روزنامه اعتماد – تینا جلالی: امسال بخش مسابقه سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر بیست و دو فیلم با مضامین وداستان‌های متفاوت را به نمایش می‌گذارد. بیست و دو فیلم با رویکرد ونگاه متفاوت که قرار است ویترین سینمای سال آینده را طراحی کنند. در گزارش پیش رو نگاهی داشتیم به قصه‌هایی که این فیلم‌ها برای مخاطبان جشنواره تعریف می‌کنند.

۱. «سه کام حبس»

هفتمین فیلم سامان سالور یک داستان زن محور دارد؛ این فیلم قصه تمام آدم‌هایی است که در جامعه امروز با شرایط سخت اقتصادی کار می‌کنند تا بتوانند خانواده خود را از زیر فشار در آورند، اما واقعیت‌های موجود در جامعه به آن‌ها اجازه نمی‌دهد و نتیجه تلاش آن‌ها برعکس می‌شود.

به نظر می‌آید «سه کام حبس» در کارنامه سامان سالور جایگاه ویژه‌ای داشته باشد برای اینکه این فیلم ماحصل تمام تجربیات ۶ فیلم گذشته او به حساب می‌آید با این تفاوت که فیلم داستان گو‌تر و در فضای اجتماعی قابل لمس‌تر اتفاق می‌افتد. بازی‌ها قابل باورتر است و مخاطب ارتباط بیشتری با این فیلم برقرار می‌کند. محسن تنابنده، پریناز ایزدیار، سمیرا حسن‌پور نقش‌های اساسی را در این فیلم بر عهده دارند.

۲. «قصیده گاو سفید»

بهتاش صناعی‌ها برای ساخته شدن دومین فیلمش «قصیده گاو سفید» به لحاظ مضمونی نزدیک به چهار سال دوندگی کرد تا بتواند پروانه ساخت آن را دریافت کند گویا داستان فیلم موضوعی جسورانه ودرعین حال حساس دارد و مخاطب گسترده‌ای را در بر می‌گیرد. غلامرضا موسوی در مقام تهیه‌کننده با دومین فیلم صناعی‌ها همکاری دارد و مریم مقدم، علیرضا ثانی‌فر و پوریا رحیمی سام هنرپیشه ها اصلی فیلم را تشکیل می‌دهند. ساخت فیلم «احتمال باران اسیدی» نخستین ساخته صناعی‌ها استقبال و جوایز زیادی را درپی داشت و مستند بلند «دیپلماسی شکست‌ناپذیر آقای نادری» هم ایضا.

۳. «خروج»

زندگی گروهی کشاورز پنبه‌کار شهرستانی که محصول‌شان بر اثر بارش شدید باران و سیل به باد می‌رود و وعده‌هایی که به آن‌ها داده شده، پوچ از آب در می‌آید؛ به همین دلیل آن‌ها به صورت دسته جمعی سوار تراکتور می‌شوند و برای اعتراض به وضعیت‌شان نزد هیات دولت می‌روند. این خلاصه داستان واپسین ساخته ابراهیم حاتمی کیا با نام «خروج» که از منبع موثق دریافت کردیم را می‌گذاریم کنار اولین عکسی که از فیلم او چند روز پیش منتشر شده به نظرمی رسد با اثر غیرمعمول در کارنامه او رو به رو باشیم که حتی ممکن است مهم‌ترین فیلم کارنامه این کارگردان تلقی شود.

کمااینکه به عقیده فرامرز قریبیان که نقش اصلی این فیلم را برعهده دارد «خروج» حاتمی‌کیا بهترین فیلم کارنامه‌اش است. البته ترکیب هنرپیشه ها فیلم جدید حاتمی‌کیا ترکیب متداول فیلم‌های او نیست. به غیر از فرامرز قریبیان؛ پانته‌آ پناهی‌ها، جهانگیر الماسی، سام قریبیان، کامبیز دیرباز، گیتی قاسمی و محمدرضا شریفی‌نیا هم دراین فیلم نقش‌آفرینی می‌کنند. نکته دیگر درباره فیلم «خروج» اینکه ابراهیم حاتمی‌کیا تمام همکاران خود را در پشت صحنه از میان جوانان تازه‌کار انتخاب کرده است. با توجه به مضمونی که فیلم خروج دارد به نظر می‌آید بی‌شباهت به موضوع فیلم «زنده بادزاپاتا»‌ی الیاکازان نباشد.

