برترین‌ها – سهیل بالینی: در دنیای شلوغ و پر از مشکلات ما ایرانیان، سلامت روحی اهمیت خاصی برای مردم ندارد. ما مدت‌ها است که بسیاری از مشکلات روحی و روانی خود را پشت گوش می‌اندازیم. غافل از اینکه همین مشکلات، سر منشأ بسیاری از معضلات جسمی و روزمره ما است.

اشخاصی که از سلامت روحی نسبی برخوردارند، آگاهی بهتری از احساسات و رفتار خود دارند. این افراد راهی صحیح را برای برخورد با تنش و مشکلات زندگی پیدا کرده‌اند. با این حال حتی چنین افرادی نیز ممکن است در زندگی با مشکلاتی برخورد داشته باشند که سلامت جسمی و روحی آن‌ها را به خطر بیندازد.

اتفاقاتی از جمله از دست دادن شغل، حامله شدن، مرگ عزیزان، ازدواج و طلاق، ابتلا به بیماری‌های سخت، پیشرفت‌های کاری، مشکلات مالی و دیگر مسائل روزمره زندگی، هرچند مثبت یا منفی، می‌توانند به‌عنوان دلیلی برای آغاز مشکلات روحی به حساب بیایند.

چه ارتباطی بین ذهن و جسم وجود دارد؟

برخلاف باور‌های معمول، حتی افکار منفی نیز می‌تواند شرایط جسمی شما را تغییر دهد. ترس، غم و استرس از ساده‌ترین احساساتی هستند که همه ما در طول روز تجربه می‌کنیم، اما همین احساسات ساده بر فشارخون انسان، ارتباطات مغز و ترشحات هورمونی تأثیرات منفی می‌گذارد.

برای مثال می‌توان به بیماری زخم معده ناشی از استرس اشاره کرد. یک بیماری خطرناک جسمی که یک دلیل مشخص روحی دارد و تنها با کاهش استرس درمان پیدا می‌کند. بسیاری از افراد هستند که پس از تجربه یک غم یا فشار روحی شدید، دچار حملات قلبی و فشارخون می‌شوند. دلایل زیادی برای ارتباط سلامت روحی و جسمی انسان وجود دارد. پرسش بزرگ این است که چرا ما به‌عنوان فردی که از این شرایط آگاهی داریم، بیماری‌های روانی و روحی را جدی نمی‌گیریم.

چگونه سلامت روحی خود را بهبود ببخشیم؟

راه‌های زیادی برای بهبود سلامت روحی پیش روی ما است. در آغاز باید به شناخت کافی از مشکلات روحی خود برسیم. احساساتی مانند خشم، غم، استرس، گناه و شکست از احساسات روزمره‌ای هستند که اگر بیش از یک تا دو بار در هفته تکرار شوند، نشانه‌ای از مشکلات روحی به‌حساب می‌آیند. تشخیص دلیل بروز چنین مشکلاتی نیز می‌تواند به پیدا کردن راهی برای مبارزه با این احساسات کمک کند.

بروز احساسات و صحبت با دیگر افراد، اولین قدم برای بهبود شرایط روحی است. پنهان‌کاری و عدم صداقت در زمینه مشکلات روحی، احساس تنهایی بیشتری را به فرد بیمار منتقل می‌کند. خانواده و دوستان نزدیک، ساده‌ترین و کم‌خرج‌ترین راه برای صحبت در زمینه مشکلات روحی هستند. بااین‌حال مواردی هست که بهتر است با افرادی خارج از دایره نزدیک ما در میان گذاشته شود. کارشناسان رشته‌های روان‌شناسی، روان‌پزشکی، مشاوره و حتی مشاوران دینی هم می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای صحبت در زمینه مشکلات روحی باشند.

تمرکز بر نکات مثبت زندگی نیز از راه‌های ساده کاهش استرس و غم در زندگی روزمره است. انسان‌ها عادت به بزرگ کردن مشکلات پیش رو دارند. با فکر کردن به بسیاری از مشکلات بزرگ گذشته متوجه خواهید شد که این معضلات آن‌چنان هم در زندگی شما تأثیرگذار نبوده‌اند. قرار نگرفتن در موقعیت استرس و فشار هم می‌تواند راه را برای داشتن ذهنی سالم هموار کند.

