• نام انگلیسی: For the Birds
• کشور تولیدکننده:‌ آمریکا
• شرکت تولیدکننده: پیکسار انیمیشن استودیوز (Pixar Animation Studios)
• کارگردان:  رالف اِگِلستون (Ralph Eggleston)    
• سال تولید: 2000 میلادی
• مدت زمان: 3 دقیقه
• ژانر: کمدی

 

 

 

 

یک پرنده‌ی کوچک بر روی یک سیم تیر برق می‌نشیند. اندکی بعد، سر و کله‌ی پرنده‌ی کوچک دیگری پیدا می‌شود که او هم روی همان سیم و دقیقاً چسبیده به پرنده‌ی اول می‌نشیند. دو پرنده با هم وارد نزاع می‌شوند که کدام باید سرِ جایِ خود بنیشیند و کدام باید از آنجا برود. طولی نمی‌کشد که سیم پر از پرنده‌های کوچکی می‌شود که همه کنار هم نشسته‌اند ولی هیچ کدام طاقت مجاورت با هم را ندارند. در این اوضاع و احوال، ناگهان سر و کله‌ی یک پرنده‌ی بزرگ پیدا می‌شود که… 

– برنده‌ی جایزه‌ از «جشنواره‌ی اسکار» در بخش «بهترین انیمیشن کوتاه» / سال 2002 میلادی

– برنده‌ی جایزه از «جشنواره‌ی انیمیشن و جلو‌ه‌های تصویری ونکووِر» (Vancouver Effects and Animation Festival) در بخش «بهترین انیمیشن کوتاه سه‌بُعدی» / سال 2001 میلادی

– برنده‌ی جایزه از «جشنواره‌ی انیمیشن انیما ماندی» (Anima Mundi Animation Festival) در بخش «اثر برگزیده» / سال 2001 میلادی

درباره‌ی اثر

بارزترین نکته پیرامون انیمیشن کوتاه «برای پرندگان»، سادگی و بی‌آلایشی آن است. برخلاف برخی از انیمیشن‌های کوتاه که در برگیرنده‌ی مفاهیم‌ و پیام‌های عمیق و پیچیده هستند، انیمیشن «برای پرندگان» بسیار سرراست و بی‌حاشیه پیام خود را به مخاطب القا می‌کند. البته باید در نظر داشت که در بسیاری از آثار، انتقال پیام در درجه‌ی دوم اهمیت قرار دارد و آنچه در اولویتِ نخست مدنظر قرار می‌گیرد، صرفاً سرگرمی‌آفرینی است. «برای پرندگان» را نیز تا حد زیاد می‌توان در همین دسته از آثار طبقه‌بندی کرد.

پیام‌های انیمیشن «برای پرندگان» را به سادگی در چند جمله می‌توان خلاصه کرد: «مسخره کردن کار زشتی است»؛ «مسخره‌کنندگان سزای اعمال خود را می‌بینند»؛ «دوستی و محبت به مراتب بهتر از کینه‌ورزی و دشمنی است»؛ «قضاوت‌ کردنِ دیگران از روی ظاهر آن‌ها، کار ناپسندی است».

همان طور که مشاهده کردید پیام‌های انیمیشن بسیار شفاف و واضح هستند و سازندگان اثر نیز هیچ تلاشی نداشته‌اند که بخواهند این پیام‌ها را در لفافه بیان کنند. البته این مسئله به هیچ وجه جزو معایب کار به حساب نمی‌یابد؛ اتفاقاً برعکس، ‌می‌توان آن را جزو محاسن کار محسوب کرد. در حقیقت، در اثری کمدی که تنها 3 دقیقه زمان برای انتقال مفهوم دارد، همین چند پیام شفاف نیز واقعاً غنیمت هستند.

یکی از جالب‌ترین نکاتِ طنز انیمیشن «برای پرندگان»،‌ به همان صحنه‌های ابتداییِ اثر باز می‌گردد. انیمیشن با نمایی از سیم‌های طویل برق آغاز می‌شود که همه‌ی آن‌ها خالی هستند. در این میان، یک پرنده‌ی کوچک از راه می‌رسد و بر روی بخشی از یک سیم می‌نشیند؛ تا این جای کار هیچ مشکلی نیست. مشکل از جایی آغاز می‌شود که پرنده‌ی دوم، پس از رسیدن، آن همه سیم خالی را ول می‌کند و مستقیم خود را به پرنده‌ی اول می‌چسباند. کسی نیست که بگوید، آخر مگر قحطی جا هست که خود را در آن یک گُله جا می‌چِپانی! بماند که سایر پرندگان نیز دقیقاً از همان پرنده‌ی دوم تبعیت می‌کنند.

سوایِ ‌از نکات طنز، همان طور که پیش‌تر اشاره شد، دوستی و محبت یکی از پیام‌هایِ شاخص اثر است. پرندگان کوچک را می‌توان نمادی از انسان‌هایی دانست که نه تنها با هم‌نوعان و هم‌کیشانِ خود سرِ سازگاری ندارند، بلکه بلافاصله در مواجهه با کسانی که اندکی با آن‌ها تفاوت دارند، گاردِ دشمنی می‌گیرند. پرنده‌ی بزرگ، صرفاً به خاطر ظاهر متفاوت خود از سوی پرندگان کوچک مورد استهزاء قرار می‌گیرد؛ او ساده‌اندیشانه و معصومانه تلاش دارد با سایرین رابطه‌ی دوستانه برقرار کند ولی پرندگان کوچک، از رویِ خودخواهی و غرور، تصمیم به طرد نمودنِ او می‌گیرند؛ اما در نهایت، این مثلِ معروفِ ایرانی است که مصداق می‌یابد: «چاه مَکَن بهر کسی، اول خودت، دوم کسی.»

در انیمیشن «برای پرندگان»، جدای از جلوه‌های خوب بصری – که مشخصه‌ی بارز تمام آثار شرکت پیکسار است – جلوه‌های صوتی نیز بسیار جذاب و جالب از کار در آمده‌اند. صدای پرندگان کوچک، بسیار بانمک و دوست‌داشتنی است؛ برای آن‌ها، صدایی شبیه به صدای پرندگان «فِنچ» انتخاب شده که این صدا به خودیِ خود بامزه است (افرادی که سابقه‌ی نگهداری از فنچ‌ها را دارند، به خوبی کلام ما را در می‌یابند). از دیگر سو، صدای بم و بوق مانندِ پرنده‌ی بزرگ، تضاد و تقابلی جالب با صدای زیر و ظریفِ پرندگان کوچک دارد (در اینجا، بیشتر بوق ماشین‌های قدیمی مدنظر ماست). آنچه بسیار اهمیت دارد این است که، مفهوم و منظور پرندگان، بدون رد و بدل شدن هیچ گونه کلام و دیالوگ، به شیرینیِ هر چه تمام به مخاطب منتقل می‌گردد. واقعاً تدبیر و درایت کارگردان  و سایر عوامل تولید، در توجه به اجرای صحیح این مورد، ستودنی است.

در پایان، باید مجدد خاطرنشان شویم که از انیمیشن «برای پرندگان» توقع یک اثر عمیق و فلسفی را نداشته باشید. «برای پرندگان»، در درجه‌ی اول، برای خلق تفریح، خنده و نشاط ساخته شده و انصافاً در این هدف خود بسیار موفق نیز عمل کرده است. فراموش نکنید که این اثرِ کمدی، با شوخی‌پردازی‌های ساده ولی دلنشین خود، حتی موفق به کسب جایزه‌ی اسکار گردیده است. بنابراین،‌ از اهمیت خنده و نشاط غافل نشوید.