روزنامه جام‌جم – لیلا شوقی: اسمش بمب است. البته اسم‎های دیگری هم دارد، ولی کافی است جلوی پیشخوان بایستید و از فهرست رستوران، یک بمب سفارش دهید، معجزه بعد از آن اتفاق می‌افتد. هزینه کمتری پرداخت می‎کنید، اما در عوض ساندویچ یا پیتزایی گیرتان می‎آید که دو سه نفر را سیر می‎کند.

در شرایطی که همه چیز گران شده است، هزینه یک رستوران‎گردی برای شکار بمب‎ها ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان درمی‎آید و همه این‌ها کمی عجیب است. از ۳۰۰۰ مغازه فست‎فودی که در تهران وجود دارد، حالا تعداد زیادی‎شان بمب می‎سازند و برخی حتی کمپین «مبارزه با غذای خانگی» راه انداخته‎اند تا مشتری بیشتر جذب کنند. بمب‌ساز‌ها فکرشان این است که با هزینه کمتر، غذای حجیم‏تر و چرب‌تری دست مشتری دهند، اما معلوم نیست که برای ساخت بمب شان از چه موادی استفاده می‌کنند. به همین دلیل این بمب‌ها درست روی سلامت افراد می‌افتد و چهار ستون بدن شان را ویران می‌کند.

غذای حجیم یا بمب‌های امروز را فرهنگستان هنر این طور معنا می‏کند: «غذایی که حاوی مقدار زیادی آب و الیاف و مقدار کمی پروتئین است.» غذا‌هایی که آشپز‌ها هر چه به دستشان رسیده است، درون آن جا داده و آن را بزرگ و بزرگ‎تر کرده‎اند. غذا‌هایی که این روز‌ها در همه نقاط شهر به فروش می‌رسد، فرقی هم ندارد در شرق یا غرب، همه جا یک بمب در حال ترکیدن است. اما همه فست‌فود‌ی‎‌ها مدعی‎اند بهترین بمب را آن‌ها درست می‎کنند و حتی مبتکر تولید بمب‎اند.

سه نفر و نصفی

صف بسته ‏اند جلوی مغازه. یکی دو نفری هم در پیاده‏‌رو روی صندلی‎ها نشسته‎اند. بقیه، اما در ماشین منتظرند تا غذایشان را تحویل بگیرند. بالای پیشخوان، تابلوی قرمزرنگ بمب، مدام می‏ترکد و دوباره از نو ظاهر می‎شود. متصدی صندوق، مشتری‎ها را سریع راه می‎اندازد و سفارش‌ها را ثبت می‎کند. پشت سر او، سه چهار نفر با روپوش سفید، سریع و جلوی چشم مشتری‎ها دست‎ها تکان می‏دهند و غذا‌ها را درون فر می‏گذارند و دوباره از نو، دست‎ها بین سبد بزرگ مواد غذایی تکان می‏خورد و بعد ظرف‎ها به درون فر بزرگ می‎رود.

آشپزها، دست و دل‌بازانه، مواد اولیه غذایی را می‎ریزند لای نان یا توی ظرف و بعد شعله را می‏کشند تا غذا آماده شود. شماره‎ها تندتند اعلام می‎شود و مشتری‎ها هم سریع غذای خود را تحویل می‎گیرند و می‎روند. برای یک بمب سیب‌زمینی مخصوص تنها ۴۰ هزار تومان ‏پرداخت می‏شود. بمب سیب‌زمینی را در یک ظرف ۳۰ در ۱۵ سانتی‌متری جا داده‎اند. لایه ضخیم پنیر روی ظرف را پوشانده است. چنگال که به درون بمب می‏رود، محتویات بمب خودش را نشان می‎دهد.

ظرف پر از سیب‌زمینی، پنیر پیتزا، فلفل دلمه و ژامبون است. حجم ژامبون، سیب‌زمینی و پنیر خیلی بیشتر از حد انتظار است. یک چنگال به درون ظرف می‏رود، حجم زیادی از ژامبون، سیب‌زمینی و پنیر می‎چسبد به چنگال. شکم‏ها سیر می‎‏شود بعد از دو سه چنگال سیب‌زمینی خوردن. با این حجم از سیب‌زمینی چهار نفر سیر می‎‏شوند و بقیه سیب‌زمینی‏ها و ژامبون‏ها هم برای سیر کردن سه گربه خرج می‏شود. با این حجم از غذا، می‎توان حتی یک شبانه‎روز سیر ماند.