۴. «آبادان یازده ۶۰»

فیلم «آبادان یازده ۶۰» به کارگردانی مهرداد خوشبخت در زمره فیلم‌های جنگی امسال جشنواره فیلم فجر به حساب می‌آید و داستان این فیلم روایت آغازین روز‌های جنگ و حواشی مرتبط با آن است و به تاثیر رادیو نفت آبادان در شکست حصر آبادان می‌پردازد.

علیرضا کمالی، حسن معجونی و ویدا جوان از مهم‌ترین هنرپیشه ها این فیلم به شمار می‌روند. شاید جالب باشد بدانید که مهدی جعفری کارگردان فیلم «بیست و سه نفر» در مقام مدیر فیلمبرداری با خوشبخت همکاری می‌کند و به نوعی مشاور او در این پروژه هم به حساب می‌آید و جهانگیر میرشکاری صدابردار معروف آبادانی در این فیلم با اوهمکاری دارد.

۵. «روز بلوا»

طبق شنیده‌های موثق ما فیلم «روز بلوا» به کارگردانی بهروز شعیبی موضوع سیاسی دارد و به فساد اقتصادی و اختلاس‌ها در کشور می‌پردازد. در خلاصه داستان فیلم آمده «عماد استاد دانشگاهی خوشنام و یک چهره تلویزیونی مورد توجه است که ناگهان توسط پلیس با اتهام‌هایی جدی مواجه می‌شود» مهران کاشانی نویسنده فیلم «روز بلوا» ست. در این فیلم بابک حمیدیان با گریم متفاوت نقش اصلی را برعهده دارد و لیلا زارع و داریوش ارجمند هم دیگر هنرپیشه ها فیلم به شمار می‌روند. ناگفته نماند که کارن همایونفر موسیقی این فیلم را می‌سازد.

۶. «مردن در آب مطهر»

نوید محمودی در فیلم «مردن در آب مطهر» به بحث مهم مهاجرت می‌پردازد. داستان این فیلم درباره دو جوان به نام رونا و حامد است که عاشق و معشوقی هستند که مهاجرت مهم‌ترین مانع سر راه عشق‌شان است. اساسا مهم‌ترین مشخصه کارنامه برادران محمودی پرداختن به موضوع مهاجرت یا مهاجر است.

در این فیلم هم به دلیل جذابیتی که ابعاد موضوع مهاجرت برای‌شان داشته و از آنجایی که آن‌ها به این بحث آشنا هستند با شناخت‌شان به این مقوله ورود کرده و بر بستری عاشقانه آن را به چالش کشیدند. متین حیدری‌نیا، صدف عسگری، علی شادمان و نداجبرئیلی به عنوان ستاره در این فیلم با برادران محمودی همکاری دارند. به این نکته هم اشاره کردیم که مرتضی غفوری فیلمبردار این فیلم است. به این نکته اشاره کنیم که جمشید محمودی تهیه‌کننده و نوید محمودی‌کارگردان این فیلم هستند.

۷. «مغز استخوان»

دومین فیلم حمیدرضا قربانی هم همچون «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» از هنرپیشه ها شناخته شده‌ای بهره برده؛ پریناز ایزدیار، بابک حمیدیان، نوید پورفرج، جواد عزتی و بهروز شعیبی در فیلم «مغز استخوان» بازی دارند. داستان این فیلم درباره کودکی است که مادرش مجبور می‌شود برای نجات او دست به کاری غیرمتعارف بزند. این فیلم به نوعی ادامه‌دهنده مسیر فیلم گذشته حمیدرضا قربانی به حساب می‌آید با این تفاوت که در فیلم «مغز استخوان» کارگردان ذهنیت خود رابه مخاطب امروزی نزدیک می‌کند. اگر در فیلم «خانه‌ای در خیابان چهل و یکم» مخاطبان خاص بیشتری با فیلم ارتباط برقرار می‌کردند دومین فیلم این کارگردان سلیقه تماشاگران خاص و عام را توامان در نظر گرفته است.

