قاسم احمدی لاشکی با حضور در صلح خبر در تببین پشت پرده مافیای کنکور و راههای مقابله با آن گفت: در دنیا جایگاه علم و عالم تعریف شده است، هیچگاه نباید علم را درگیر مسائل حاشیهای کرد که متاسفانه گاهی در کشورما علم درگیر مسائل سیاسی یا اقتصادی میشود. ما هم قبول داریم که باید علم به ثروت تبدیل شود و به همین دلیل هم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به دستور رهبری تاسیس و شرکت ها و موسسات دانش بنیان تشکیل شد اما اینکه عدهای با برنامه ریزی به دنبال کسب منافع مادی و مالی بوده و حتی مافیا تشکیل دهند جای تامل و برخورد دارد که باید دستگاه های مرتبط درگیر شوند.
وی با بیان اینکه برخورد با این مافیا منوط به قرار نگرفتن در متن وحتی حاشیه آنهاست، توضیح داد: این موسسات با مجوز وزارت آموزش و پرورش و طبق قرارداد منعقده کار میکنند و سهمی هم به وزارت آموزش و پرورش میدهند این یعنی این موسسات خودسرانه کاری نمیکنند. همچنین آنها با سازمان صداو سیما قرارداد دارند بنابراین نباید تنها توپ را در زمین بخش خصوصی و موسسات برد. باید بررسی کنیم که خودمان هم در این زمینه چه نقشی داشتهایم.
موسسات کمک آموزشی خودسرانه کار نمی کنند بلکه با وزارت آموزش و پرورش و حتی صداوسیما قرارداد دارندوی ادامه داد: اگر قرار به مقابله با این روند باشد ابتدا باید از خودمان شروع کرده و از آن رقم قراردادها بگذریم حتی اگر منابع حاصله هم کمک کند باز هم باید کنترل شده تا آسیبزا نباشد. بنده به طور کامل این موسسات را به دلیل اشتغالزایی و استفاده از افراد دانا و باسواد رد نمیکنم ما در این باره تجربه دانشگاه آزاد را داریم. آیا باید دانشگاه آزاد را به این بهانهها که پولدارها میروند، تعطیل کرد؟ حرف ما این است که باید برخورد با موسسات به گونهای باشد که آنها یله نشوند که اشکال آفرین خواهد بود وگرنه اصل وجود موسسات کمک آموزشی اشکال ندارد.
نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به مباحث مطرح شده درباره موضوع مشق شب گفت: اصلا چه کسی گفته که نیازی به مشق شب نیست و باید حذف شود؟ البته که این موسسات با سوءاستفاده از این موضوع و برای چاپ کتابهایشان، درآمدزایی و رسیدن به اهداف خود پیش مراجع و مسئولان رفتهاند که نباید هم افراد غیرمرتبط در این موضوع دخالت کند. حال در چنین شرایطی بهتر نیست وزارت آموزش کتب درسی را به گونهای چاپ کند که داخل آن دو صفحه برای نوشتن مشق شب دانشآموزان باشد تا دیگر به موسسات فضای سواستفاده داده نشده یا اینکه دانشآموزان مجبور به خرید کتبی خاص نشوند؟ قطعا اگر وزات آموزش خودش این کار کند به نفعش تمام خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه موسسات حق ندارند بگویند نیازی به مشق شب وجود دارد یا نه گفت: به همان اندازه که ارتباطی به موسسات درباره اظهارنظر پیرامون نیاز یا عدم نیاز به مشق شب ندارند پاک کردن صورت مساله یعنی حذف مشق شب نیز بیربط و غلط است.موسسات حق ندارند بگویند که به مشق شب نیاز است یا خیر.
احمدی لاشکی توضیح داد: در حال حاضر باید ۹۶۸ هزار فرهنگی ۱۴ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش آموز را اداره کند، از این تعداد تا سال ۱۴۰۰، ۳۰۰ هزار نفر بازنشسته میشوند که با توجه به قانون منع به کارگیری بازنشستگان یک سوم جمعیت فرهنگیان تا سه چهار سال آینده کسر می شود. از طرف دیگر تا سال ۱۴۰۴ جمعیت دانش آموزان به ۱۷میلیون و ۹۰۰ هزار نفر می رسد که این به معنای کمبود بیشتر معلم است. بنابراین اگر مشق شب هم حذف شود برای تحصیلات دانش آموزان آسیبزا خواهد بود.
