‌های بسیار ریزی برای دوختن این رگ‌ها به یکدیگر و برقرار کردن دوباره جریان خون به دست او استفاده کردند.

در ساعات پایانی جراحی، پزشکان به این نتیجه رسیدند که امکان بازگشت موفقیت‌آمیز انگشت وسطی الیوت وجود ندارد. از این رو به سرعت این انگشت قطع شده و از آن برای ترمیم کف دست خرد شده‌اش استفاده کردند. آن‌ها در ادامه کف دست او را به لگنش دوختند. بعد از دو هفته، پوست این قسمت از دست الیوت کاملاً سالم بوده و بعد از جدا شدن از لگنش دوباره به جای سابق پیوند زده شد. بعد از جلسات متعدد فیزیوتراپی الیوت تا حدود زیادی سلامت دستش را بدست آورد.

۶. تتوی مردمک چشم

وقتی که مندی لیزکوم برای درمان بیماری آب سیاه مجبور به جراحی لیزر چشمش شد نمی‌دانست که این جراحی باعث می‌شود حساسیتی درمانده کننده به نور داشته باشد. درمان لیزری سوراخی در عنبیه او ایجاد کرده بود تا نور بیشتری به شبکیه چشم او برساند. از آنجایی که نور هم از طریق مردمک چشم و هم سوراخ ایجاد شده وارد چشم مندی می‌شد، بسیار بیشتر از حد معمول بود و باعث تیرگی دید مندی شده بود.

او دیگر نمی‌توانست تلویزیون نگاه کند و نگرانی‌هایش در مورد ایمن بودن رانندگی بیشتر شد. نور چراغ دیگر خودرو‌ها باعث شده بود که این بیمار ۶۳ساله نتواند به خوبی رانندگی کند. پزشکان با ایجاد یک فضای خالی در قرنیه مندی در مقابل آن سوراخ مصنوعی سعی کردند این مشکل را حل نمایند. آن‌ها در ادامه این فضای شبه جیب را با جوهر تتو پر کرده و مانع از ورود نور از محلی نادرست شدند.

۵. ساخت یک پا از دو پای معیوب

ویکتوریا کومادا هنگام تولد پا‌هایی بسیار بدشکل داشت که رو به عقب برگشته بودند. در واقع این عارضه به خاطر نداشتن چندین تکه استخوان در قسمت پایین پا ایجاد شده بود. پزشکان به این نتیجه رسیدند که ویکتوریا ۳ ساله هیچوقت نمی‌تواند با این پا‌ها راه برود و به والدینش توصیه کردند که هر دو پای او از محل بدشکلی قطع شود. در ادامه پزشکان به والدین او گفتند که امکان بازسازی از طریق جراحی وجود دارد، اما این کار بسیار پرهزینه بوده و تنها به قطع کردن یکی از پا‌های او نیاز دارد.

والدین ویکتوریا با به راه انداختن یک کمپین جمع آوری کمک، مبلغ ۲۳۴هزار دلار در بریتانیا و لهستان جمع‌آوری کرده و ویکتوریا را به بیمارستانی در فلوریدا بردند. طی یک جراحی ۹ساعته، جراحان پای راست ویکتوریا را قطع کرده و در ادامه پین‎‌هایی همراه با ثابت کننده و فنر در پای چپ او قرار دادند. در ادامه هر روز از پیچ‌ها برای راست کردن استخوان‌ها استفاده شد. در دومین جراحی که ۶ ساعت به طول انجامید، درشت نی و نازک نی پای باقیمانده را به آن متصل کردند. ویکتوریا به تقویت پای چپ خود پرداخته و به پای مصنوعی‌اش عادت کرد. اکنون او می‌تواند راه برود، بدود و حتی ورزش کند.

۴. ساخت مثانه از روده

جراحان بیمارستان ولز در کاردیف با استفاده از روده‌های یک زن برای او مثانه ساختند. جسیکا جنکینز در ۱۸ سالگی به سرطان دهانه رحم مبتلا شده بود و طی درمان‌های مختلف اگر چه رشد سرطان متوقف شده و سلول‌های سرطانی در حال از بین رفتن بودند، اما در این اثنا مثانه جسیکا به شدت آسیب دیده بود.

شیمی‌درمانی‌ها و رادیوتراپی‌های متوالی باعث کوچک شدن مثانه او شده بود به نحوی که دیگر خاصیت الاستیک طبیعی را نداشت. بدین ترتیب این موضوع فشار زیادی به کلیه‌های جسیکا وارد کرده و پزشکان را وادار به انجام یک جراحی بی‌سابقه کرد. جراحان با قرار دادن استنت‌هایی در مجرای ادرار جسیکا به جریان داشتن ادرار از کلیه به مثانه او کمک کردند و سپس با استفاده از بافت روده‌های او برایش یک مثانه ساختند.

