برترین‌ها: در ساعت ۲۰:۱۷:۴۰ روز ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹، ماژول قمری آپولو معروف به عقاب برروی سطح کره ماه قرار گرفت. در داخل ماژول آپولو، نیل آرمسترانگ و باز آلدرین قرار گرفته و خود را برای کشف چیزی که آلدرین آن را ویرانه باشکوه نامیده بود؛ آماده می‌کنند. آرمسترانگ نخستین انسان در تاریخ بشر بود که برروی سطحی به غیر از زمین قرار گرفته و نام او برای همیشه در تاریخ بشریت جاودانه شد. اکنون ۵۰ سال از آن عصر تاریخی گذشته و آخرین حضور انسان برروی ماه به اواخر سال ۱۹۷۲ و ماموریت فضایی آپولو ۱۷ باز می‌گردد. پس از ماموریت مذکور دیگر انسان پا برروی کره ماه نگذاشت و تحقیقات جدید در ایستگاه فضایی بین‌اللملی انجام شد.

اما درست به همان اندازه که فرود انسان برروی کره ماه بسیار جالب و شگفت‌انگیز بود؛ استفاده از اولین خودروی ماه‌نورد جهان توسط فضانوردان برای کشف عجایب کره ماه بسیار با اهمیت است. اولین ماه‌نورد در سال ۱۹۷۱ در ماموریت آپولو ۱۵ حضور داشت. اندکی بعد در ماموریت آپلو ۱۶ از آن استفاده شد و در نهایت شاهد حضور چشمگیر و موثر ماه‌نورد در ماموریت آپولو ۱۷ بودیم. اما سوال این است که نخستین خودروی فضایی بشر چه ویژگی‌هایی داشت؟ برای پاسخ به این سوال با برترین‌ها همراه شوید.

چهره ساده و مشخص؛ ذاتِ عجیب و غریب

ماه‌نورد (LRV) از نظر فنی و ظاهری مانند یک خودرو بوده و چهار چرخ و دو صندلی داشت. گلگیر‌ها روی چرخ‌ها را گرفته و از برخواستن گرد و غبار جلوگیری می‌کردند.

سیستم تعلیق دو تکه بود و به طور کلی از نظر ظاهری کاملا شبیه به یک خودروی معمولی بود. البته برخی از مشخصات ظاهری ماه نورد با خودرو‌های معمولی متفاوت بوده و استفاده از پوشش آلومینیوم را برروی نقاطی از بدنه آن شاهد بودیم. همچنین ماه‌نورد پدال و فرمان نداشته و اهرمی T شکل به فضانوردان کمک می‌کرد که کنترل سرعت، چرخش و ترمز آن را در اختیار بگیرند.

ماه نورد چهار چرخ داشت؛ اما به جای استفاده از لاستیک‌های معمول، از لاستیک‌هایی شبکه‌ای و فلزی که با استفاده از سیم‌های آلومینیومی ساخته شده بودند؛ استفاده شده و آج‌های کوچک تیتانیوم با ظاهر V شکل خود به تردد بی‌نقص ماه نورد برروی سطح کره ماه کمک می‌کردند. چرخ‌ها مانند لاستیک‌های معمولی و پر شده از هوا عمل نکرده و تاثیر آن‌ها را نداشتند؛ اما به لطف تسمه‌های وِلکرو فضانوردان برروی صندلی نگاه داشته شده و از ایمنی کافی برخوردار بودند.

تنها یک اسب‌بخار

مهندسان فضایی برای اطمینان از اینکه ماه‌نورد از روی سطوح ناهموار عبور کرده و مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ برای هر چرخ پیشرانه‌های الکتریکی DC نصب کرده‌اند؛ بنابراین ماه‌نورد یک خودروی برقی چهار چرخ متحرک بود؛ اما برخلاف بسیاری از خودرو‌های برقی مدرن، اصلا قدرتمند نبود. هر پیشرانه ۰.۲۵ اسب‌بخار قدرت داشت و نیرو از طریق جعبه دنده سیکلوئید با نسبت ۸۰:۱ به چرخ‌ها منتقل شده و حداکثر سرعت ماه نورد را به ۱۴ کیلومتر در ساعت می‌رساند.

ماه‌نورد برخلاف خودرو‌های برقی مدرن، قابل شارژ نبود. برای تامین برق از دو باتری با جنس روی و نقره به وزن ۵۴ کیلوگرم استفاده می‌شد. حجم انرژی ذخیره شده ۸.۷ کیلووات ساعت بود و برد ماه‌نورد هم تنها ۹۰ کیلومتر تخمین زده شده است. نکته جالب اینجاست که هر کدام از چرخ‌ها توان چرخش داشته و در مجموع شعاع گردش ماه‌نورد را به ۳ متر می‌رسانند.

از هر نظر جمع‌و‌جور

ماژول آپولو فضای کمی داشت؛ بنابراین باید ماه‌نورد در ابعادی کوچک طراحی می‌شد. به همین علت ماه‌نورد بیش از ۳ متر طول نداشت و وزن آن هم تنها ۲۱۰ کیلوگرم بود. با این حال ماه‌نورد توان حمل ۴۹۰ کیلوگرم را داشت که این میزان بیش از دو برابر وزن آن بود. علاوه‌بر‌این برد پیمایشی ماه‌نورد حدود ۹۰ کیلومتر تخمین‌زده شد؛ اما ناسا به دلیل احساس خطر و امکان خرابی ماه‌نورد، برد آن را تنها ۷.۶ کیلومتر کرده و به این ترتیب به فضانوردان فرصت داد که در صورت خرابی ماه‌نورد خود را به سرعت به ماژول فضایی برسانند.

فضانوردان به شکل دستی ماه‌نورد را هدایت کرده و سیستم ناوبری ساده‌ای در داخل ماه‌نورد وجود داشت که موقعیت ماژول و جهت درست حرکت را به آن‌ها نشان می‌داد. ماه‌نورد در سه ماموریت آخر آپولو حضور داشت؛ ولی هرگز خیال فضانوردان را راحت نکرد و لحظات نگران کننده‌ای را به وجود آورد. مشکل این بود که گرد و غبار ماه، مانع خنک شدن سیستم باتری‌ها شده و در یکی از ماموریت‌ها گلکیر ماه‌نورد شکست و مشکلات را افزایش داد. در مجموع ماه نورد نیاز به تعمیرات اساسی داشت و نتوانست از پس ماموریت‌های خود برآید.

۶۶.۲ میلیون دلار هزینه برای ساخت هر ماه‌نورد

بوئینگ و جنرال‌موتورز شرکای مشترک ناسا در پروژه ساخت ماه‌نورد بودند. در سال ۱۹۶۹ برای تمام ماه‌نورد‌های ساخته شده؛ قیمتی معادل با ۳۸ میلیون دلار در نظر گرفته شد و در سال ۲۰۱۹ این رقم معادل با ۲۶۵ میلیون دلار است. چهار ماه‌نورد ساخته شد؛ اما سه دستگاه از آن‌ها به ماه رفته و هنوز نمونه دیگری از آن‌ها برروی زمین قرار داشته و تاکنون ماه را ندیده است. ماه‌نورد‌های مذکور در مجموع ۹۱.۷ کیلومتر را طی کردند.

منبع: motor۱