وی ادامه داد: سوال این است که اگر زمان انجام تکالیف در خانه گرفته شود دانش آموز دنبال تفکر میرود؟ حتما که در چنین شرایطی دانش آموز با یک موبایل و دنیایی از اطلاعات سرگرم شده که این وضعیت برای او آسیبزا خواهد بود. استفاده از اینترینت میتواند به صورت هدایت شده باشد یعنی معلم در قالب مشق شب بخواهد که از فلان سایت اطلاعات جمع شود، مشق شب فقط نوشتن نیست به همین دلیل حذف آن جز خسارت چیزی به دنبال ندارد.
احمدی لاشکی ادامه داد: میگویند با عنایت به تجربه برخی کشورها و جلوگیری از سوءاستفاده موسسات مشق شب حذف شود. بنده در چندین سفر به کشورهای توسعه یافته شرایط آموزشی آنها را بررسی کردم که نمونه آن ژاپن است. اگر مدارس ژاپن مشق شب ندارند به این دلیل است که مثلا کلاس اول آنها از ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر توسط ۵ معلم برای حداکثر ۳۰ دانش آموز اداره می شود و عملا دیگر نیازی به انجام مشق شب در خانه نیست اما ما برای ایران تصمیم گیری میکنیم که معلم کلاس درس ۴۰ نفره را تا ساعت ۱۲ ظهر در یک مدرسه اداره می کند که به خاطر کمبود معلم ناچار است از ساعت ۱۳ بعداظهر سرکلاس دیگری با ۴۰ دانشآموز برود. آیا این معلم میتواند به اندازه کافی آموزش دهد؟
این نماینده مجلس ادامه داد: هرگاه توانستیم تعداد معلم مورد نظر را صرفا از طریق دانشگاه فرهنگیان و نه خیابان و کوچه جذب کنیم و فضای آموزشی را طوری درست کنیم که درِ یک مدرسه ۳۰ سانتی نباشد تا چراغ والون از آن رد نشده و ۴ دانش آموز نسوزند می توانیم خود را شبیه ژاپن بدانیم. باید امکانات مدارس برای حوزه آموزش و کتابهای درسی کامل و منظم باشد و بعد حرف از حذف مشق شب بزنیم در غیر این صورت مشق شب برای تکمیل پروسه آموزش در مدارس ضروری است.
حذف مشق شب یعنی سرگرم شدن بچه ها با موبایل و دنیایی از اطلاعات که آسیبزاست.
وی توضیح داد: باید خلاء کاهش زمان حضور دانشآموز در مدارس توسط اولیا دانش آموز در منازل پر شود و اولیا همچون معلم، آن چه در مدرسه مانده را در محیط خانه تکمیل کند. به عنوان کسی که با سابقه خدمت بیش از ۳۰ سال در حوزه آموزش و پرورش و تدریس از کلاس اول ابتدایی تا پیش دانشگاهی و دانشگاه معتقدم که یک از علتهای بیسوادی تدریس عدهای محدود برای حجم زیادی از دانشآموزان است که باعث کم شدن کیفیت میشود چون فقط دنبال کمیت هستیم تا قیافه گرفته و بگوییم که این تعداد دانشآموز و دانشجو داریم این به معنای ترویج بیسوادی و مدرکگرایی است. امروز مدرک به دستانی را به جامعه تحویل دادهایم که خیلی از آنها تراز علمی ندارند.
این نماینده مجلس یادآور شد: در ۲۰ سال گذشته واژه مردودی و رفوزه با وجود ابعاد منفی آن وجود داشت اما امروز اصلا کسی در مدرسه رد نمی شود و چیزی به عنوان مردودی وجود ندارد؛ چون نمرهها از کمی به توصیفی تبدیل شد. نتیجه آن است که دیگر چیزی به اسم جریمه وجود ندارد و دانشآموز خیالش راحت است.
