به گزارش صلح خبر، بعد از گذشت حدود یک سال از اعلام نظر نهایی رییس پژوهشکده باستان‌شناسی مبنی بر لزوم توقف هر نوع عملیات عمرانی برای طرح “تعویض پل روگذر شوش ـ اندیمشک و تبدیل آن به زیرگذر” در شهر شوش، این‌بار «کعب عمیر»، نماینده جدید مردم شوش در مجلس شورای اسلامی بار دیگر بحث شوش و زیرگذر حاشیه‌دارش را به میان کشیده و قصد دارد آن را تا حد امکان عملیاتی کند.
بر اساس خبرهایی که رسانه‌های محلی شوش منتشر کرده‌اند، او دو سه روز گذشته در نشستی خبری اعلام کرده است که «وجود آثار باستانی در محل احداث زیرگذر شوش بسیار کم است، مردم شوش دنبال تخریب آثار باستانی نیستند. در نشست‌های فراوانی با تیم‌های کارشنای مختلف به این نتیجه رسیدیم که احتمال وجود آثار باستانی در محل احداث زیرگذر شوش بسیار کم است، ما با مستندات علمی مسیر راه تعامل را در پیش گرفته و خواستار بررسی علمی محل احداث توسط وزارت میراث فرهنگی هستیم.»
این صحبت‌ها در حالی مطرح شده‌اند که دی‌ماه سال ۱۳۹۷ باستان‌شناسانِ این بخش از شوش جهانی از کشف یک گور تاریخی، جام شیشه‌ای و آجر خبر داده بودند و حتی برخی افراد که در زمانِ کشف آثار در منطقه بوده‌اند از به دست آمدنِ دیواره‌هایی خبر می‌دهند که احتمالِ وجودِ یک محوطه تاریخی را محتمل می‌کند.
همان‌طور که با توجه به یافته‌هایی شامل یک گور به همراه اسکلت و آجر، حدسیاتی درباره وجودِ محدوده‌ای متعلق به دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی به وجود می‌آید.
حالا بیش از ۹ سال از مطرح کردن طرح “تعویض پل روگذر شوش ـ اندیمشک و تبدیل آن به زیرگذر” در شهر شوش می‌گذرد؛ مدت زمانی که دو دولت مجزا می‌توانستند به جای نشستن و نگاه کردن به محوطه‌ای که شوشِ جهانی‌شان را در معرض خروج از ثبت جهانی قرار می‌دهد، طرح و مسیرِ جدیدی برای ایجاد یک بزرگراه تهیه و برنامه‌ریزی کنند، حتی با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت که به اندازه عمر دو دولت از زمان طرح موضوع «تغییر وضعیت تقاطع موسوم به چهارراه شوش» و «احداث زیرگذر» در دولت دهم می‌گذرد و هیچ فکر و تصمیمِ جدیدی توسط مدیریت شهری گرفته نشده است.
اما وجود رایزنی‌های گسترده از همان ابتدا از نکات مهمی برای این طرح و شوش باستانی غفلت کردند؛ یعنی نخست به ماهیت محلِ پل روگذر «شوش – اندیمشک» که در درون عرصه ثبت جهانی شهر باستانی شوش قرار داشت بی‌اعتنایی کردند و از سوی دیگر به این امر توجه نداشتند که تبدیل پل روگذر به «زیرگذر» عملاً پیشرفتی در توسعه شهری شوش به دنبال ندارد، و ضمن خطرزا بودن نه تنها در درازمدت مشکلات شهری شوش را کم نمی‌کند، بلکه مانند مرهمی موقتی عمل می‌کند.
در این رایزنی‌ها وضعیت عرصه فرهنگی و تاریخی شهر باستانی شوش در جلسه‌های متعدد شهرستانی و استانی اعلام شد، همچنین پیشنهاد ایجاد جاده کمربندی در این شهر تاریخی در طرح جامع شوش به‌عنوان منطقی‌ترین راهِ‌حل کاهش ترافیک و حفظ ایمنی شهروندان مطرح شد، اما متاسفانه با اصرار مطرح‌کنندگان فقط گزینه «احداث فوری زیرگذر» آن هم در همین منطقه مدنظر قرار گرفت.