تمرینات آموزشی مقابله با استرس نیز می‌تواند راهی مناسب برای مقابله با مشکلات روحی باشد. آموزش‌های ویدیویی زیادی در اینترنت وجود دارد و علاوه بر آن مراجعه به مشاور و روانشناس نیز در روند یادگیری این تمرینات تأثیر گذار است.

تأثیر جسم بر روح

شاید باور نکنید، اما بسیاری از مشکلات روحی ما نیز منبعی جسمی دارند. کمبود خواب از ساده‌ترین دلایل بیماری‌های روحی به‌حساب می‌آید. بدن انسان در طول روز به حداقل ۸ ساعت خواب شبانه نیازمند است. مصرف مواد غذایی ناسالم مانند سوسیس و کالباس، نوشابه، سرخ‌کردنی‌ها، غذا‌های چرب و مصرف بیش‌ازحد انواع پروتئین‌های حیوانی از جمله مواردی است که سلامت روحی و البته جسمی انسان را به خطر می‌اندازد.

مصرف مواد مخدر مانند سیگار و مشروبات الکلی نیز علاوه بر این که جسم شما را بیمار خواهد کرد، مشکلات روحی و روانی زیادی را برای جامعه به وجود می‌آورد. در نظر داشته باشید که هرگونه مشکل روحی در شما، بسیاری از افراد دیگر خانواده را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.

مشکلات جسمی ناشی از بیماری‌های روحی

بیماری‌های روحی و روانی روی قدرت مقابله بدن با بیماری‌ها و سیستم دفاعی بدن تأثیر منفی می‌گذارند. مصرف مواد مخدر که راه نادرست فرار از مشکلات روحی است نیز جسم شما را در بلندمدت تضعیف خواهد کرد. بسیاری از بیماری‌های جسمی خطرناک می‌توانند سر منشأ روحی و روانی داشته باشند. رابطه انواع سرطان و بیماری قلبی و عروقی با استرس و فشار روحی اثبات‌شده است.

درد کمر، درد در قفسه سینه، خستگی، درد‌های نامشخص، بی‌خوابی، سیاهی رفتن چشم، مشکلات جنسی، چاقی، تعریق زیاد و افزایش یا کاهش غیرمنتظره وزن نیز از معمول‌ترین بیماری‌های جسمی انسان است که می‌تواند از مشکلات روحی آغاز شده باشند.

بسیاری از سردرد‌های انسان نیز جنبه روحی دارند. رابطه میگرن و فشار روحی مدت‌ها است که اثبات شده. سردرد‌های خوشه‌ای و درد‌های نامشخص در پشت چشم نیز ارتباطی مستقیم با خشم و فشارخون بالا دارند. تشخیص عامل روانی اغلب سردرد‌ها به دلیل اینکه در آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها مشخص نمی‌شود، با سختی بسیار زیادی همراه است. هزینه زیادی باید از نظر زمانی و مالی انجام شود تا دلیل روانی یک بیماری مشخص شود.

متأسفانه یکی از مواردی که در مراجعه به پزشک نادیده گرفته می‌شود، صحبت در زمینه مشکلات روحی و روانی است. کمتر کسی است که در مراجعه به پزشک عمومی به استرس، ترس و خشم اشاره کند. درحالی‌که بسیاری پزشکان می‌توانند ارتباطی معنادار را بین بیماری‌های روحی و جسمی ما پیدا کنند.

هنوز هم ساده‌ترین و موثرترین راه برای مقابله با بیماری‌های روحی و روانی مراجعه به پزشک است. تابوی ترس از دیوانه خطاب شدن باید از جامعه ما پاک شود. طبق آمار بیش از ۷۸٪ از افراد جهان در طول زندگی، نوعی از بیماری‌های روانی را تجربه می‌کنند. همان‌طور که برای یک سرماخوردگی به پزشک مراجعه می‌کنیم، بیماری‌های روحی مانند افسردگی، وسواس، استرس، پنیک، ترس، غم و ناراحتی شدید نیز باید با مراجعه به پزشک متخصص روان‌شناسی پیگیری و درمان شود.