احمدی لاشکی با یادآوری این نکته که دانشآموزان در مدارس برای آینده کشور تربیت میشوند، گفت: مقام معظم رهبری در ابتدای هر سال شعاری را اعلام می کنند که به خوبی اجرایی نمیشود. نمونه آن شعار امسال مبنی بر سال حمایت از کالای ایرانی است اما چند درصد در کشور عملی شده است؟ از من نماینده بپرسید که آیا خانم من ظروف ایرانی را با ظروف فرانسویاش جابجا کرده؟ این اتفاق نیفتاده چون فرزند من هنوز می گوید ظروف خارجی خوب است. دلیل هم آن است که در مدرسه به فرزندمان نگفتهاند خرید کالای داخلی چه آوردهای برای کشور دارد، چرخ کارخانجات میچرخد و ورشکسته نمی شوند پس بیکاری نداریم و اعتیاد کمتر، ازدواج بیشتر و استحکام خانوادهها تقویت میشود همچنین سلامت خانوادهها بیشتر شده و در رفاه و آرامش زندگی میکنند. ۱۴ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش آموز ظرفیتی است که باید از آن استفاده کرد اما اگر قرار به واگذاری به بخش خصوصی باشد می توان چنین دانش آموزانی را تربیت کرد؟
برنامه ریزی بسیار ضعیفی برای نوجوانان و جوانان وجود دارد؛ استرس ها را رفع کنید.
وی در پاسخ به این پرسش که با ادامه این وضعیت آموزشی و تست زنی در مدارس چه زمانی نوجوانان و جوانان فرصت برای جوانی کردن پیدا میکنند، گفت: باید بپذیریم که برنامه ریزی بسیار ضعیفی داریم که این از ما تصمیم سازان در مجلس شروع می شود تا وزیری که باید در حوزه اجرا به درستی تصمیم گیری کند. ما هم می دانیم که معلوم نیست با این وضعیت بچههایمان کی نوجوانی و جوانی کنند چون تمام مسیر تحصیل در یک جایی به نام کنکور سد میشود لذا قطعا نحوه برگزاری کنکور به اصلاح نیاز دارد. باید استرسهای وارد شده به جوان را رفع کرد تمام هم و غم آن ها رتبه کنکور و قبولی در فلان دانشگاه شده است.
نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به آمار شرکتکنندگان رشته علوم تجربی در در کنکور سال گذشته اظهار کرد: سال گذشته از بین یک میلیون و ۱۱ هزار داوطلب کنکور حدود ۶۷۰ هزار داوطلبان رشته تجربی بودند یعنی این افراد میخواهند پزشک، دندانپزشک، داروساز و یا در نهایت پیراپزشک شوند چون این رشتهها شغل دارد حال اینکه افراد در قدیم با بالاترین معدل، رشته ریاضی فیزیک را برای رفتن به دانشگاه صنعتی شریف انتخاب میکردند این یعنی نتوانستیم برنامه ریزی درستی برای حضور دانشآموزان در تمامی رشتهها داشته باشیم اکنون هم دانشآموزان به طور احساسی به رشتههای مهارتی و فنی و حرفهای می فرستند یا اینکه به دانشگاههای علمی و کاربردی و فنی و حرفه ای زیر نظر وزات کار میروند.
احمدی لاشکی یادآور شد: این اقدامات باید بر اساس برنامه توسعه انجام شود که هنوز گامی اساسی برداشته نشده طوری که امسال هم ۱۵۰ هزار نفر به گروه علوم تجربی اضافه شده و تعداد دانشآموزان این گروه به حدود ۸۰۰ هزار نفر رسیده است.
وی درباره اقدامات نظارتی نمایندگان مجلس در این موارد گفت: سوالی از وزیر آموزش درباره دلیل عدم همخوانی برنامههای این وزارتخانه با برنامه توسعه مطرح کردم.درباره حذف کنکور نیز به دنبال راهکارهایی هستیم که هنوز هم به جایی نرسیده است.