۶۰ تومان بده، حالشو ببر

بمب سیب‌زمینی، شاید انگشت کوچک بمب‎های ساندویچی باشد. بمب سیب‌زمینی مانند یک تیر می‎ماند در برابر بمب‎های دیگر. اگر بمب سیب‌زمینی۴۰ هزار تومان قیمت دارد، هرکول برگر که با حجم بالایی از ژامبون، قارچ، برگر‌ها و پنیر پیتزا، کاهو و گوجه، پر شده است، تنها ۳۵ هزار تومان هزینه دارد، هرکولی که می‎تواند حداقل دو نفر را سیر کند. ساندویچ بمب ۶۰ هزار تومانی که یک پیتزا، تکه‎های دو، سه همبرگر، قارچ، نیم‌کیلو ژامبون و چند کوکتل و حجم زیادی پنیر پیتزا هم درون خود جای داده است، می‎تواند سه چهار نفری را سیر کند.

در این میان، اما داستان ساندویچ متری از همه جالب‌تر است. ساندویچی که متری ۶۵۰۰ تومان قیمت دارد و درون آن پر است از ژامبون، سیب‌زمینی، کاهو، گوجه، خیار شور، سس، کوکتل و پنیر پیتزا. ساندویچی که برای خوردنش، دست و دهان باید به فاصله زیادی باز شود. در این میان، اما بمب‎های پیتزا هم هستند؛ بمب‎هایی که بزرگ‌تر از حد استاندارد است و قطر بالایی هم دارند. یک بمب پیتزا در حدود ۱۲۰ هزار تومان قیمت دارد، ولی چهار، پنج نفر می‎توانند با تکه‌های پر پنیر و پر ژامبون آن سیر شوند.

تانک، بمب‌‏افکن و دوستان

بمب مشهورترین اسمی است که برای غذا‌های حجیم استفاده می‎شود. بمب‌افکن، ساندویچ متری، هرکول، خمپاره و بالستیک از اسم‎های دیگری هستند که مغازه‎های فست‌فود روی ساندویچ‏ها و پیتزا‌های مخصوص خود می‎گذارند. اگر در ساندویچ بمب چندین برگر بر روی هم قطار و طبقه‎ای ساخته شده است، در بمب‎‌افکن هم یک پیتزا، در میان پنیر و حجم بالایی ژامبون‏ جای داده‎ شده است. در بالستیک هم به همه این‌ها کوکتل اضافه کرده‎اند تا ساندویچ حجیم‌شده‌ای به دست آید که اگر در دست قرار گیرد، اجازه ندهد، انگشتان دو دست به هم برسند.

شاید مواد تشکیل‌دهنده در بمب‌ها متفاوت باشد، اما در همه بمب‎ها، فرقی هم ندارد که کدام نوع از بمب باشد، چند چیز مشترک است. حجم و اندازه بزرگ‌تر از حد انتظار و حجم بالای پنیر پیتزا، نقطه مشترک همه بمب‌هاست. تمام مواد غذایی در میان انواع پنیر‌های ورقه‏ای و آب شده، گم شده است. اصلا بمب‎ها به خاطر وجود حجم بالای انواع پنیرهاست که بمب شده است. نکته جالب‎تر، اما این است که بمب‎ می‎تواند بمب‎تر هم شود.

فروشگاه‎های فست‌فودی، برای عشاق پنیر پیتزا، امتیاز ویژه هم قرار داده است تا هر کسی که خواست، درخواست پنیر پیتزای اضافه کند. این درخواست هم زیاد هزینه نمی‎برد، درخواست پنیر اضافه تنها ۶۰۰۰ تومان هزینه برمی‎دارد و همه این‌ها یعنی کالری و چربی بیشتر.

