روزنامه جام‌جم – باران حیدری: هنوز سمت و سوی سینمای بعد از انقلاب شکل و شمایل خاص خودش را پیدا نکرده بود که سال ۶۵ ناصر تقوایی، «ناخدا خورشید» را بر بستر آب‌های خلیج فارس روایت کرد که همچنان از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به شمار می‌رود.

پس از آن، فیلم‌های بسیار دیگری یکی پس از دیگری بر بستر روایی خلیج‌فارس ساخته شدند که دریا نقش پررنگی در فیلمنامه‌هایشان داشت. به بهانه حواشی و اتفاقات اخیری که در خلیج‌فارس رخ داده نگاهی اجمالی داشته‌ایم به فیلم‌هایی که بستر روایی آن‌ها آب‌های خلیج‌فارس یا ساحل آن است.

ناخدا خورشید (ناصر تقوایی)

داستان: ناخدا خورشید از طرف مردی به نام مستر فرهان، مامور می‌شود تا عده‌ای را همراه با لنجش به آن سوی مرز ببرد. ناخدا که از سوی خواجه ماجد، ثروتمند شهر، زیر فشار قرار دارد و بعد از به باد رفتن سرمایه‌اش توسط او، حالا نزدیک است لنجش را هم از دست بدهد، تصمیم می‌گیرد هر طور شده این ماموریت را انجام دهد و… در این فیلم که به تهیه‌کنندگی هارون یشایایی و محمدعلی سلطان‌زاده ساخته شده بازیگرانی نظیر داریوش ارجمند، علی نصیریان، سعید پورصمیمی، پروانه معصومی، جعفر والی، فتحعلی اویسی، غلامرضا گرشاسبی و. به ایفای نقش پرداخته‌اند.

میزان موفقیت: ناصر تقوایی، فیلمساز کهنه‌کار سینمای ایران، یکی از کلاسیک‌ترین آثار دریایی سینمایی ایران را که در آب‌های خلیج فارس روی می‌دهد، در سال ۱۳۶۵ خلق کرد. این فیلم جوایز بی‌شماری را دریافت کرد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین هنرور نقش اول مرد (داریوش ارجمند) و لوح زرین بهترین هنرور نقش دوم مرد (سعید پورصمیمی) در پنجمین جشنواره فیلم فجر اشاره کرد. همچنین ناصر تقوایی جایزه یوزپلنگ برنزی چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو را به خاطر این فیلم از آن خود کرد.

کشتی آنجلیکا (محمد بزرگ‌نیا)

داستان: «کشتی آنجلیکا» روایت کشتی‌ای است که سال‌ها پیش با محموله ارزشمندی از طلا و نقره در دریا غرق شده است. در این فیلم احمد بیک موفق می‌شود محل غرق‌شدن کشتی را بیابد و در پی خارج کردن گنجینه آن برآید. او برای این کار با پسر حاکم شیراز و به شرط تقسیم غنائم، عازم محل غرق شدن کشتی آنجلیکا می‌شود، اما پسر حاکم درصدد تصاحب تمام گنجینه برای خود برمی آید، غافل از این که انگلیسی‌های حاضر در جزیره که از ماجرا باخبر شده‌اند نیز تصمیم مشابهی دارند. عزت‌ا… انتظامی، داریوش ارجمند، مهدی فتحی، مجید مظفری، پرویز پورحسینی، آتیلا پسیانی و کتایون ریاحی از جمله هنرپیشه ها این فیلم هستند.

میزان موفقیت: محمد بزرگ نیا، کارگردانی است که علاقه‌اش به ساخت آثار دریایی بر کسی پوشیده نیست. از نکات قابل توجه در این فیلم قرار گرفتن چند نسل بازیگری در کنار هم است که خوشبختانه به نتیجه خوبی هم منجر شده است.

