صلح خبر – زینب نثار: فیلم «آشغال های دوست داشتنی» بالاخره بعد از 6 سال توقیف و فراز و نشیب های فراوان بالاخره بر روی پرده سینماهای کشور به نمایش درآمد. کارگردان این فیلم، محسن امیر یوسفی است که دو فیلم قبلی اش یعنی آتشکار و خواب تلخ، قبل از نمایش سال ها در انتظار دریافت مجوز پخش در صف مانده اند.

حاشیه ها، بخشی از آشغال های دوست داشتنی هستند

اکران آشغال های دوست داشتنی از روز 24 بهمن شروع شده و براساس گفته های تهیه کننده اش توانسته به فروش خوبی هم دست پیدا کند. نمی توان گفت چقدر از موفقیت این فیلم در گیشه ناشی از توقیف طولانی مدت و حاشیه های آن است. این حاشیه ها همزمان با آغاز ساخت این فیلم شروع شده و بخشی از آشغال های دوست داشتنی شده اند. حتی نقدها و تحلیل های سینمایی این فیلم تا حد زیادی تحت تاثیر حاشیه های آن قرار گرفته است.

بعد از اکران آشغال های دوست داشتنی هم همچنان حاشیه های زیادی با این اثر سینمایی همراه شده اند؛ از اظهارنظرهای برخی افراد مطرح جناح های سیاسی گرفته تا حرف های سلبریتی های فیلم. شهاب حسینی، از هنروران اصلی این فیلم در اکران مردمی آن در پردیس سینمایی کوروش با انتقاد از نپذیرفتن فیلم در جشنواره فجر امسال گفت چنین شبی در رویاهایمان بود.

برخی از رسانه ها هم نوشتند از آن جایی که سینماهای متعلق به حوزه هنری از جمله سینما آزادی، آشغال های دوست داشتنی را پخش نمی کنند، سازندگان این فیلم، دسته گلی برای آن ها فرستاده اند و بر روی آن نوشته اند: از طرف آشغال های دوست داشتنی.

کارگردان این فیلم درباره علت فرستادن این دسته گل ها گفت که مضمون آشغال های دوست داشتنی درباره آشتی، صلح خبر و دوستی است. ما هم با توجه با این مضمون برای این سینماها فقط دسته گل فرستادیم تا به آن ها بگوییم که با اکران نکردن فیلم فقط از تماشای آن محروم شده اند.

قصه آشغال های دوست داشتنی چیست؟

آشغال های دوست داشتنی حدود 6 سال پیش یعنی در سال 91 ساخته شد. در این مدت طولانی که فیلم توقیف بود تنها چیزی که از داستان آن می دانستیم این بود که درباره وقایع 88 است. عوامل و یازیگران فیلم تا حد ممکن سعی کردند که از افشای داستانش خودداری کنند.

با دیدن این فیلم می توان گفت آشغال های دوست داشتنی یک روایت محتاط از رخدادهای 88 است. داستان درباره پیرزنی به نام منیر(با بازی شیرین یزدانبخش) است که با دختر خاله اش(هدیه تهرانی) زندگی می کند.

پیرزن در میانه تظاهرات و اعتراضاتی که مربوط به سال 88 است چند معترض را در خانه اش پناه می دهد. او بعد از این قضیه متوجه علامت ضربدری می شود که بر روی در خانه اش گذاشته شده است. به پیرزن می گویند این علامتی است که احتمالا توسط ماموران پلیس گذاشته شده و آن ها ممکن است که روز بعد برای بازرسی خانه او بیایند.

این زن نگران سعی می کند خانه اش را جستجو کند و هر چیزی را که ممکن است دردسرساز باشد، دور بیندازد. بسیاری از وسایل خانه هم مربوط به افراد خانواده پیرزن هستند که قاب عکس آن ها بر روی دیوار خانه او قرار دارد. یکی از قاب عکس ها متعلق به برادر پیرزن (با بازی شهاب حسینی) است که جزو چپ گراهای مارکسیست دهه 60 است. عکس پسر مذهبی و رزمنده خانواده(صابر ابر) که در جنگ شهیده، یکی دیگر از قاب هاست. در کنار این دو قاب، عکس هایی هم از پسر درس خوان و فرنگ رفته خانواده(حبیب رضایی) و همسر طرفدار مصدق پیرزن(با بازی اکبر عبدی) وجود دارد.

بخش زیادی از این فیلم به گفت و گوهای خیالی پیرزن با قاب عکس های روی دیوار سپری می شود. ما شاهد جدل های افراد این خانواده و شادی های آن ها می شویم که هر کدام باورها و اعتقادات خودش را دارد.

به اعتقاد اکثریت منتقدان، مضمون اصلی آشغال های دوست داشتنی، دعوت به آشتی و گفت و گوی گروه های مختلف اجتماعی است. در واقع شخصیت پیرزنِ فیلم، نماد کشور ایران است که همیشه دلواپس اعضای خانواده اش است. دیگر شخصیت های فیلم هم نماد گروه های مختلف سیاسی-اجتماعی هستند که علیرغم همه تعارض ها و تضادهایشان یک خواست مشترک دارند و می خواهند وطن شان همیشه در آرامش و صلح خبر باشد.

بسیاری می گویند موضوع و مضمونِ نو، روایت پردازی جذاب و بازی درخشان هنروران به ویژه شیرین یزدان بخش در نقش پیرزن از جمله نقاط قوت فیلم هستند. اما یکی از نقاط ضعف فیلم این است که همه کاراکترهای آن فقط تیپ هایی هستند با رفتارها و دیلوگ های کلیشه ای. ما در داستان شاهد شخصیت پردازی و چالش بین آن ها در روند فیلم نیستیم.

اما با وجود همه نقطه ضعف ها می توان گفت آشغال های دوست داشتنی جزو فیلم های خوب سینمای ایران است. سازندگان این فیلم به سراغ یک سوژه جنجالی رفته و با هوشمندی توانسته اند روایتی جذاب و قابل قبول از آن بسازند. روایتی که مخاطب را با خود همدل و همراه می کند و پیامی مهم را به جامعه منتقل می کند.