۸. «درخت گردو»

گویا پنجمین فیلم کارنامه محمد حسین مهدویان تحت عنوان «درخت گردو» هم به لحاظ ساختاری و هم مضمونی متفاوت از دیگر کار‌های او ساخته شده و کارگردان سوژه‌ای تلخ را از دل جنگ بیرون آورده است و محصول یک فیلم ضد جنگ به‌شمار می‌رود. داستان این فیلم در مورد وقایع بعد از بمباران شیمیایی سردشت و آثار مخربی است که بر اهالی یک روستا به جای می‌گذارد.

سیدمصطفی احمدی، تهیه‌کننده واپسین ساخته فیلم مهدویان است و مهران مدیری و پیمان معادی و مینا ساداتی هم به عنوان ستاره در این فیلم حضور دارند. انتخاب مهران مدیری و پیمان معادی خود دلیلی بر متفاوت بودن این کار می‌تواند تلقی شود. علیرضا قربانی خواننده موسیقی سنتی کشورمان قطعه‌ای را برای «درخت گردو» خوانده و گویا حبیب خزایی‌فر آهنگساز و اردشیر کامکار نوازنده کمانچه در این فیلم همکاری دارند.

۹. «من می‌ترسم»

«من می‌ترسم» به کارگردانی، تهیه‌کنندگی و نویسندگی بهنام بهزادی زمستان پارسال مقابل دوربین رفت و کلیه مراحل فنی این فیلم امسال به پایان رسید. داستان چهارمین فیلم این کارگردان بر اساس شنیده‌های ما تقاطع چند انسان مختلف یا روایت متقاطع چند آدم با یکدیگر را به نمایش می‌گذارد: «بدیش اینه من وسط کلی شک‌ام که می‌خوام برم یا نه…ولی بدترش اینه که صدبرابرش مطمئنم نمی‌تونم بمونم.» به نظر می‌رسد این فیلم هم در امتداد دیگر ساخته‌های بهنام بهزادی و دل مشغولیش قرار می‌گیرد. فیلم نیم نگاهی به مساله قدرت دارد. پوریا رحیمی سام، الناز شاکر دوست، امیر جعفری، ستاره پسیانی، مهران احمدی و پیام یزدانی در این فیلم به ایفای نقش می‌پردازند.

۱۰. «عامه‌پسند»

گفته می‌شود «عامه‌پسند» تکمیل سه‌گانه سهیل بیرقی درباره زنان است و مانند دو فیلم پیشین بیرقی محوریت کاراکترهایش با زن است. اگر چه «عامه پسند» موضوع اجتماعی دارد، اما فضایی کاملا متفاوت با دو فیلم قبلی این کارگردان دارد. فاطمه معتمد آریا، هوتن شکیبا و باران کوثری گروه هنرپیشه ها ساخته جدید این کارگردان را تشکیل می‌دهند. حسین جعفریان در مقام مدیر فیلمبرداری، هایده صفی‌یاری به عنوان تدوینگر، کریستف رضاعی در جایگاه آهنگساز، مهرداد میرکیانی به عنوان طراح چهره‌پردازی با بیرقی در این فیلم همکاری داشتند.

۱۱. «خون شد»

به اذعان آن دسته از منتقدانی که توانستند بخش‌هایی از فیلم جدید مسعود کیمیایی را ببینند «خون شد» توانسته نظر آن‌ها را تامین کند و این فیلم یکی از پنج فیلم خوب کارنامه این کارگردان قدیمی تلقی می‌شود. در واقع «خون شد» همان مانیفست کیمیایی به حساب می‌آید و به سبک و سیاق همه فیلم‌های گذشته او ساخته شده با این تفاوت که نوع پرداخت کارگردان در این فیلم متفاوت است.

قصه این فیلم ترکیبی از داستان دو فیلم «قیصر» و «گوزن ها»‌ی این کارگردان است: «مردی بعد از چند سال دوری از خانواده بر می‌گردد؛ فقط مادر و پدر در خانه بزرگ زندگی می‌کنند.» علیرضا زرین‌دست از رفقای قدیمی کیمیایی که همکاری پیوسته‌ای هم با این کارگردان قدیمی داشته در مقام مدیر فیلمبرداری، اسحاق خانزادی در کسوت فیلمبردار، محمد قومی به عنوان طراح گریم و هایده صفی یاری در مقام تدوینگر با این فیلمساز در این پروژه همکاری دارند. ساخت موسیقی فیلم خون شد هم بر‌عهده ستار اورکی است. سعید آقاخانی، سیامک انصاری، لیلا زارع، نسرین مقانلو، هومن برق‌نورد، سیامک صفری و… گروه هنرپیشه ها این فیلم به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی با سرمایه‌گذاری صادق رنج‌کشان را تشکیل می‌دهند.