موج مرده (ابراهیم حاتمی‌کیا)

داستان: سردار مرتضی راشد از فرماندهان نیروی دریایی که در آستانه بازنشستگی قرار دارد، درصدد گرفتن انتقام از ناو آمریکایی وینسنس برمی‌آید. حبیب، فرزند مرتضی که به علت دوری از پدر در دوران جنگ و کمبود محبت پدری روحیات و طرز تفکر متفاوتی با پدرش دارد در حین فرار از مرز آبی کشور به همراه دختری محلی به اسم سلما توسط گارد ساحلی دستگیر می‌شود و…. پرویز پرستویی، آزیتا حاجیان، قاسم زارع، کامبیز کاشفی و پوپک گلدره از جمله هنرپیشه ها این فیلم هستند.

میزان موفقیت: ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان صاحب سبکی است که آثار ارزشمندی را از خود در سینمای ایران به یادگار گذاشته است. این فیلم که به دوره‌های مختلف انقلاب، جنگ، صلح خبر و اثرات آن روی کانون زندگی اجتماعی پرداخته اهمیت ویژه‌ای در کارنامه کاری حاتمی‌کیا ندارد و شاید بتوان آن را یک «آژانس شیشه‌ای» درجه ۲ دانست.

جنگ نفتکش‌ها (محمد بزرگ‌نیا)

داستان: زمان جنگ ایران و عراق است و دامنه جنگ به خلیج فارس نیز کشیده شده و کشتی‌های نفتکش ایرانی مورد حمله دشمن قرار می‌گیرند.

در این میان یک ناخدای جوان تصمیم به عبور کشتی نفتکش از تنگه هرمز می‌گیرد و برای این کار از ناخدایی بازنشسته، ولی پرتجربه کمک می‌خواهد.

ناخدای پیر در ابتدا برای انجام این کار تمایلی ندارد، اما سرانجام می‌پذیرد و آن‌ها باوجود دسیسه‌ها و حملات دشمن موفق به عبور نفتکش غول پیکر از تنگه هرمز و رساندن محموله آن به کشور هلند می‌شوند. عزت‌ا… انتظامی، مجید مظفری، جمشید جهان‌زاده، ژاله علو، محمود عزیزی و حسن دادشکر در این فیلم بازی کرده‌اند.

میزان موفقیت: این فیلم سال ۱۳۷۲ براساس واقعه جنگ نفتکش‌ها در خلیج فارس در زمان جنگ ایران و عراق ساخته شد و جوایز زیادی را از آن خود کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر اشاره کرد.

افق (رسول ملاقلی پور)

داستان: گروهی از غواصان بسیج و سپاه پاسداران برای انهدام سکوی الامیه تجهیز می‌شوند. رزمنده‌ای به نام نصرت به تنهایی به ماموریت شناسایی و عکسبرداری از اسکله می‌رود. همرزم او، احمد که می‌داند نصرت بیمار است به دنبال او روان می‌شود. آن‌ها به محاصره دشمن درمی آیند. احمد نصرت را فراری می‌دهد و خود دستگیر و کشته می‌شود. با اطلاعاتی که نصرت در اختیار رزمندگان قرار‌می‌دهد، اسکله الامیه منهدم می‌شود و باقی ماجراها.

جهانبخش سلطانی، سیدجواد هاشمی، مهرزاد نوشیروانی و علی داروییان از جمله هنرپیشه ها این فیلم سینمایی هستند.

میزان موفقیت: «افق» فیلمی به نویسندگی و کارگردانی رسول ملاقلی‌پور در گونه دفاع مقدس است که فیلمنامه قوی، صحنه‌آرایی و بازی‌های خوبش آن را به اثری جاویدان در تاریخ سینمای دفاع مقدس مبدل شده.

سایر فیلم‌ها

همچنین بخش‌هایی از فیلم‌های دونده، جست‌وجو در جزیره، داستان‌های جزیره، قصه‌های کیش، کتونی سفید، هر چی خدا بخواد، پنالتی، کنسرت روی آب، مروارید، تاکسی نارنجی، گلوگاه شیطان، آخرین نفر، پرتقال خونی، زادبوم و همه چی آرومه نیز بر‌آب‌های نیلگون خلیج فارس و ساحل آن می‌گذرد.