احمدی لاشکی توضیح داد: آقای لاریجانی از بنده درخواست کرد که درنشستی سه نفره به همراه آقای عارف راهکاری برای کنکور اندیشیده شود چون کسی که الان کلاس یازدهم هست نمی داند در کنکور چه درسهایی را امتحان دهد یا اینکه تاثیر معدل در سال آینده مثبت یا قطعی است. نمی توان ۴ ماه مانده به کنکور تازه به آنها بگوییم چه درسهایی بخوانند این یعنی آیندهنگر نیسیتم. اگر بنا به حذف کنکور باشد باید جایگزین آن هم مشخص شود.
وی ادامه داد: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای ورود افراد به دانشگاه این روند در پیش گرفته میشود که برای زبان انگلیسی به عنوان درس عمومی ملاک نمره آیلتس با تعیین نمره حداقلی و حداکثری است که کف نمره ۵۰۰ و سقف آن ۷۰۰ است، این نمره حداقل دو سال اعتبار دارد که فرد با کسب آن میتواند در آزمونهای تخصصی امتحان دهد تا براساس نمرات کسب کرده در دانشگاهها پذیرش شود. میتوان این مدل را هم در کشورمان پیاده کرد یعنی مثلا سازمان سنجش مسوولیت برگزاری آزمونهای تخصصی را به عهده گیرد و اگر کسی به عنوان مثال نمره ۶۰۰ را گرفت در رشته پزشکی دانشگاه تهران پذیرش شود.
به گفته احمدی لاشکی، با اجرای چنین مدلهایی فضا برای سوءاستفاده موسسات و الزام برای یادگیری تست زنی فراهم نمیشود و سازمان سنجش نیز همه چیز را به صورت شفاف منعکس میکند. البته با توجه به شرایط فعلی چارهای جز اجرای کنکور نداریم قطعا اگر به جایگزین مناسب برسیم کنکور را حذف میکنیم.
وی افزود: البته برخی معتقدند که پذیرش دانشجو آزاد و به عهده دانشگاهها باشد، مشکل این است که دانشگاهها با رعایت نکردن عدالت دانشجو از روستاها و مناطق محروم جذب نمیکنند. نمونه آن را در جذب دکترا میبینیم است که هر دانشگاهی دانشجویان ارشد خود را پذیرش میکند و توجهی به دانشجویان در سایر استان ها همچون کردستان و سیستان و بلوچستان ندارند.می توان مدل هایی را جایگزین کنکور کرد، قرار نیست همه دانشگاه بروند.
نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در جمع بندی گفت: با اجرای مدلهای جایگزین کنکور اگر شرایط برای کسی سخت باشد دیگر ادامه نمیدهد. قرار نیست همه در دانشگاه درس بخوانند. این حجم از متقاضیان ورود به دانشگاه به خصوص در مقطع تحصیلات تکمیلی تنها در ایران وجود دارد. بنده در سفری به ژاپن از مدیر مدرسهای پرسیدم چند نفر از معلمان شما تحصیلات تکمیلی دارند؟ با تعجب پاسخ داد که مگر باید معلم مدرکی بالاتر از لیسانس داشته باشد. اگر هم قرار بر ارتقای علم باشد کلاس ضمن خدمت وجود دارد و نیازی نیست که معلم دوباره در دانشگاه درس بخواند. متاسفانه ما فضایی در کشورمان ایجاد کردیم که تصور میشود داشتن مدرک مهم است.
احمدی لاشکی در توضیح چگونگی تاثیر ۸۵ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور گفت: طبق قانون مصوب سال ۱۳۹۵ اختیار نحوه برگزاری کنکور به شورای سنجش و پذیرش داده شد، در این شورای ۱۱ نفره، ۷ نفر یعنی وزرای علوم، آموزش و پرورش و بهداشت و درمان و سه معاون آموزشی آنها به همراه رییس سازمان سنجش حق رای دارند. مسوولیت آنها تعیین سهم تاثیر معدل و عناوین کتب درسی برای آزمون کنکور است که بعد از تصویب در شورای عالی آموزش و پروش در این شورا نهایی میشود.