۱۲. «روز صفر»

«فیلم قصه‌ای متفاوت از یک اتفاق ملتهب معاصر را روایت می‌کند.» این تنها خلاصه داستانی است که از «روز صفر» فیلم اول سعید ملکان در مقام کارگردان منتشر شده است. آن طور که در رسانه‌ها مطرح شده ماجرای فیلم اول ملکان درباره عبدالمالک ریگی رییس گروهک تروریستی است. ساعد سهیلی و امیر جدیدی دو ستاره اصلی این فیلم به شمار می‌روند. البته سال گذشته نرگس آبیار داستانی حول موضوع عبدالمالک ریگی ساخته بود حالا باید ببینیم ملکان از چه زاویه‌ای به این شخص نگاه کرده است.

۱۳. «آتابای»

ساخته جدید نیکی کریمی در مقام کارگردان به نام «آتابای» یک فیلم به زبان آذری است که شخصیت اصلی آن آتابای نام دارد و هادی حجازی فر این نقش را بازی می‌کند و کلیت قصه را هم این شخصیت در بر می‌گیرد. اما داستان فیلم درباره آدمی است که عاشق شهرش است و همیشه تلاش می‌کند برای شهرش اتفاقات خوب بیفتد.

نیکی کریمی در این فیلم از جواد عزتی هم بهره برده است که برای اولین‌بار این ستاره در این فیلم به زبان آذری صحبت می‌کند. یکی دیگر از نقش‌های کلیدی این فیلم را سحر دولتشاهی بر عهده دارد. نیکی کریمی در مقام تهیه‌کننده و کارگردان در این فیلم نقش دارد و بازی نکرده است. او همچنین تنها زن فیلمساز جشنواره امسال به حساب می‌آید.

۱۴. «شنای پروانه»

محمد کارت اولین فیلم سینمایی خود را «شنای پروانه» مضمون اجتماعی و تلخ انتخاب کرده و توانسته به پشتوانه رسول صدرعاملی به عنوان تهیه‌کننده و محمد صادق رنجکشان در مقام سرمایه‌گذار را بسازد. حالا هم در دو بخش جشنواره فیلم فجر هم سودای سیمرغ و هم بخش نگاه نو (فیلم اولی) فیلمش نمایش داده می‌شود. در خلاصه داستان کوتاهی که از فیلم منتشر شده آمده که «در جنوب شهر، شنای پروانه توفان به پا می‌کند.» این کارگردان جوان در اولین تجربه فیلمسازی بلند خود با هنرپیشه ها مطرحی، چون جواد عزتی، طناز طباطبایی، امیر آقایی، پانته آ بهرام و علی شادمان همکاری داشته است.

۱۵. «خورشید»

دهمین فیلم مجید مجیدی با تهیه‌کنندگی مشترک امیر بنان و مجید مجیدی «خورشید» نام دارد. مساله «خورشید» کودکان کار است که این روز‌ها در جامعه و شبکه‌های مختلف اجتماعی در باره آن زیاد صحبت می‌شود و به نوعی مساله اجتماعی به حساب می‌آید. فیلمنامه «خورشید» را مجید مجیدی و نیما جاویدی نوشته‌اند و هومن بهمنش در مقام فیلمبردار در این فیلم همکاری داشته در ضمن کیوان مقدم طراحی صحنه خورشید را انجام داده است.

۱۶. «ارتش سری»

فیلم «خوب بد جلف ۲. ارتش سری» به کارگردانی پیمان قاسم خانی با بازی پژمان جمشیدی، سام درخشانی، حامد کمیلی، ریحانه پارسا، گوهر خیراندیش، فرهاد آییش، امیرمهدی ژوله، مارال فرجاد و شکیب شجره یکی از فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره امسال است که در ادامه فیلم قبلی این کارگردان قرار می‌گیرد و با حال و هوای کمدی ساخته شده است.