تفاله سویا و پنیر مشکوک

همبرگر بمب در یک بشقاب هم جای نمی‎شود. باید ساندویچ گرد را توی سینی گذاشت. چهار همبرگر درمیان ورقه‏های زرد پنیر جا خوش کرده‏اند و کاهو، گوجه و سس اضافه، صحنه رنگارنگ و خواستنی را به این کوه باشکوه داده است. برای خوردن این ساندویچ دست‎ها و دندان‎ها نمی‎توانند چاره کنند.

ساندویچ باید نصف شود، تکه‎هایی که می‎تواند یک نفر را به تنهایی سیر کند. سوال، اما اینجاست که ساندویچی با این حجم از مواد اولیه، ارزش غذایی‌اش چقدر است؟ از نظر حمیده هنرور، کارشناس مواد غذایی، کوه باشکوه وسوسه‏انگیز پر از اسید چرب است و ارزش غذایی پایینی هم دارد. او به ما می‎گوید: «در ساندویچ‎های بمب، گوشت خالص کمی استفاده می‎شود و همین باعث می‌‎شود تادرصد میزان پروتئین این ساندویچ‎ها پایین بیاید.» و این برای ساندویچی که درواقع جز مواد غذایی پروتئینی به حساب می‎آید، خیلی بد است.

او معتقد است که سوسیس و کالباسی که در بمب‎ها استفاده می‎شود، کیفیت بالایی ندارد و همین باعث شده تا ارزش غذایی بمب‎ها، پایین بیاید. به نظر هنرور از گوشت در این بمب‎ها استفاده نمی‎شود و برای ساختن برگر‌ها از سویا استفاده می‎شود: «اگر سویا در این بمب‌ها استفاده شود که خوب است. مشکل اینجاست که از تفاله سویا برای برگر‌ها استفاده می‎شود.»

از نظر هنرور، مشکل، اما در جای دیگری است؛ در مواد اولیه‌ای که نقش اول را هم در بمب‎ها ایفا می‎کند، یعنی از پنیرها. او می‎گوید: «پنیری که در بازار خیلی گران است، در این بمب‎ها با حجم بالا استفاده می‎شود، حال این که هزینه بمب‎ها خیلی پایین است.» به گفته او از پنیر‌هایی که کیفیت کمی دارد، در بمب‎ها استفاده می‎شود. این کارشناس تغذیه معتقد است از پنیر‌هایی با درجه کیفیت سه و حتی چهار، در بمب‎ها استفاده می‎شود.

قیمت‌ها اختیاری است!

اسدا… احمدی‌شهریور، رئیس اتحادیه صنف اغذیه‌فروشان و مواد غذایی تهران، اما درباره هزینه تمام شده بمب‎ها و گرانی مواد اولیه و تاثیر آن روی کیفیت، به ما می‎گوید: «در آنالیز‌هایی که ما داشته‏ایم، کیفیت این غذا پایین نیست.» از نظر او کیفیت این غذا هاپایین نیست، بلکه موضوع چیز دیگری است. به گفته او، بمب‌فروش‌ها در درازمدت به سود می‎رسند و نگاه آن‌ها لحظه‎ای نیست. نکته مهم، اما نظارت بر عملکرد فست‏فودهاست. حدود ۳۰۰۰ مغازه فست‏فود در سطح تهران پروانه دارد و پروانه ۵۰۰ شعبه دیگر هم در حال بررسی است.

احمدی شهریور توضیح می‎دهد که به همه فست‏فود‌های تهران، نمی‎توانند نظارت کنند و تنها بر ۹۰ درصد از شعبه‌ها می‎توانند اشراف داشته باشند. رئیس اتحادیه اغذیه‌فروشان و مواد غذایی تهران با اشاره به قیمت هرکدام از مواد غذایی در فست‎فودها، می‎گوید: «ما قیمت واحدی برای ساندویچ‌ها و پیتزا‌ها نداریم. قیمت تمام شده برای یک واحد از مواد غذایی تا بسته‌بندی با واحد دیگری، متفاوت است.» از نظر او بنا بر همه این ملاحظات، هر واحدی می‎تواند قیمت خود را روی مواد غذایی‎اش بگذارد و با این کار رقابت هم ایجاد کند.