وی با بیان اینکه تعیین درصد سوابق تحصیلی برای تاثیر در کنکور آسیبزاست، افزود: دانش آموزی که در سیستان و بلوچستان درس خوانده نمیتواند به اندازه دانشآموز مدرسه حلی تهران ظرفیت های لازم داشته باشد؛ به طور نمونه بعد از گذشت چهار ماه از سال تحصیلی هنوز در برخی مناطق کلاس درس بدون معلم وجود دارد که مسوولیت تدریس با یکی از اولیاست در این شرایط چه طور حرف از تاثیر مستقیم سوابق تحصیلی زده می شود؟
احمدی لاشکی ادامه داد: البته در کنکور چهار سهمیه مناطق یک، دو، سه و ایثارگران وجود دارد که سهمیه ایثارگران هم به دو دسته برای جانبازان زیر ۲۵ درصد و رزمندگان با سابقه بیشتر از ۶ ماه جبهه تقسیم میشود اما ۲۳ نوع مدرسه در کشور وجود دارد لذا برای رعایت عدالت باید هر کدام از این مدارس یعنی شاهد، غیرانتفاعی، استعدادهای درخشان و دولتی هر کدام با نمونههای خودشان رقابت کنند. در این شرایط میتوان از حذف کنکور و تاثیر مستقیم سوابق تحصیلی حرف زد که در غیر این صورت آسیب زاست.
وی با این توضیح که تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور به دو نوع مثبت و قطعی تقسیم میشود گفت: ما با تاثیر مثبت سوابق تحصیلی مخالف نیستیم چون اشکالی ندارد نمرات خوب دانشآموزان محاسبه شود اما اگر قرار به تاثیر قطعی باشد دیگر آنها نمیتوان در کنکور جبران کنند مثلا فردی با معدل کمتر از ۱۹.۶ و با تاثیر قطعی ۳۰ درصد هرگز در رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی قبول نمی شود، این ظلم است چون راه را برای جبران درس نخواندن نوجوان ۱۶ ساله می بندیمئ لذا می گوییم باید سوابق تحصیلی تاثیر مثبت در کنکور داشته باشد ما به تاثیر قطعی معترضیم که باید اصلاح شود.
نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره چگونگی آموزش مهارتهای زندگی به نسل جدید و مسولیت پذیر کردن آنها گفت: صرفا وجود درس مهارتهای زندگی در مدارس به معنای آموزش آن نیست. زمانی معاونت پرورشی مسوولیت این کار را به عهده داشت که اکنون از وجود آن بیبهره هستیم. برای ملموس شدن این موضوع ۱۵ سال پیش اگر دانش آموزی دراتوبوس پیرزن، پیرمرد یا خانومی با بچهای به بقل و ایستاده می دید جایش را به او می داد اما این روزها چنین صحنههایی کمتر دیده میشود. این که اینها در کتب درسی بیاید به تنهایی کفایت نمیکند چون در کتاب درسی هنجار، ارزش و ضدارزش بیان میشود و باید در کلاسهای فوق برنامه آموزشهای لازم داده شود. امروز آنقدر آموزش و پرورش معلم کم دارد که همه را تبدیل به معلم کلاسهای درسی کرده حتی نیروی خدماتی در مقطع ابتدایی تدریس میکند. وجود این خلا باعث بروز این اتفاق تلخ شده که بچههای ما چطور زندگی کردن را یاد نگرفته اند.آموزش و پرورش به دلیل کمبود معلم حتی نیروهای خدماتی را در مقطع ابتدایی به کار گرفته است.
وی با تاکید بر اینکه باید فرزندانمان در تراز جمهوری اسلامی تربیت شوند، توضیح داد: امروز در کشور ما دانشآموزان با معیارهای دوگانه تربیت می شوند؛ مدرسهای با مجوز آموزش و پرورش در نوبت عصر به موسسه آموزش موسیقی و زبان تبدیل می شود و دانشآموز دختری که صبح با یونیفورم به مدرسه رفته بعدازظهر با کلاه میرود باید برای همه اینها ضابطه داشته باشیم. در پایان تمامی صحبتها به این نکته میرسیم که به نیروی انسانی ماهر و تربیت شده در دانشگاههای فرهنگیان و شهید رجایی نیازمند است که نیاز کشور و نحوه آموزش را بدانند نه اینکه تنها از کشورهای پیشرفته الگوبرداری شده و در نهایت دانشآموز نه آموزش و نه پرورش درست ببیند.