در عین حال، اگرچه میراث فرهنگی یک راه حل، یعنی ایجاد جاده کمربندی را مطرح کرد اما همین راه حل نیز در حد طرح باقی ماند و فقط به وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد شد. از سوی دیگر، پیگیری‌کنندگان ایده «زیرگذر» یکی از دلایل عامه‌پسند برای اجرایی کردن طرح‌شان را این‌طور بیان کردند که «اگر آثاری هم در محدوده جاده ترانزیت کنونی وجود داشته، در دهه‌های گذشته به‌خاطر زیرسازی‌های جاده و احداث پل روگذر موجود از بین رفته یا آشفته شده است.»
این اتفاق باعث شد تا پس از بررسی در جلسه‌های مشورتی در سطح استان و پژوهشکده باستان‌شناسی برای مطالعه بستر ابتدا از روش‌های غیرمخرب مانند ژئوفیزیک، ژئورادار و امثال آن استفاده شود که با حضور متخصصان مربوطه مشخص شد به دلیل آلودگی محل، دستیابی به نتایج مفید و قابل بهره‌برداری ممکن نیست.
به همین دلیل، در مرحله بعد قرار شد تا با هدایت و نظارت پژوهشکده باستان‌شناسی و انجام گمانه‌زنی برای شناختِ بیشترِ بسترِ موجود، نظر نهایی مبتنی بر دستاوردهای این مطالعات اعلام شود، که با ایجاد چند گمانه و بررسی‌هایی باستان‌شناسان در نهایت به آثار تاریخی برخورد کردند که در ظاهر به نظر می‌رسد نامه شیرازی – رییس پژوهشکده باستان‌شناسی – تا همین چند روز قبل سندیتی برای پایان یافتن طرح بود.
دوم مهر سال گذشته با نامه‌ای که رییس پژوهشکده باستان‌شناسی به مدیر کل میراث فرهنگی استان خوزستان ارسال کرد، برای نخستین‌بار ورق به نفع بافت جهانی شوش برگشت. روح‌الله شیرازی در نامه‌ای به حکمت‌الله موسوی – مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خوزستان – اعلام کرد که «در خصوص تقاطع غیرهمسطح شوش، به استحضار می‌رساند با توجه به نتایج گمانه‌زنی‌های انجام‌شده در طول برش تخریبی ایجادشده توسط شهرداری در عرصه ملی شوش و کشف آثار تاریخی شامل بقایای معماری، تدفین‌ها، کف‌سازی فضاهای استقراری و بقایای فعالیت‌های صنعتی مربوط به دوران اشکانی- ساسانی و اسلامی، مطابق با ضوابط و قوانین مترتب بر عرصه آثار ثبتی، انجام هرگونه فعالیتی که منجر به تخریب آثار شود، از جمله احداث زیرگذر، مصداق تجاوز و دخل و تصرف غیرقانونی در عرصه اثر ثبتی و تخریب مواریث فرهنگی است. لذا پژوهشکده باستان‌شناسی صراحتا و موکدا با اجرای طرح زیرگذر شوش (موسوم به تقاطع غیرهمسطح) مخالف است.»
هر چند در همان زمان به نظر می‌رسید این نامه حرف پایانی را برای طرح زیرگذر شوش زده باشد، اما اکنون بعد از گذشت این مدت زمان و با توجه به صحبت‌های مطرح‌شده گویا مسوولان شوش هنوز چشم‌شان دنبال راه و حرفی است تا بتوانند خواسته‌شان را به کرسی بنشانند.
در این شرایط آن هم بعد از گذشت دوره استرس‌زایی که برای این بخش از شوش باستانی رخ داده بود و میراث فرهنگی تلاش کرد آرامش را به آن برگرداند، آیا قرار است با تغییر دوره‌ای نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی این بحث به طور دائم مطرح شود و اقداماتی که تا کنون برای حفاظت از شوش جهانی انجام شده، هر بار رخ دهد؟ در شرایطی که متولیان شهری و میراث فرهنگی استان خوزستان می‌توانند در همین گذر زمان، برای جلوگیری از هدر رفتن این سرمایه‌ها، نخست فرهنگ‌سازی مناسب برای حمایت از میراث جهانی این شهر و حفاظت از آن را در دستور کار قرار دهند.
انتهای پیام