سرطان پیشرفته جسیکا باعث شده بود که وی توان باروری نداشته باشد. خوشبختانه پزشکان از ابتدا فکر این موضوع را کرده و تخمک‌هایی از او گرفته و منجمد کرده بودند و در ادامه وی توانست به شیوه رحم اجاره‌ای صاحب فرزند نیز بشود. مادر ۴۵ساله جسیکا، جنین دخترش و در واقع نوه خودش را به این شیوه برای جسیکا به دنیا آورد.

۳. ایمپلنت آلت تناسلی

در سال ۱۹۷۸ محمد عبد هنگام بازی در خیابان توسط یک خودرو عبوری زیر گرفته می‌شود. این کودک ۶ساله صد‌ها متر روی زمین کشیده شده و صدماتی شدید می‌بیند. کل آلت تناسلی و بیضه چپش در جریان این تصادف از بین می‌رود.

اما در سال ۲۰۱۵، این مرد اسکاتلندی زیر تیغ جراحان رفت تا پیوند آلت تناسلی انجام دهد که از آن با عنوان «آلت تناسلی بیونیک» یاد می‌شد. ساخت این آلت سه سال ۳ ساعت طول کشید. با برداشت گرافت‌هایی از بازویش و غلاف کردن آن‌ها به دور یک سیلندر مکانیکی در این مدت برای وی یک آلت نیمه مصنوعی ساخته شده بود که طی یک جراحی ۱۱ساعته در لندن به محل اصلی خود روی بدن عبد پیوند زده شد. همچنین یک سیستم کنترل کننده در درون کیسه بیضه او قرار گرفت که با فشار انگشت باعث تزریق مایع موجود در منبع نمکی کیسه به درون بیضه شده و در ادامه آلت متورم شده و حالت نعوظ به خود می‌گرفت. اولین تلاش عبد برای استفاده از این آلت تناسلی شکست خورد، اما در ادامه با رفع عیوب آن کارایی‌اش را نشان داد.

۲. دادن دو قلب به یک بیمار

در سال ۲۰۱۱، جراحان بیمارستان در سن دیگو از یک تکنیک غیرمعمول برای بازگرداندن قلب از کار افتاده یک مرد استفاده کردند. در این عمل پیوند قلب، قلب دومی در سینه این مرد کار گذاشته شد.

در اثر مشکل قلبی این مرد، بطن چپ او دیگر توان پمپاژ کردن خون به اندام‌های بدن را نداشت. التهاب ریه نیز باعث شده بود که انجام یک عمل پیوند قلب معمول برای جراحان غیرممکن باشد. عضله درون بطن راست قلب این مرد که اسمیت نام داشت به صورت خودکار تقویت شده بود تا مقاومت نسبت به جریان یافتن خون در ریه هایش را جبران کند و قلب جدید نیز فاقد این عضله قدرتمند بوده و در رساندن خون به ریه‌ها دچار مشکل شده بود. بدین ترتیب خیلی زود قلب اسمیت دوباره از کار افتاد.

برای حل این معضل، پزشکان قلب قدیمی او را به قلب جدیدش متصل کردند. قلب قدیمی او با بطن راست قدرتمندش به تزریق خون بدون اکسیژن به ریه‌هایش ادامه می‌داد و بطن چپ قلب جدید نیز خون دارای اکسیژن را به اندام‌های بدن پمپاژ می‌کرد. بدین ترتیب آقای اسمیت اکنون دو قلب در سینه خود دارد.

۱. برداشتن نیمی از مغز

جسیکا هال دائماً از حملات عصبی رنج می‌برد و این موضوع باعث شده بود که او نتواند روی حرکات بدنش کنترل داشته و بدنش لرزش داشته باشد. پزشکان به این نتیجه رسیدند که این دختر تگزاسی به یک بیماری عصبی نادر به نام آنسفالیت راسموسن مبتلاست که علت وقوع آن هنوز مشخص نیست هر چند برخی محققان آن را ناشی از نقص در سیستم ایمنی بدن می‌دانند. سپس یکی از دو نیمکره مغز مورد حلمه سیستم ایمنی قرار گرفته و شروع به از بین رفتن می‌کند که با مشکل در سخن گفتن، فلج موضعی و از دست دادن قدرت کنترل بدن همراه است.

در مراجعه به بیمارستان، جراحان در یک جراحی ۷ساعته تمام نیمکره راست مغز جسیکا را برداشتند. در اغلب موارد نیمکره باقیمانده تمامی وظایف نیمکره مفقود شده را بر عهده گرفته و مشکل حل می‌شود. پس از این جراحی، جسیکا در دست خود احساس ضعف کرده و بینایی‌اش تضعیف شد، اما هفته‌ها فیزیوتراپی بالاخره نتیجه داد و اکنون زندگی طبیعی بدون حملات عصبی دارد.

منبع: listverse