احمدی لاشکی در ادامه درباره چگونگی تخصیص بودجه برای ساماندهی وضعیت آموزش و پرورش گفت: برای ساماندهی وضعیت آموزش و پرورش حتی می توان برای یک سال بودجه حوزه های عمرانی را تعطیل کرد و به آموزش و پرورش داد چون جاده را برای فرزندانمان می خواهیم اما اگر قرار باشد که به خاطر نبود امکانات آنها در آتش بسوزند و یا دچار سانحه شوند دیگر چه فایدهای دارد.
وی ادامه داد: مشکل این است که در آموزش و پرورش باری به هر جهت حرکت میکنیم. اگر سهم مدارس غیردولتی و غیرانتفاعی را ۲۵ درصد بدانیم سهم مدارس دولتی ۷۵ درصد در آموزش کشور است مدارسی که نقلاب برای آن هاست و قرار بود طبق اصل ۳۰ قانون اساسی تحصیل برایشان رایگان شود که الان ۵ درصد هم رایگان نیست. برای اصلاح این روند در وهله اول نباید علم سیاسی شود نمونه بارز این موضوع نوع واکنش به تصمیم خوب شورای عالی آموزش و پرورش مبنی بر حذف مدارس استعداهای درخشان(سمپاد) در دوره اول است که بعد اعلام آن ۱۶۰ نماینده در نامه ای به رییس جمهور خواستار جلوگیری از این تصمیم شدند که مورد قبول رییس جمهور قرار گرفت نتیجه آن است که دیگر به بقیه نمی توان گفت بالای چشمشان ابروست چون بچه من نماینده در مدرسه سمپاد درس میخواند نباید جلوی آن را گرفت لذا جلوگیری از تصمیم عقلانی شورای فرادستی اموزش تنها سیاسی کاری است و راه به جایی نمیبرد.
یک سال بودجههای عمرانی برای بهبود وضعیت آموزش و پرورش تعطیل شود چون همه امکانات برای فرزندانمان هست تا آینده را بسازند.احمدی لاشکی با تاکید بر لزوم ایستادگی وزیر آموزش و پرورش بر اجرای تصمیمات و قانون گفت: در این شرایط مجلس هم از چنین وزیری حمایت میکند چون هیچ جایی مهمتر از آموزش و پرورش نیست. کاش وزیر آموزش و پرورش هم همچون وزیر مستعفی بهداشت در برابر بودجه ایستادگی می کرد چون تبصرههای ۱۹ و ۲۱ بودجه ۹۸ مسائلی دارد که آموزش و پرورش را خرد می کند. اینکه وزیر به خاطر ماندن در کابینه به آن توجهی نکند، خوب نیست.
وی در پایان گفت: احترام ویژهای برای برادر عزیزم آقای بطحایی وزیر آموزش قائلم. اگر جای ایشان بودم و صلابت و قاطعیت برای اجرای موارد مدنظر را نداشتم، نمی ماندم. ایشان مسوولیت بزرگی را پذیرفته است؛ البته دولت هم باید به این موضوع برسد که وزیر آموزش و پروش بعد از معاون اول رییس جمهور مهمترین فرد است. هر گاه در جلسات هیات دولت وزیر آموزش کنار رییس جمهور نشست یعنی کشور به سمت متعالی حرکت میکند چون بالاخره یک دوم کارمندان و یک سوم کارکنان دولت از آموزش و پرورش هستند، اما وزیر تنها یک حق رای در دولت دارد؛ لذا اگر میخواهید کشور را نجات دهید باید برای آموزش و پرورش جایگاه ویژهای قائل شد که اگر این اتفاق رخ نداد همین رویه ادامه خواهد داشت.
انتهای پیام
گفتوگو از خبرنگار صلح خبر: منیر سادات سیدرضا
دبیر: محمد نوراللهی