۱۷. «تومان»

به نظر می‌رسد سومین فیلم مرتضی فرشباف با نام «تومان» که با تهیه‌کنندگی سعید سعدی ساخته شده از فضای تازه‌ای برخوردار است. داستان راجع به جوانانی است که تلاش دارند با میانبر طبقه‌ای که به آن تعلق دارند را عوض کنند و برای دستیابی به هدف‌شان به قمار روی می‌آورند. فیلمی که بر خلاف دو فیلم گذشته فرشباف مخاطبان عام را هدف قرار داده است. کارگردان اثر معتقد است پروژه تومان بسیار سنگین است و حتی بعید می‌داند بار دیگر شانس کار کردن چنین فیلمی را به دست بیاورد. در فیلم «تومان» مجتبی پیرزاده و پردیس احمدیه به ایفای نقش پرداخته‌اند.

۱۸. «آن شب»

شهاب حسینی، امیرعلی حسینی، آرمین مهر، گلبرگ خاوری و علی کوششی هنرپیشه ها فیلم «آن شب» نخستین فیلم بلند کوروش آهاری را تشکیل می‌دهند. داستان این فیلم درباره یک زوج ایرانی در امریکاست که در یک هتل محبوس شده‌اند در حالی که نیرو‌های بیگانه‌ای آن‌ها را وادار می‌کند که با راز‌هایی که از هم پنهان کرده‌اند روبه‌رو شوند.

۱۹. «پوست»

«پوست» اولین فیلم سینمایی برادران ارک هم در بخش نگاه نو جشنواره امسال نمایش دارد و هم در بخش سودای سیمرغ. پیش از این فیلم‌های کوتاه این دو برادر بهمن و بهرام ارک با نام «حیوان» در محافل مختلف هنری داخلی و خارجی درخشید و جوایز مختلفی هم دریافت کرده. حالا قصه «پوست» یک داستان عاشقانه دارد که با الهام از افسانه‌های محلی در فضایی آمیخته با سحر و جادو برای مخاطب تعریف می‌شود. هنرپیشه ها شناخته شده‌ای در این فیلم حضور ندارند و فیلم زبان ترکی دارد.

۲۰. «دوزیست»

فیلم «دوزیست» به کارگردانی برزو نیک‌نژاد و تهیه‌کنندگی سعیدخانی از داستانی اجتماعی برخوردار است. عکس‌هایی که از فیلم منتشر شده حکایت از فضایی تلخ بر فیلم دارد. جواد عزتی، هادی حجازی‌فر، ستاره پسیانی، مجید نوروزی، الهام اخوان، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی و سعیدپورصمیمی جمع هنرپیشه ها «دوزیست» را تشکیل می‌دهند. خلاصه این فیلم در رسانه‌های این گونه روایت شده که «حمید: دوزیسته دیگه، نره زیر آب که، میره زیر دست و پا له میشه.». از برزو نیک‌نژاد فیلم‌های «زاپاس» و «لونه زنبور» طیف مخاطبان بیشتری را با خود همراه کرده بود.

۲۱. «سینما شهر قصه»

کیوان علی محمدی را اهالی سینما به عنوان فیلمساز تجربی با رویکرد غیرمتعارف می‌شناسند. اما گویا فیلم «سینما شهر قصه» او از مضمون اجتماعی بارگه‌های کمدی برخوردار است: «داوود تکنسین تعمیر مجله مدیا صلح خبر عاشق سینمای فیلمفارسی است.» در فیلم سینما شهر قصه، مرحوم جمشید مشایخی، در کنار سیاوش مفیدی، هدیه تهرانی، حامد کمیلی، بابک کریمی، آناهیتا درگاهی، علی اوجی و فرخ نعمتی به ایفای نقش پرداختند.

۲۲. «ابر بارانش گرفته»

فیلم سینمایی «ابر بارانش گرفته» چهارمین فیلم بلند مجید برزگر بر اساس داستان و فرم متفاوت ادامه فیلم‌های پیشین این کارگردان قرار می‌گیرد: «سارا، پرستار ۳۵ ساله و مجرب، به بیمارانش کمک می‌کند تا آرام شوند. حتی آن‌ها که امیدی به زنده ماندن‌شان نیست.» فیلم نامه این قصه توسط خود برزگر و آرمان خوانساریان نوشته شده و تهیه‌کنندگی اثر را خود برزگر عهده‌دار است. نازنین احمدی، مزدک میرعابدینی، علی ثانی‌فر و ارشیا نیک‌بین هنرپیشه ها اصلی فیلم هستند.